Nỗi lo hồ chứa Suối Tiên

Thời điểm này, trên địa bàn xã Quế Hiệp (Quế Sơn) rất nhiều diện tích lúa hè thu đã bước vào giai đoạn làm đòng - trổ bông. Tuy nhiên, nguy cơ mùa màng thất bát đang dần hiện rõ, khi hồ chứa Suối Tiên không đảm bảo nguồn nước tưới.

Hiện nay, hồ Suối Tiên đã gần xuống mực nước chết.Ảnh: VĂN SỰ

Khô hạn nghiêm trọng

Gần 3 tháng nay, lão nông Trần Văn Bày ở tổ 3, thôn Nghi Trung, xã Quế Hiệp thường xuyên vác cuốc ra thăm đồng. Tuy nhiên, ông ra đồng không phải để trổ nước, be bờ mà là vì… nhớ ruộng. Nhìn 5 sào đất canh tác lúa bỏ hoang, ông Bày than phiền: “Do nắng nóng quá khốc liệt, dung tích nước của hồ chứa Suối Tiên lại rất hạn chế, trong khi đó toàn bộ số diện tích này đều thuộc khu vực cuối kênh N3 nên vụ hè thu nào tôi cũng không gieo sạ được. Những năm qua, đã nhiều lần tôi thử chuyển sang trồng bắp lai, gieo mè, tỉa đậu phụng nhưng tất cả đều thất bại nặng nề. Bởi, hằng năm cứ từ cuối tháng 4 đến đầu tháng 9 dương lịch khô hạn xảy ra gay gắt và kéo dài trên diện rộng khiến cây cỏ cũng chẳng sống nổi thì nói gì đến các loại hoa màu ấy. Ruộng không sản xuất được, các thành viên trong gia đình phải đi lột vỏ keo thuê cho người ta hoặc làm mấy chuyện linh tinh khác để kiếm tiền mua gạo ăn và trang trải cuộc sống thường nhật”.

Trao đổi với phóng viên Báo Quảng Nam vào sáng qua 15.8, ông Phạm Quang Bách - Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp Quế Hiệp cho biết, hiện nay trên toàn xã có tổng cộng 295ha đất lúa. Thế nhưng, vụ hè thu 2016 nông dân địa phương chỉ xuống giống được 180ha, còn lại 115ha phải bỏ hoang vì không có nước tưới. Điều đáng nói là, trong số 180ha lúa gieo sạ được đó thì hơn 3 tuần nay đã có ít nhất 70ha bị khô hạn hết sức nghiêm trọng. Ông Bách nói: “Thời điểm này, hầu hết ruộng lúa đều đang trong giai đoạn làm đòng và trổ bông rộ. Nhằm giải cứu những diện tích bị nắng hạn hoành hành ấy, chúng tôi đã tiến hành lắp đặt một số máy bơm dã chiến để tận dụng mọi nguồn nước ngọt tưới cho cây lúa. Tuy nhiên, bây giờ rất nhiều hồ đập, sông suối đã cạn kiệt, nếu trong những ngày tới không có mưa bổ sung thì mùa màng thất bát là điều khó tránh khỏi”.

Bất cập

Theo tìm hiểu, trong tổng số 295ha đất canh tác lúa của xã Quế Hiệp thì có 250ha trên địa bàn 4 thôn gồm Lộc Đại, Nghi Thượng, Nghi Trung, Nghi Hạ thuộc khu tưới của hồ chứa Suối Tiên và còn lại 45ha ở thôn Nghi Sơn thì do hồ chứa Vũng Tôm đảm nhận tưới. Tuy nhiên, suốt 6 năm nay vụ nào hồ chứa Suối Tiên cũng không cung ứng đủ nguồn nước cho nông dân nơi đây sản xuất. Ông Võ Văn Chánh - chuyên viên phụ trách lĩnh vực thủy lợi của Phòng NN&PTNT huyện Quế Sơn cho biết, hồ chứa nước Suối Tiên nằm trên địa bàn thôn Lộc Đại, xã Quế Hiệp. Công trình này được khởi công xây dựng vào năm 2007 với tổng kinh phí 34 tỷ đồng, do Sở NN&PTNT làm chủ đầu tư. Năm 2010, hồ chứa Suối Tiên thi công hoàn thành và chính thức đưa vào vận hành. Ông Chánh nói: “Theo hồ sơ thiết kế, hồ Suối Tiên có dung tích chứa gần 1 triệu mét khối nước, hàng vụ sẽ đảm bảo phục vụ tưới cho 250ha lúa ở các thôn Lộc Đại, Nghi Thượng, Nghi Trung, Nghi Hạ của xã Quế Hiệp. Thế nhưng, thực tế những năm qua cho thấy dung tích chứa của hồ này thường chỉ đạt mức 650 nghìn mét khối nước nên mỗi mùa chỉ cung ứng cho khoảng 134ha lúa. Trong số 134ha lúa do hồ chứa đó đảm nhận tưới thì từ năm 2010 đến nay vụ hè thu nào cũng có 65 - 70ha bị khô hạn nặng, buộc ngành nông nghiệp huyện và chính quyền xã Quế Hiệp phải triển khai nhiều giải pháp để cứu lúa”. Theo lời ông Chánh, nguyên nhân khiến dung tích chứa của hồ Suối Tiên thấp hơn gần 350 nghìn mét khối nước so với thiết kế là trong quá trình xây dựng đơn vị thi công không múc lượng đất đá khá lớn nằm ngay trong lòng hồ. Chính điều này đã làm hạn chế rất lớn lượng nước chứa và khả năng tưới của công trình thủy lợi trọng yếu này.

Ông Chánh cho biết thêm, trước bất cập vừa nêu, những năm qua Phòng NN&PTNT Quế Sơn đã 2 lần tham mưu UBND huyện làm tờ trình gửi Sở NN&PTNT và các đơn vị liên quan xin hỗ trợ nguồn kinh phí để nạo vét lòng hồ Suối Tiên nhằm tăng dung tích chứa, đảm bảo nguồn nước tưới phục vụ sản xuất nông nghiệp. Thế nhưng, cho đến thời điểm này địa phương vẫn chưa nhận được phản hồi từ phía những cơ quan có trách nhiệm ở tỉnh. Ông Chánh nói: “Bây giờ, muốn giải quyết tình trạng đó thì cần khoảng hơn 3 tỷ đồng để thuê nhân lực, phương tiện cơ giới nạo vét và múc đi ít nhất 35 nghìn khối đất đá đang nằm lọt thỏm trong lòng hồ. Làm được như vậy thì dung tích chứa của hồ Suối Tiên tăng lên đáng kể và dự kiến sẽ có thêm không dưới 35ha lúa chủ động nguồn nước tưới. Tuy nhiên, do ngân sách của huyện Quế Sơn còn quá eo hẹp nên chắc chắn rằng sẽ không gánh nổi số tiền lớn đó, vì thế rất cần sự tiếp sức từ cấp trên”.

NGUYỄN SỰ - PHAN VINH