Nhiều sai phạm trong bán thuốc lá lẻ

Dù Chính phủ đã có những quy định bắt buộc với mặt hàng kinh doanh có điều kiện là thuốc lá nhưng hiện nay nhiều quán nước, tiệm tạp hóa nhỏ lẻ trên địa bàn từ thành phố đến vùng sâu, vùng xa vẫn kinh doanh trái phép…

Bán thuốc lá tràn lan

Khách ngồi uống nước giải khát trên đường Trần Hưng Đạo, Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh, Hùng Vương... (TP.Tam Kỳ) khi ngỏ ý muốn dùng thuốc lá lẻ từ hiệu con ngựa, Jet, Batos, Prince… ngay lập tức được chủ quán đáp ứng. Đây là chuyện bình thường xảy ra ở hầu hết quầy giải khát, tiệm tạp hóa trên địa bàn tỉnh. Đó là chưa kể những quán cà phê, quán karaoke, quán nhậu được chủ quán ngang nhiên kinh doanh không phép. Chị Nguyễn Thị T. (chủ xe nước giải khát đường Phan Bội Châu, TP.Tam Kỳ) chia sẻ: “Mấy tiệm lớn, đại lý phân phối mới bắt buộc phải có giấy tờ cho phép kinh doanh thuốc chứ cái xe nước nhỏ xíu của mình bán vài ba gói thuốc lá thế này thì ai mà bắt”. Cũng vô tư như chị T. ông Huỳnh H. (chủ quán cà phê tại thị trấn Tiên Kỳ, huyện Tiên Phước), nói: “Gia đình tôi bán thuốc lá hơn hai chục năm nay tại TP.Hồ Chí Minh. Đến nay cũng vẫn còn hai ba đứa con bám víu vào mấy tủ thuốc lá dọc đường trong đó mà có nghe tụi nó nói gì về quy định kinh doanh thuốc lá phải đáp ứng các điều kiện bắt buộc gì đâu?”.

Cơ quan chức năng tiêu hủy thuốc lá lậu.

Gần như đa số chủ cửa hàng tạp hóa nhỏ lẻ, quầy nước lưu động, cà phê, quán nhậu… khi được hỏi về quy định bắt buộc khi kinh doanh thuốc lá đều không biết thông tin. Theo chị Huỳnh Thị Đ. (bán nước giải khát ven đường tại xã Tam Dân, huyện Phú Ninh), trung bình mỗi ngày bán lẻ được hơn 3 cây thuốc lá các loại. Ví dụ như thuốc con ngựa, chị lời khoảng 200 đồng/điếu 1.000 đồng/gói; thuốc lá ngoại tiền lời nhỉnh hơn. “Đó là với thuốc lá có tem, với thuốc lá không có tem như hàng nhập lậu tiền lời sẽ cao hơn; phải bán để kiếm thêm vài chục ngàn nuôi con”, chị Đ. nói. Tuy nhiên, gần như đa số chủ cửa hàng, quán nước giấu nhẹm thông tin khi được hỏi nguồn gốc, xuất xứ của các loại thuốc đang bán.

Luật chưa phổ biến

Theo Nghị định số 67/2013/NĐ-CP quy định, để được cấp giấy phép bán lẻ sản phẩm thuốc lá các cửa hàng phải đáp ứng 5 điều kiện như sau: Thương nhân có đăng ký ngành nghề kinh doanh bán lẻ sản phẩm thuốc lá; Có địa điểm kinh doanh cố định, địa chỉ rõ ràng, đảm bảo các yêu cầu về kỹ thuật, trang thiết bị theo quy định; Diện tích điểm kinh doanh dành cho thuốc lá tối thiểu phải có từ 3m2 trở lên; Có văn bản giới thiệu, hợp đồng mua bán của các doanh nghiệp bán buôn sản phẩm thuốc lá; Phù hợp với Quy hoạch hệ thống mạng lưới mua bán sản phẩm thuốc lá được cấp có thẩm quyền phê duyệt... Thế nhưng phần lớn điểm bán thuốc lá không hề hay biết những quy định này và họ cũng không có bất kỳ loại giấy phép kinh doanh nào. Phần lớn công tác tuyên truyền từ trước đến nay chỉ dừng lại ở tác hại của thuốc lá và người hút thuốc. Còn đối với cơ sở bán thuốc lẻ thì dường như đã bị bỏ ngỏ.  

Một trong những sai phạm dễ nhận thấy nhất là bán lẻ thuốc lá cho người dưới 18 tuổi. Tuy nhiên, quy định này không đi kèm với chế tài cho phép những người bán kiểm tra giấy tờ tùy thân của người mua, người bán không thể biết được người mua đã đủ 18 tuổi chưa. Vì chạy theo lợi nhuận hay khách hàng là “thượng đế” nên hễ có người mua thì bán, không phân biệt ai là người dưới hay trên 18 tuổi. Anh Nguyễn Văn Bình (lái xe, quê Hiệp Đức), chia sẻ: “Tôi thường xuyên mua thuốc lề đường để hút và không hề biết những tủ thuốc lá nhỏ trong quán nước hay ven đường lại đang vi phạm về kinh doanh thuốc lá. Trong khi đó, người bán cũng không quan tâm đến đối tượng mua thuốc”.    

Theo Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam, mỗi năm có khoảng 800 triệu bao thuốc lá lậu tràn vào nội địa khiến Nhà nước thất thu 4.000 - 4.200 tỷ đồng. Ngoài ra, thuốc lá cũng gây thiệt hại cho doanh nghiệp thuốc lá trong nước khoảng 300 tỷ đồng mỗi năm. Trong khi đó, chính cơ quan chức năng quản lý thị trường cũng thừa nhận rằng, hiện rất khó quản lý hết được những tủ thuốc lá được bày bán tràn lan, trong mọi ngõ ngách. Ông Lê Cần - Chi cục phó Chi cục Quản lý thị trường thừa nhận: “Từ trước tới nay chúng tôi chưa có đợt kiểm tra riêng biệt mặt hàng thuốc lá mà chỉ kết hợp khi kiểm tra về nguồn gốc, xuất xứ hàng hóa một số mặt hàng bánh, kẹo… Sắp tới, chúng tôi sẽ lên kế hoạch cho các đội quản lý thị trường các huyện tăng cường kiểm tra mặt hàng thuốc lá tại các điểm kinh doanh trên địa bàn”.

CHIÊU THỤC ANH