Những dấu hỏi sau một phiên tòa

Vụ kiện đòi lại đất của cụ bà Võ Thị Xuân (80 tuổi, trú thôn 4, xã Tiên Phong) đã bị Tòa án nhân dân huyện Tiên Phước bác bỏ trong phiên xét xử sơ thẩm ngày 12.8 (có hiệu lực từ ngày 18.8). Tuy nhiên, điều đáng lưu ý là có những tình tiết, chứng cứ quan trọng không được Hội đồng xét xử làm sáng tỏ...

Tháng 5.1975, sau khi tham gia cách mạng, cụ Võ Thị Xuân trở về khu vườn cũ do cha mẹ để lại tại thôn 4 xã Tiên Phong (Tiên Phước) để xây nhà ở. Năm 1980, cụ Xuân đưa em ruột là ông Võ Văn Thu từ huyện Trà My (cũ) về sinh sống, cưới vợ và cho gia đình em trai ở nhờ trên khu đất của mình. Năm 1994, cụ Xuân bị bệnh nên con trai là Phan Thanh Trường đưa vào Sài Gòn điều trị và giao nhà cửa, tài sản đất đai cho vợ chồng ông Thu trông giữ giùm. Lành bệnh, cụ Xuân về quê sinh sống và bảo con trai làm thủ tục đề nghị cấp bìa đỏ (Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất) đối với diện tích vườn nhà của mình. Tuy nhiên, khi làm thủ tục, cụ Xuân phát hiện diện tích mảnh vườn hơn 8.000m2 của của cụ Xuân bị vợ chồng ông Thu làm thủ tục đề nghị cấp bìa đỏ từ năm 1998!

Khu đất vườn mà cụ Xuân khởi kiện ra tòa. Ảnh: T.N

Điều đáng nói là ông Thu đã giả mạo chữ ký của cụ Xuân để hợp thức hóa hồ sơ giấy tờ. UBND xã Tiên Phong trả lời cụ Xuân rằng, do cụ bỏ xứ đi xa nên chính quyền đã xóa hộ khẩu. Khi nhận hồ sơ thủ tục đầy đủ của gia đình bà Vân (vợ ông Thu), xã đề nghị UBND huyện Tiên Phước cấp bìa đỏ đứng tên ông Võ Văn Thu. Trao đổi với chúng tôi, nhiều cụ cao niên, hàng xóm, trong tộc họ đều xác định đất đai, nhà cửa, cây trồng lâu năm là của cụ Xuân khai hoang trên cơ sở của ông bà tổ tiên để lại và vợ chồng ông Thu, bà Vân chỉ là người ở nhờ. Ông Võ Khắc Nghiêm - nguyên Chủ tịch UBND xã Tiên Phong cho biết, khi giải phóng quê hương, bà Võ Thị Xuân cùng mẹ ruột là cụ Lê Thị Tài về lại vườn cũ để xây dựng nhà cửa, vườn tược và mở rộng canh tác.

Cụ Xuân đã khởi kiện đề nghị hủy bìa đỏ đã cấp cho vợ chồng ông Thu, bà Vân và điều chỉnh, trả lại nhà và đất cho bà. Tại phiên tòa, ông Phan Thanh Trường (đại diện ủy quyền cho cụ Xuân) cho rằng, chính quyền xã lúc đó cắt khẩu đối với hộ bà Xuân, nêu lý do cụ Xuân bỏ đi khỏi địa phương từ năm 1993 là không đúng thực tế, bởi mẹ ông mỗi khi sức khỏe ổn định vẫn về thăm nhà, giỗ chạp. Đặc biệt, ngay thời điểm năm 1994, ông Trường về UBND xã Tiên Phong làm thủ tục đăng ký kết hôn, tổ chức đám cưới. Tháng 12.1994, ông Trường làm giấy khai sinh cho con tại xã. Năm 2006, ông vẫn về làm giấy chứng minh nhân dân ở địa phương bình thường. “Nếu gia đình cụ Xuân bị xóa hộ khẩu, tại sao các thủ tục trên vẫn thực hiện được” - ông Trường đặt vấn đề. Biên bản giám định chữ ký số 439/GĐ-PC54, ngày 12.9 của Công an tỉnh Quảng Nam khẳng định: “Chữ ký đứng tên dưới mục chủ hộ ký tên trên tài liệu cần giám định với chữ ký đứng tên Võ Văn Thu trên các tài liệu mẫu so sánh không phải chữ ký của cùng một người”. Theo ông Trường, chữ ký trong hồ sơ đề nghị cấp bìa đỏ cho ông Thu là giả mạo, nhưng TAND huyện lại bỏ qua tình tiết này.

Đại diện UBND huyện Tiên Phước tại tòa là ông Vũ Minh - Trưởng phòng Tư pháp huyện, không cung cấp được giấy ủy quyền cho người nhà của ông Thu xin cấp đất khi luật sư yêu cầu. Ông Minh cho rằng, việc ông Thu có làm giấy ủy quyền hay không là không quan trọng, miễn sao là có chữ ký của ông Thu trong đơn xin cấp đất là được. “Nhưng chữ ký của ông Thu trong đơn đã được Công an tỉnh Quảng Nam giám định là chữ ký giả, nên việc cấp bìa đỏ không đúng pháp luật?” - luật sư vặn lại. Ông Minh lại nói, miễn sao UBND huyện Tiên Phước cấp bìa đỏ cho ông Thu đúng trình tự pháp luật là được. Tại phiên tòa, ông Trường cung cấp chi tiết: trong “Biên bản hòa giải” do UBND xã Tiên Phong tổ chức vào ngày 21.1.2013, giữa cụ Võ Thị Xuân và bà Nguyễn Thị Vân, có Chủ tịch UBND xã Nguyễn Văn Phú xác nhận: “Địa phương đã cấp đất cho vợ chồng ông Thu, bà Vân là chưa hợp lý, vì vậy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không có ý nghĩa về mặt pháp lý”. Tuy nhiên, TAND huyện Tiên Phước vẫn bác toàn bộ nội dung đơn khởi kiện của cụ Xuân.

TRẦN NGUYỄN