Nông Sơn gặp khó trong quy hoạch xây dựng khu tái định cư

Ông Trần Thiện Thắng – Trưởng phòng NN&PTNT Nông Sơn cho biết, 10 năm trở lại đây, trên địa bàn huyện xuất hiện nhiều loại hình thiên tai, nhất là bão, mưa dông kèm theo gió lốc, ngập lụt, sạt lở đất...

Càng về sau, tần suất xảy ra thường xuyên hơn, phức tạp hơn về diễn biến và nghiêm trọng hơn về hậu quả. Loại hình thiên tai gây thiệt hại nặng nề nhất là bão, tiếp theo là ngập lụt và sạt lở đất.

Theo thống kê, từ năm 2010 - 2021, tại Nông Sơn, thiên tai đã gây thiệt mạng 7 người, làm sập và hư hỏng hơn 1.840 ngôi nhà, làm sạt lở và hư hại nhiều công trình giao thông, thủy lợi... Tổng giá trị thiệt hại ước tính gần 700 tỷ đồng.

Trong cơn bão số 4 xảy ra từ ngày 27 – 28/9/2022, toàn huyện có 3 người bị thương, 37 ngôi nhà bị tốc mái và hàng loạt công trình thủy lợi, giao thông, trường học, cơ sở vật chất văn hóa, các loại cây trồng bị hư hại nặng, ước tổng giá trị thiệt hại gần 90 tỷ đồng. Tiếp đến, đợt mưa lũ lớn vừa qua, Nông Sơn có 1 ngôi nhà bị sạt lở, 264 ngôi nhà bị ngập, nhiều công trình hạ tầng thiết yếu bị hư hỏng.

Ông Đỗ Đình Long – Phó Trưởng phòng NN&PTNT Nông Sơn cho hay, trong công tác phòng chống thiên tai, ngành liên quan cùng chính quyền các địa phương của huyện đặc biệt quan tâm việc di dời các hộ dân sống ở những khu vực có nguy cơ cao xảy ra sạt lở, ngập lụt sâu nhằm hạn chế thấp nhất thiệt hại về người và tài sản.

“Từ nhiều nguồn vốn huy động, thời gian qua các đơn vị ở tỉnh cùng huyện Nông Sơn đã quy hoạch xây dựng 2 khu tái định cư Bằng Cây Da và Tứ Trung 2 thuộc địa bàn xã Quế Lâm với tổng kinh phí gần 13 tỷ đồng.

Đến nay, đã tiến hành di dời khoảng 70 hộ dân ở những vùng nguy hiểm đến làm nhà và sinh sống ổn định tại 2 khu tái định cư vừa nêu. Ngoài ra, từ năm 2017 đến nay, huyện cũng đã chi khoản kinh phí tương đối lớn hỗ trợ 67 hộ dân di dời nhà cửa theo diện xen ghép” – ông Long nói.

Theo ông Đỗ Đình Long, hiện nay các xã trên địa bàn Nông Sơn đều có quy hoạch nông thôn mới được cấp thẩm quyền phê duyệt. Qua thực tế triển khai việc rà soát quy hoạch và sắp xếp dân cư cho thấy, việc lập quy hoạch điểm dân cư nông thôn đã hoàn thành nhưng hầu như chưa được đầu tư.

Đồng thời do thiên tai diễn biến khó lường, phát sinh những điểm tái định cư mới ngoài quy hoạch. Đáng chú ý, quỹ đất để quy hoạch bố trí dân cư ngày càng khó khăn. Ở vùng núi có độ dốc cao, khối lượng đào đắp lớn, phải kè chống sạt lở mái taluy; nơi không có đủ kinh phí để kè thì tiếp tục bị sạt lở. Còn tại vùng đồng bằng thấp trũng, phải vận chuyển đất từ nơi xa đến san lấp nên chi phí rất cao.

Ông Long cho biết thêm, phần lớn hộ dân nằm trong vùng có nguy cơ cao bị thiên tai uy hiếp đều có nhà cửa kiên cố. Trong khi đó, chi phí Nhà nước hỗ trợ người dân di dời nhà cửa đến nơi ở mới an toàn với mức 20 triệu đồng/hộ là quá thấp nên việc vận động rất khó khăn.

Bên cạnh đó, diện tích đất sản xuất đa phần là manh mún, hầu hết chưa được xác lập quyền sử dụng đất nên khó xác định hộ thiếu đất sản xuất để hỗ trợ. Ngoài ra, do cán bộ xã, thôn năng lực quản lý còn hạn chế nên việc lập danh sách, bình xét đối tượng, nghiệm thu và lập hồ sơ để thanh toán chi phí hỗ trợ cho người dân theo hướng dẫn của tỉnh cũng khó khăn...

Ông Trần Thiện Thắng nhìn nhận, mặc dù thời gian qua Nông Sơn đã nỗ lực triển khai công tác di dời dân ra khỏi những khu vực nguy hiểm nhưng thực tế cho thấy hiện nay trên địa bàn huyện vẫn còn một bộ phận dân cư đang trong vùng có nguy cơ cao xảy ra sạt lở đất, ngập lụt sâu. Do vậy, việc rà soát quy hoạch và xây dựng các khu, điểm tái định cư là rất cần thiết.

Theo ông Thắng, mục tiêu huyện đặt ra là trong giai đoạn 2022 - 2025 sẽ tiếp tục tổ chức di dời 142 hộ dân theo diện xen ghép. Đặc biệt, quy hoạch xây dựng thêm 3 khu tái định cư tập trung ở các xã Phước Ninh, Ninh Phước, Quế Trung (dự toán tổng kinh phí hơn 27 tỷ đồng) để bố trí chỗ ở an toàn cho 75 hộ dân.

Ông Đỗ Đình Long cho biết, việc xây dựng kế hoạch bố trí dân cư, huyện làm theo thứ tự ưu tiên, nơi có nguy cơ cao về thiên tai phải bố trí thực hiện trước.

Trên cơ sở Luật Đất đai hiện hành, thu hồi những diện tích chưa sử dụng, khai hoang, phục hóa ở các nơi có điều kiện hoặc sử dụng kém hiệu quả và chuyển đổi mục đích sử dụng đất theo quy hoạch, kế hoạch đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt để giao cho các hộ gia đình, cá nhân thuộc dự án bố trí dân cư.

Miễn giảm tiền sử dụng đất đối với diện tích đất được giao trong hạn mức giao đất ở cho các hộ di dân ở vùng thiên tai, hộ dân làng chài sống trên sông nước di chuyển đến các khu, điểm tái định cư.

Huyện Nông Sơn cũng quan tâm tập huấn chuyển giao các gói kỹ thuật tiên tiến và hỗ trợ người dân ở các khu tái định cư sử dụng những loại giống cây trồng, con vật nuôi có chất lượng tốt, phù hợp với điều kiện sinh thái của từng nơi để đưa vào sản xuất nhằm nâng cao năng suất, giá trị kinh tế.

Đặc biệt, thực hiện chuyển đổi mạnh mẽ cơ cấu cây trồng và con vật nuôi, trong đó chú trọng phát triển các loại cây hàng hóa, chăn nuôi đại gia súc và trồng, khoanh nuôi, bảo vệ rừng nhằm tạo nguồn thu nhập từ rừng cho người dân.

Đồng thời, hỗ trợ phát triển ngành nghề, nhất là những nghề truyền thống của địa phương để góp phần giải quyết bài toán việc làm. Cạnh đó, tăng cường công tác thông tin, tìm kiếm thị trường và gắn sản xuất với tiêu thụ sản phẩm để tạo đầu ra ổn định cho những hộ dân vùng dự án bố trí dân cư…