Thực hiện Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030” trong cả nước nói chung cũng như Quảng Nam nói riêng đang gặp nhiều khó khăn, cần sớm có giải pháp tháp gỡ.
Nhiều khó khăn
Theo báo cáo của Bộ Xây dựng tại hội nghị trực tuyến toàn quốc triển khai nhiệm vụ xây dựng nhà ở xã hội, cả nước đã quy hoạch 1.249 khu đất với quy mô 8.390ha làm nhà ở xã hội.
Đến nay, có 499 dự án nhà ở xã hội đã và đang được triển khai với quy mô 411.250 căn; trong đó có 71 dự án đã hoàn thành, 127 dự án đã khởi công xây dựng, 301 dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư.
Chính phủ đã có chính sách hỗ trợ cho vay vốn đối với các dự án nhà ở xã hội theo Nghị định số 31 (năm 2022), nhưng đến nay chỉ có 1 dự án đủ điều kiện cho vay vốn ưu đãi với số tiền hơn 125,8 tỷ đồng.
Theo Nghị quyết số 33 (năm 2023), đã có 27 địa phương công bố danh mục 63 dự án đủ điều kiện vay vốn theo chương trình tín dụng 120 nghìn tỷ đồng với nhu cầu vay vốn hơn 27.966 tỷ đồng.
Đến nay, có 5 dự án nhà ở xã hội tại 5 địa phương được giải ngân theo chương trình này với số tiền 416 tỷ đồng. Cá nhân vay để mua, thuê nhà ở xã hội có tổng dư nợ đạt hơn 10.272 tỷ đồng trong gói cho vay 15 nghìn tỷ đồng qua Ngân hàng Chính sách xã hội.
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh khẳng định, việc thực hiện các dự án nhà ở xã hội gặp nhiều khó khăn. Cơ chế, chính sách phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân chưa đáp ứng nhu cầu thực tiễn, chưa được bổ sung, sửa đổi kịp thời trong giai đoạn đầu của đề án.
Luật Nhà ở số 27/2023/QH15 và Luật Kinh doanh bất động sản số 29/2023/QH15 được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 6, đã có thêm các chính sách ưu đãi chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, đơn giản thủ tục và các điều kiện để được mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội... Tuy nhiên, đến ngày 1/1/2025 thì Luật Đất đai (sửa đổi) và Luật Nhà ở số 27/2023/QH15 mới có hiệu lực thi hành nên hiện nay nhà đầu tư còn... chờ.
Bên cạnh đó, Bộ Xây dựng cũng đánh giá nhiều địa phương chưa quan tâm phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân, người lao động khu công nghiệp.
Chưa xác định rõ quỹ đất cho phát triển nhà ở xã hội trong quy hoạch đô thị, khu công nghiệp. Ngoài quỹ đất 20% nhà ở xã hội trong các dự án nhà ở thương mại, hầu hết các địa phương chưa quan tâm đến việc quy hoạch bố trí quỹ đất làm dự án nhà ở xã hội độc lập...
Cần nhiều giải pháp đồng bộ
UBND tỉnh đã ban hành kế hoạch thực hiện đề án nhà ở xã hội, với mục tiêu đạt được 19.600 căn nhà ở xã hội. Muốn đạt được mục tiêu này, UBND tỉnh khẳng định việc Nhà nước khuyến khích, ưu đãi đầu tư để các thành phần kinh tế đủ điều kiện tham gia phát triển, đầu tư xây dựng nhà ở xã hội cho công nhân khu công nghiệp theo quy định của pháp luật nhà ở, pháp luật liên quan và các quy định của UBND tỉnh là điều kiện cần thiết.
Đồng thời, có chính sách hỗ trợ về nhà ở cho các đối tượng liên quan nhằm góp phần ổn định chính trị, bảo đảm an sinh xã hội và phát triển đô thị, nông thôn theo hướng văn minh, hiện đại.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Anh Tuấn cho biết, tỉnh sẽ tập trung thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp về quy hoạch, phát triển quỹ đất.
UBND tỉnh chỉ đạo UBND cấp huyện, cơ quan chức năng xác định cụ thể vị trí, địa điểm, quy mô diện tích đất, đảm bảo đủ quỹ đất để thực hiện dự án xây dựng nhà ở xã hội, đảm bảo đồng bộ về hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội trong các đồ án quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng khu dân cư, khu đô thị, quy hoạch khu công nghiệp; tại các đô thị còn lại (loại IV, loại V).
Các cấp sẽ kiểm tra, đánh giá chặt chẽ năng lực của chủ đầu tư thực hiện dự án phát triển, đầu tư nhà ở xã hội, đảm bảo đủ điều kiện chủ đầu tư theo quy định của pháp luật, đảm bảo tính công khai, minh bạch trong quá trình lựa chọn nhà đầu tư dự án.
Sở, ngành sẽ nghiên cứu những điều kiện bổ sung, hỗ trợ nhà đầu tư trong thủ tục đầu tư phù hợp quy định, nhằm thu hút, tạo điều kiện cho các tổ chức, thành phần kinh tế đủ điều kiện tham gia phát triển, đầu tư nhà ở xã hội, phù hợp với điều kiện thực tế tại địa phương.
Các gói hỗ trợ vốn vay theo quy định sẽ được thực hiện đầy đủ đối với chủ đầu tư khi đáp ứng các điều kiện và các cá nhân có nhu cầu vay vốn thuê, mua nhà ở xã hội.
Những khó khăn của Quảng Nam không nằm ngoài khó khăn của cả nước. Tỉnh đã có quy hoạch quỹ đất nhà ở xã hội là 112ha, với kế hoạch thực hiện 14.700 căn nhà. Đến nay, chỉ có 2 dự án với 1.069 căn đã có chủ trương đầu tư nhưng chưa triển khai xây dựng, 1 dự án với 1.176 căn đã xây dựng nhưng chưa hoàn thành.