Nhiều khó khăn trong phòng chống tác hại thuốc lá

Năm 2015, sau khi Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá (PCTHTL) có hiệu lực, Quảng Nam đã thành lập Ban Chỉ đạo PCTHTL tỉnh. Với vai trò là đầu mối thực hiện, ban chỉ đạo đã đề ra kế hoạch PCTHTL trên địa bàn tỉnh với nhiều hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho nhiều nhóm đối tượng.

Các địa phương cũng đã tích cực hưởng ứng đưa Luật PCTHTL vào cuộc sống, nhưng tính nghiêm minh và chế tài xử lý vẫn còn nhiều bất cập, đặc biệt đối với hành vi hút thuốc lá nơi công cộng.

Theo đó, đối với các điểm công cộng như bến xe, nhà ga thì tình trạng hút thuốc lá vẫn diễn ra phổ biến, tuy nhiên chủ yếu dừng ở việc nhắc nhở, tuyên truyền chứ không xử phạt, vì vậy chưa răn đe được người dân. Việc bố trí nguồn lực để thực hiện nhiệm vụ này còn hạn chế, vì vậy không đủ lực lượng giám sát, nhắc nhở và không có thẩm quyền xử phạt.

Tình trạng bán thuốc lá cho người dưới 18 tuổi vẫn diễn ra. Các trường cao đẳng, đại học chỉ cấm hút thuốc lá trong nhà, cho phép hút thuốc lá trong khuôn viên nên vẫn còn tình trạng sử dụng thuốc lá tại các khu vực ít người qua lại như ban công, hành lang, cầu thang, căng tin…Việc thực hiện môi trường không khói thuốc ở địa điểm nhà hàng, quán ăn, cơ sở lưu trú du lịch còn nhiều hạn chế.

Riêng tại địa bàn Quảng Nam, theo ban chỉ đạo tỉnh, giai đoạn vừa qua, tỉnh mới tập trung chủ yếu vào các hoạt động phổ biến, tuyên truyền luật PCTHTL thuốc lá, tập huấn, nói chuyện sức khỏe, cấp phát tờ rơi... và mới triển khai ở cơ quan nhà nước, cơ sở y tế, trường học. Các hoạt động này vẫn chưa được triển khai đồng bộ tại cộng đồng. Bên cạnh đó, nhân lực triển khai còn hạn chế, chế tài xử phạt chưa phù hợp.

“Công tác thanh tra, kiểm tra việc thực thi Luật PCTHTL chưa tốt, đặc biệt là công tác kiểm tra thực hiện quy định cấm hút thuốc lá tại các địa điểm cấm hút thuốc theo quy định của luật chưa được thực hiện thường xuyên.

Việc xử phạt những hành vi vi phạm còn rất ít, chưa nghiêm, chưa đủ sức dăn đe. Đây cũng là một khó khăn chung trong cả nước vì hiện nay việc xử phạt các hành vi hút thuốc lá tại khu vực cấm còn rất khó khăn, hoạt động kiểm soát thuốc lá nhập khẩu, buôn lậu thuốc lá… còn chưa thực hiện toàn diện.

Giá thuốc lá hiện nay còn quá rẻ, không có sự kiểm soát về nguồn cung cấp thuốc lá. Việc quảng cáo, tiếp thị và khuyến mại thuốc lá vẫn còn và ngày càng tinh vi hơn” - đại diện Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Quảng Nam chia sẻ.

Một trong những khó khăn nữa là văn hóa của người Việt vẫn coi hút thuốc lá là hành vi bình thường và phổ biến. Việc mời hút thuốc lá được xem là hành vi tôn trọng, lịch sự khi khách đến nhà, khi ăn uống, vui chơi... Đây là vấn đề còn tồn tại trong xã hội Việt Nam nói chung và tỉnh Quảng Nam nói riêng.

Bên cạnh đó, hoạt động phổ biến, tuyên truyền ở một số bộ, ngành, địa phương còn chưa thường xuyên, chưa liên tục, nội dung chưa hấp dẫn, đa dạng. Một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức, người lao động thiếu ý thức trong việc chấp hành quy định không hút thuốc tại nơi làm việc.

Trong khi đó, những người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, tổ chức vẫn chưa phát huy được vai trò trong nêu gương, giám sát trong việc thực hiện luật này. Điều này đã tạo ra các “rào cản” trong việc thực thi Luật PCTHTL.