Nhớ mùa rau ranh

Xế chiều. Nắng vẫn còn trải vàng trên đồi. Tôi cùng mẹ mang gùi vào rừng hái rau ranh. Ở xã núi Trà Kót, huyện Bắc Trà My, rau ranh đầy các gò đồi nhấp nhô. Loài rau hoang dại này khác hẳn với các loài rau khác ở chỗ, nó là cây thân gỗ giòn, to bằng cổ tay trẻ con, cao lút đầu người. Thời còn khó khăn, rau ranh là thứ được người dân quê tôi hái về nấu canh ăn trong những ngày hè nắng nóng.  

Lá rau ranh.

Cây rau ranh chắc ít người biết đến, bởi nó chỉ có ở vùng trung du, đồi núi. Cuối xuân, rau ranh mới bắt đầu ra lá non. Thoạt đầu, lá có màu nâu đậm như cà phê sữa, sau đó chuyển dần sang màu xanh trời. Khi lá già lại có thêm những lốm đốm vàng. Rau ranh ra lá non lai rai từ tháng Ba đến tháng Sáu. Đó cũng là thời điểm người dân quê tôi phát nương làm rẫy. Đấy cũng là lúc người dân quê tôi dành tiền mua giống má sản xuất vụ mùa nên cuộc sống khó khăn. Và cây rau ranh đã giúp họ vượt qua những tháng ngày lận đận.

Thân cây cao, màu lá cũng khác biệt nên cây rau ranh rất dễ nhận biết từ xa. Rau ranh hái về, rửa sạch, xắt ra và đổ vào nồi cháo đã nấu chín, dùng đũa cả hoặc vá lớn khuấy trộn đều, sau đó nhấc nồi khỏi bếp. Món cháo rau ranh ăn một vài bữa thấy ngon nhưng ăn hoài đâm ngán! Còn món canh rau ranh nấu với ốc đá, nêm tí mì chính, tí muối hầm (hoặc muối hạt) là món khoái khẩu của bọn trẻ con. Bởi nó là món ăn có thể kéo dài cả mùa rau ranh...

Thời gian trôi qua... Bây giờ cuộc sống của người dân quê tôi đã khấm khá lên nhiều so với trước. Món canh rau ranh nấu với ốc đá được xem là món “đặc sản” nên không ít gia đình vẫn lên rừng hái về nấu ăn khi đến mùa rau ranh trổ lộc. Và một số tiểu thương cũng đã tìm mua rau ranh đem về bán cho các quán bình dân xào với ốc đá làm mồi nhậu cho những người lao động lai rai “giải mỏi” ở các phố thị. Tuy bây giờ cuộc sống không còn khó khăn nhưng tôi vẫn nhớ mùa rau ranh trổ lộc, vẫn thích ăn món canh rau ranh nấu với ốc đá... Bởi nó đã giúp mọi người và gia đình tôi vượt qua lúc ngặt nghèo.

Dẫu đi đâu về đâu tôi vẫn nhớ quê nhà, nhớ mùa rau ranh với món canh rau ranh nấu với ốc đá...

NGUYỄN THỊ ĐƯƠNG