Hơn 20 năm thành lập, Hội đồng hương Thanh Hóa tại Quảng Nam đã có nhiều hoạt động thiết thực, ý nghĩa góp sức vun bồi cho mối tình đoàn kết, thủy chung, son sắc được hai địa phương Thanh Hóa - Quảng Nam xây dựng từ 60 năm trước.
Cầu nối tìm mộ liệt sĩ
Trước khi bắt đầu câu chuyện với chúng tôi, ông Phạm Thăng Long - Phó Ban liên lạc Hội đồng hương Thanh Hóa tại Quảng Nam nắn nót viết bổ sung thêm thông tin ngày tháng năm hy sinh của hai liệt sĩ là con em Thanh Hóa đang yên nghỉ tại Nghĩa trang liệt sĩ TP.Tam Kỳ.
Ông Long chia sẻ, chiều hôm trước ông ra viếng mộ hai liệt sĩ và kiểm chứng thông tin để ghi vào danh sách liệt sĩ quê hương Thanh Hóa hy sinh tại Quảng Nam thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.
Theo lời ông Long, nhờ có bảng danh sách này, với đầy đủ thông tin chính xác về 296 mộ liệt sĩ quê hương Thanh Hóa hy sinh tại Quảng Nam đang yên nghỉ tại hơn 59 nghĩa trang của 18 huyện, thị, thành trên địa bàn mà nhiều thân nhân không còn vất vả mất thời gian tìm kiếm nơi an táng con em mình để đến thăm, viếng hương.
Từ hồi còn công tác tại Lữ đoàn 270 (thuộc Quân khu 5; đóng tại xã Tam Ngọc, TP.Tam Kỳ), ông Long và các thành viên trong Ban liên lạc Hội đồng hương đã thường xuyên hỗ trợ thông tin, kết nối giúp các gia đình ở Thanh Hóa vào tìm mộ người thân hy sinh tại Quảng Nam. Lúc bấy giờ hành trình tìm kiếm rất vất vả, có khi vô vọng. Với trăn trở cần phải làm gì đó để giúp các thân nhân liệt sĩ, cũng nhằm tri ân những người con quê hương đã nằm lại trên mảnh đất xứ Quảng, cuối năm 2010, Ban liên lạc họp và thống nhất phân công nhau tiến hành xác minh, khảo sát, vẽ sơ đồ mộ liệt sĩ quê Thanh Hóa tại từng nghĩa trang liệt sĩ xã, phường, thị trấn trên địa bàn Quảng Nam.
Đến năm 2012 thì bảng danh sách được xây dựng hoàn thành, tăng 45 mộ so với danh sách liệt sĩ của Sở LĐ-TB&XH Quảng Nam quản lý (trước đó, danh sách liệt sĩ quê Thanh Hóa do Sở LĐ-TB&XH Quảng Nam cung cấp có 250 mộ). Ban liên lạc đã kịp thời báo cáo danh sách 45 mộ liệt sĩ với đầy đủ thông tin khảo sát được lên ngành LĐ-TB&XH hai tỉnh Quảng Nam - Thanh Hóa.
Ông Long nói, có thông tin từ bảng danh sách, việc tìm kiếm không còn vất vả nữa. Bây giờ ở đâu có thông tin về liệt sĩ quê Thanh Hóa thì thành viên Ban liên lạc khẩn trương tổ chức tìm kiếm, xác minh danh tính. Nhiều trường hợp thân liệt sĩ ở Thanh Hóa vào liên hệ các thành viên Ban liên lạc dẫn đến ngay địa chỉ mộ liệt sĩ, hoặc kết nối với anh em hội viên các chi hội cơ sở để đưa thân nhân liệt sĩ đến viếng mộ con em mình.
Quê hương thứ hai
Ngoài gần 300 trường hợp đã được xác định, vẫn còn hơn 1.000 liệt sĩ quê Thanh Hóa hy sinh tại Quảng Nam chưa xác định được danh tính, khó có thể tìm được hài cốt. Đau đáu với nỗi lòng phải làm điều gì đó để tri ân người đã hy sinh, cuối năm 2018, Ban liên lạc Hội đồng hương Thanh Hóa tại Quảng Nam đề xuất với Tỉnh ủy, UBND tỉnh Thanh Hóa và Quảng Nam tạo điều kiện xây dựng Nhà bia ghi danh liệt sĩ Thanh Hóa hy sinh tại Quảng Nam để nhắc nhớ sự hy sinh của các thế hệ cha anh đi trước, giáo dục cho thế hệ con cháu về mối tình chung thủy, sắc son giữa hai tỉnh để luôn có trách nhiệm vun đắp, giữ gìn. Ai cũng phấn khởi khi tâm nguyện này được ghi nhận và nhân kỷ niệm 60 năm Kết nghĩa giữa hai tỉnh, công trình Nhà bia ghi danh liệt sĩ quê Thanh Hóa hy sinh tại Quảng Nam sẽ được khánh thành.
Ông Phạm Thăng Long tâm sự, thế hệ những người như ông thì Quảng Nam đã trở thành quê hương thứ hai, về hưu mỗi người luôn tiếp tục lựa chọn cống hiến sức mình qua những công việc phù hợp, thiết thực như tham gia bí thư chi bộ khối phố, cựu chiến binh... Và luôn dạy dỗ các thế hệ cháu con được sinh ra, lớn lên, đang công tác, học tập trên mảnh đất Quảng Nam tiếp tục phát huy truyền thống của cha ông, chung tay xây dựng tỉnh Quảng Nam kết nghĩa - quê hương thứ hai của mình.
Hiện nay, Hội đồng hương Thanh Hóa tại Quảng Nam có hơn 3.000 thành viên, tham gia hoạt động tại 18 chi hội trực thuộc ở 18 địa phương cấp huyện của tỉnh, tự nguyện tham gia đóng góp quỹ hội, chủ yếu dùng vào việc tặng thưởng con, cháu hội viên vượt khó học giỏi hàng năm.
Theo ông Phạm Thăng Long, hội đã kết nối, tạo điều kiện cho hội viên tiếp xúc giao lưu tình cảm, trao đổi thông tin giữa các chi hội, giúp đỡ lẫn nhau trong cuộc sống, hợp tác làm ăn kinh tế, góp phần xây dựng gia đình hội viên hạnh phúc, đầm ấm trên quê hương Quảng Nam. “Thời gian qua, hội đã hỗ trợ xây dựng hai ngôi nhà tình nghĩa cho hai hộ hội viên có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn ở huyện Núi Thành. Ban liên lạc cũng kết nối tổ chức nhiều hoạt động khám chữa bệnh, tặng quà cho đồng bào vùng miền núi của tỉnh Quảng Nam với mong muốn chia sẻ phần nào khó khăn và động viên bà con vươn lên trong cuộc sống” - ông Long nói.