Nhật Bản chuyển đầu tư sang Đông Nam Á

Dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) của Nhật Bản đang chuyển hướng từ Trung Quốc sang các nước khu vực Đông Nam Á.

Công nhân làm việc tại dây chuyền sản xuất của hãng Toyota (Nhật) tại Thái Lan. (Ảnh: AFP)

Thị trường sôi động các quốc gia khu vực Đông Nam Á (ASEAN) hấp dẫn đầu tư từ Nhật Bản nhờ vào lao động giá rẻ, tiềm năng. Ngoài ra, căng thẳng âm ỉ trong tranh chấp chủ quyền lãnh thổ, cụ thể ở quần đảo Senkaku/Điếu Ngư thuộc biển Hoa Đông giữa Trung Quốc và Nhật Bản khiến các nhà đầu tư Nhật tìm kiếm thị trường hấp dẫn, giảm nguy cơ rủi ro khi quay sang thị trường ASEAN. Hãng tin Bloomberg số ra ngày 31.5 cho biết, năm 2015 là năm thứ ba liên tiếp FDI từ Nhật đổ vào 10 quốc gia thành viên ASEAN vượt xa đầu tư vào Trung Quốc, bao gồm cả Hồng Kông. Bloomberg trích dẫn thống kê từ Ngân hàng trung ương Nhật Bản, nhịp đầu tư FDI từ Nhật vào ASEAN đã tăng tốc mạnh, gấp 3 lần trong giai đoạn 2011 - 2015, lên 20,1 nghìn tỷ yên Nhật (108,9 tỷ USD) và đang theo chiều hướng tăng lên.

Trong khi đó, Bộ Thương mại Trung Quốc chính thức thông báo FDI của Nhật Bản vào Trung Quốc năm 2015 giảm 25,2% so với năm 2014, chỉ đạt 3,21 tỷ USD, và là năm giảm thứ ba liên tiếp. Nguyên nhân chủ yếu được cho là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đang giảm tốc, tăng trưởng GDP năm 2015 chỉ đạt 6,9%, mức thấp nhất trong 25 năm qua. Ngoài ra, chi phí lao động tại Trung Quốc tăng cao, không còn hấp dẫn các nhà đầu tư Nhật Bản. Trong bối cảnh nền kinh tế trong nước còn khó khăn và vấn đề già hóa dân số, tỷ lệ sinh nở giảm buộc các nhà đầu tư Nhật phải tìm kiếm cơ hội bên ngoài, đặc biệt là tại khu vực châu Á. Ông Ma Tieying, chuyên gia kinh tế tại DBS Group Holdings tại Singapore nhận xét: “Các thị trường thành viên ASEAN thu hút đầu tư Nhật Bản còn nhờ vào sự năng động, cơ cấu dân số trẻ, xu hướng chi tiêu cao”.

Năm ngoái, một cuộc khảo sát về kế hoạch đầu tư dành cho các đầu tư Nhật Bản cho thấy chỉ có 48% số người được hỏi cho biết có ý định đầu tư vào Trung Quốc, so với tỷ lệ 73% trong cuộc khảo sát năm 2011. Một khảo sát khác của Ngân hàng hợp tác quốc tế Nhật Bản công bố có đến 56% công ty Nhật muốn mở rộng hoạt động sang Singapore, Thái Lan, Indonesia, Malaysia và Philippines. Còn công bố do Viện Nghiên cứu Mizuho (Nhật) tiến hành, phỏng vấn hơn 1.000 nhà sản xuất Nhật Bản thì Việt Nam hiện dẫn đầu như điểm đầu tư được ưa thích trong số 12 nước tham gia Hiệp định đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương (TPP). Báo tài chính Financial Times của Anh tiết lộ, công ty vận chuyển lớn nhất của Nhật Bản Mitsui OSK Lines đang đầu tư 1,2 tỷ USD vào một dự án mở rộng cảng container tại TP.Hải Phòng và sẽ đi vào hoạt động từ năm 2018. Ông Junichiro Ikeda - Chủ tịch Mitsui OSK Lines khẳng định, dự án được thực hiện trong lúc nhiều công ty Nhật Bản đóng cửa nhà máy ở phía nam Trung Quốc và chuyển hoạt động sản xuất tới những vùng có chi phí nhân công rẻ hơn ở Việt Nam.

Sam Cheong, một chuyên gia cố vấn về FDI tại Malaysia bày tỏ sự lạc quan khi trước đây các công ty lớn của Nhật là một trong những nhà đầu tư truyền thống của ASEAN, nay số lượng các công ty Nhật vừa và nhỏ càng gia tăng sự hiện diện tại khu vực. “Các doanh nghiệp vừa và nhỏ Nhật Bản tận dụng cơ hội từ khu vực có nhiều đổi mới, sáng tạo, nghiên cứu và cả chuyên môn” - ông Sam Cheong nói.

QUỐC HƯNG