Nhắm mắt vẫn... thấy

Ngồi cà phê cuối tuần, cà kê dăm bảy điều, chợt thấy chuyện con mắt hiện lên.

Nhắm mắt cho tôi tìm một thoáng hương xưa...

Nhắm mắt chỉ thấy một chân trời tím ngắt...

Thơ và nhạc bềnh bồng cảm xúc miên man. Mà lạ, nhắm mắt sao thấy được chân trời? Nhắm mắt mà lại thấy về đường cũ nên thơ? Thì đó mới là thơ, con mắt thơ có thể nhìn bằng tưởng tượng, cảm nhận, khao khát mang sắc màu siêu thực.

Bản nhạc bỗng bị cắt ngang bởi chuyện thế tục trần trụi. Như nói về việc quản lý xây dựng của TP. Đà Nẵng, ông Nguyễn Xuân Anh - Bí thư Thành ủy, cho hay: “để xảy ra xây dựng trái phép chắc chắn là có tiêu cực. Cái này lợi lộc dữ lắm, các ổng nhắm mắt một phát kiếm 30 - 50 triệu khỏe ru”. Nghe thế, biết hành động “nhắm mắt” đem lại những lợi ích cho... những kẻ tham nhũng.

Người anh em Đà Nẵng còn có chuyện nhắm mắt khác khi báo chí phản ánh về sự bất thường trong công tác cán bộ ở Trung tâm Pháp y Đà Nẵng. Đơn vị này chỉ có 15 biên chế, hợp đồng dài hạn nhưng có nhiều người thân của ông giám đốc trước đây vẫn được “quy hoạch” bố trí. Và không riêng Đà Nẵng, rộ lên từ Bắc chí Nam, từ trung ương đến địa phương đều xuất hiện tình trạng cài cắm cán bộ theo quan hệ, tiền tệ, hậu duệ, đồ đệ. Ở Bà Rịa - Vũng Tàu, chồng quy hoạch vợ. Ở Mỹ Đức, cả dòng họ chiếm gần hết ghế cán bộ chủ chốt. Bộ Công Thương lùm xùm việc bổ nhiệm con quan chức. Ở Bộ Giao thông vận tải, Vũ Đức Thuận từng liên đới việc làm ăn thua lỗ hàng nghìn tỷ đồng của Tổng công ty PVC, rồi về làm chánh văn phòng. Mấy bữa nay ở Hà Giang om sòm với chuyện người đứng đầu tỉnh và nhiều cán bộ chủ chốt có quan hệ họ hàng... Quá nhiều vụ việc tương tự khiến nhắm mắt cũng đoán được tham nhũng quyền lực, tham nhũng ghế đang là hiện tượng báo động đỏ. Chuyện đến mức mà Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân  Phúc phải tuyên bố: “Việc tuyển chọn, bổ nhiệm là để tìm ra người tài, chứ không phải tìm người nhà”. Hay như bà Lê Thị Nga, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội đã nói, rằng công tác điều động, bổ nhiệm cán bộ thời gian qua có một số trường hợp lạm dụng quy định để điều động, bổ nhiệm cán bộ không đủ điều kiện, tiêu chuẩn, phẩm chất, năng lực, là người trong gia đình, người thân; có trường hợp bổ nhiệm ồ ạt vào thời điểm chuyển giao nhiệm kỳ; có trường hợp bổ nhiệm cả cán bộ có trách nhiệm trong việc làm thua lỗ, thất thoát lớn vốn, tài sản của Nhà nước.

Lạ thay, phần lớn vụ việc liên quan công tác cán bộ, khi báo chí phát hiện, cơ quan chức năng vào cuộc kiểm tra thì ban đầu đều phán là “đúng quy trình”. Lặp đi lặp lại trong nhiều sự vụ tương tự, khiến độc giả nhắm mắt chép miệng hỏi quy trình là cái chi chi, rờ đâu cũng trúng cũng y quy trình, mà răng thiên hạ bất bình?  

Có người phân tích rằng, đôi khi người ta cần nhắm mắt trước một điều gì đó, để có thể cảm nhận chúng rõ hơn trong cơn gió hiu hiu giữa một sáng chủ nhật tinh tươm nào đó. Và, có lúc ta nhắm mắt lại kèm theo một tiếng thở dài, đó là khi ta muốn chối bỏ một hình ảnh nào đó quá sức chịu đựng của bản thân. Thỉnh thoảng, những đôi mắt giao nhau lại có thể gợi lên nhiều thứ mà chẳng cần nói lời nào, đến nỗi ta có cảm giác nếu cứ đối diện như thế ta sẽ vỡ ra thành hàng nghìn hàng vạn mảnh vụn nát tươm và không bao giờ còn có thể lành lặn lại được nữa. Trạng thái ấy có phải là “nhắm mắt ôi sao nửa hồn bỗng thương đau” như bản nhạc của Phạm Đình Chương?

Còn trong đời sống chính trị xã hội, gần 70 năm trước đã xuất hiện cái họa của công thức 5C (con cháu các cụ cả) hay CÔCC (con ông cháu cha) trong bổ nhiệm cán bộ. Trong Thư gửi các đồng chí Bắc Bộ viết ngày 1.3.1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã phê phán “những đồng chí còn giữ thói một người làm quan cả họ được nhờ, đem bà con, bạn hữu đặt vào chức này việc kia, làm được hay không, mặc kệ. Hỏng việc, đoàn thể chịu, cốt cho bà con, bạn hữu có địa vị là được”.

Đã 70 năm trôi qua mà nhắm mắt vẫn thấy...

NGUYỄN ĐIỆN NAM