Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, lớp lớp thế hệ thanh niên Thăng Bình đã hăng hái lên đường làm nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc. Họ tham gia cách mạng theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc, với lý tưởng rất cao đẹp đó là giải phóng quê hương, giải phóng dân tộc, thế nhưng có biết bao người con đã ra đi không trở về và vẫn còn nằm lại đâu đó trên chiến trường xưa. Để đến hôm nay, những người mẹ, người chị, người anh em đồng đội năm xưa vẫn trăn trở với niềm hy vọng tìm lại nơi các anh đã ngã xuống, đưa hài cốt về quê hương.
|
Huyện Thăng Bình tổ chức cải táng hài cốt liệt sĩ về nghĩa trang địa phương. |
Trong những chuyến đi công tác, chúng tôi có dịp cùng Ban Chỉ huy Quân sự (CHQS) huyện Thăng Bình tham gia các đợt khai quật mộ liệt sĩ. Điều mà chúng tôi cảm nhận được trong mỗi chuyến đi cùng với Ban CHQS huyện tìm mộ liệt sĩ là sự hy vọng hiện hữu trên khuôn mặt của thân nhân liệt sĩ. Ánh mắt thấp thỏm chất chứa niềm tin của người mẹ già trên khuôn mặt đầy vết chân chim, hay sự mỏi mòn chờ đợi của các thế hệ con cháu liệt sĩ trên hành trình đi tìm hài cốt người cha, người anh của mình đã nói lên tất cả.
Cách đây không lâu, chúng tôi cùng Ban CHQS huyện Thăng Bình, các xã Bình Minh và Bình Dương cùng tham gia khai quật, cất bốc mộ các liệt sĩ Nguyễn Nêu và Nguyễn Lãnh tại thôn 6 xã Bình Dương. Trước giờ cất bốc mộ, chúng tôi đã được nghe câu chuyện rất xúc động về hành trình tìm mộ liệt sĩ Nguyễn Nêu của gia đình ông Nguyễn Tấn Hùng (ở thôn Hà Bình, xã Bình Minh). Ông Hùng chia sẻ, đã mấy chục năm nay ông đi tìm thông tin mộ người em của mình. Ngần ấy thời gian đã chứng kiến không ít hy vọng từ gia đình khi nhận thông tin có đợt tìm kiếm và cất bốc hài cốt liệt sĩ, nhưng tất cả đã dập tắt đi sự hy vọng khi xác nhận đó không phải là người thân của mình. Đã có không dưới 20 lần gia đình nhận thông tin khảo sát và tìm mộ từ những nguồn tin khác nhau nhưng tất cả cũng không thể xác định được. Đến hôm nay, khi đã xác nhận được và tiến hành cất bốc hài cốt đưa vào cải táng tại Nghĩa trang liệt sĩ xã, ông Hùng mới thỏa tâm nguyện và cũng là trăn trở mấy chục năm qua.
Trong hành trình tìm kiếm và cất bốc mộ liệt sĩ tại xã Bình Dương đợt này, một nhân tố mà theo chúng tôi không thể thiếu và đóng vai trò đặc biệt quan trọng, đó chính là những người cung cấp thông tin mộ liệt sĩ. Đó là những người làm công tác trong quân đội, hoặc chính là những người đồng đội cùng chiến đấu với các liệt sĩ. Như trong đợt tìm kiếm, quy tập hai mộ liệt sĩ lần này, có sự góp công không nhỏ của ông Đặng Ngọc Hòa (SN1945, ở xã Bình Minh), nguyên là tình báo của lực lượng ta trong kháng chiến chống Mỹ, cũng chính là đồng đội của hai liệt sĩ. Ông Hòa kể rất nhiều về sự ác liệt của chiến tranh, nhưng điều mà chúng tôi ấn tượng nhất về ông chính là tình đồng đội, đồng chí thấm đẫm trong ký ức. Và chính ông là người an táng hai liệt sĩ khi hy sinh trên chiến trường. Mặc dù vậy, do yếu tố thời gian làm thay đổi địa hình, cùng sự liên lạc của những người đồng đội cũ, đến nay phần mộ của hai đồng đội hy sinh trong trận đánh năm xưa mới được tìm thấy.
Theo thống kê từ Ban CHQS huyện Thăng Bình, giai đoạn năm 2011 - 2015, đơn vị đã tiến hành cất bốc quy tập gần 30 hài cốt liệt sĩ về nghĩa trang liệt sĩ địa phương. Hiện nay, vẫn còn nhiều phần mộ liệt sĩ chưa rõ thông tin, đơn vị cũng đã tích cực phối hợp với các ngành, cơ quan, cựu chiến binh nhằm quy tập các phần mộ liệt sĩ về với quê hương.
Năm tháng chiến tranh đã đi qua nhưng vẫn còn đó những con người nằm lại trên chiến trường - những người con đã cống hiến cả tuổi thanh xuân vì độc lập tự do dân tộc. Và thế hệ hôm nay, được sống trong thời bình, chúng ta càng thêm trân trọng và thấu hiểu, chia sẻ niềm hy vọng của gia đình thân nhân liệt sĩ chưa tìm được hài cốt.
VĂN TOÀN