Zalo Báo Quảng NamGửi bình luận
Đại dịch Covid-19 đang được kiểm soát tốt ở nước ta. Có được kết quả bước đầu này ngoài sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, là sự nỗ lực rất lớn của các tầng lớp nhân dân, của các lực lượng vũ trang, của cán bộ, nhân viên ngành y. Nhằm khích lệ, cổ vũ để góp thêm sức mạnh toàn dân phòng chống dịch, Viện Sức khỏe nghề nghiệp và Môi trường (Bộ Y tế) đã đề nghị nhạc sĩ Khắc Hưng sáng tác ca khúc cho phong trào này. Trong 10 ngày Khắc Hưng đã nghiên cứu, viết lại lời bài hát “Ghen” của mình đã sáng tác từ tháng 5.2017 lấy tên “Ghen Cô Vy” . Bài hát đã đón nhận rất nhiều sự sẻ chia, thích thú không chỉ trong nước mà cả thế giới cũng biết tới, ngợi khen. Đây là sự thành công của Khắc Hưng.
Thế rồi sau ca khúc được coi như hướng dẫn phòng, chống lây nhiễm Covid-19 của Khắc Hưng, hàng loạt bài hát về phòng chống cơn đại dịch này ra đời như nấm gặp mưa trên các trang mạng xã hội. Đáng nói là các bài hát ấy đều được viết lại lời từ những ca khúc nổi tiếng. Cách làm này thường được gọi là “độ, chế,” nhạc.
Tôi đã xem clip một cô gái trẻ xinh đẹp ở Nghệ An sửa toàn bộ lời bài hát “kinh điển” Quảng Bình quê ta ơi của nhạc sĩ tài danh Hoàng Vân. Cô hát một cách say sưa, thích thú, coi như đó là kết quả của mình vì đã góp chút công lao cho phòng chống dịch. Nếu tra google cụm từ “nhạc chống dịch Covid-19” thì ngay lập tức sẽ hiện ra vô số bài “độ, chế” lại với kiểu tương tự như các bài: “Áo mới Cà Mau” của Thanh Sơn, “Cô gái mở đường” của Xuân Giao, “Tiếng đàn Ta lư”, “Bác đang cùng chúng cháu hành quân” của Huy Thục, “Trống cơm” của Y Vân, “Để Mỵ nói cho mà nghe” của Hoàng Thùy Linh… Có thể nói, chưa bao giờ nhạc “độ, chế” nở rộ như trong đợt chống dịch Covid-19 từ đầu năm đến nay.
Qua theo dõi, hầu hết các lời được họ sửa lại không có gì sai trái, thậm chí một số bài mang nhiều ý nghĩa để góp phần động viên mọi người phòng trừ dịch bệnh. Tuy nhiên nhìn nhận vấn đề này dưới góc độ pháp lý thì khó chấp nhận, bởi các ca khúc được làm mới lại lời đã bộc lộ khá rõ dấu hiệu của hành vi đạo nhạc, vi phạm bản quyền, xâm phạm quyền tác giả. Tại mục 5, điều 28, Luật Sở hữu trí tuệ năm 2019 quy định hành vi xâm phạm quyền tác giả là “sửa chữa, cắt xén hoặc xuyên tạc tác phẩm dưới bất kỳ hình thức nào…”.
Không thể... bắt chước theo kiểu sáng tác của nhạc sĩ Khắc Hưng được, bởi Khắc Hưng sáng tác lời mới cho một bài hát cũ của chính mình. Tuy có hai ca khúc nhưng quyền tác giả là một, không hề “đụng chạm” đến ai. Các nhạc sĩ của những bài hát bị “chế” nêu trên hoàn toàn có thể đề nghị các cơ quan có thẩm quyền buộc gỡ bỏ hoặc tiêu hủy theo pháp luật bất cứ lúc nào. Trong cuộc chiến chống vi rút Covid-19 cũng đã có một số MV rất mới mẻ với các làn điệu từ mượt mà đến sôi động để tuyên truyền. Cho nên chúng ta đừng cổ xúy, tán thưởng việc sửa lời của các ca khúc như vậy. Luật pháp bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, quyền tác phẩm là để hướng tới những giá trị nghệ thuật đích thực. Nếu cứ sáng tác theo kiểu nhại lại các bài hát khác như thế và tình trạng này không được ngăn chặn thì đó là điều đáng buồn.