Ống gạo tuổi thơ

Trên con đường làng lởm chởm đất, lũ trẻ háo hức chạy về hướng phát ra tiếng máy nổ, trên tay mỗi đứa không quên mang theo gạo tẻ, bắp khô, đậu xanh… Chỉ trong thoáng chốc thôi, sẽ có một món quà vặt, rất giản dị như chính tên gọi của nó - ống gạo. Món quà ấy, dù bao năm tháng trôi qua, vẫn cứ vấn vương mãi trong lòng những đứa con xa quê như tôi.

Dường như, ống gạo không phải đặc sản của một địa phương nào, nhưng ở mỗi nơi, món ống gạo lại ẩn chứa trong mình một hương vị riêng. Tại các vùng quê xứ Quảng, nguyên liệu làm nên ống gạo đơn giản chỉ cần vài lon gạo lúa mới kết hợp với đường là được. Nếu khấm khá hơn có thể thêm vào một ít đậu xanh, dừa khô…

Điều thích thú nhất của ống gạo chính là người mua có thể trực tiếp tham gia quy trình chế biến. Còn nhớ, ngày ấy, mỗi lần xe làm bánh ống gạo vào làng, đám con nít bắt đầu xôn xao, bỏ cả trò chơi dở dang, nhanh chân về nhà xin bằng được vài lon gạo, ít đậu xanh, bắp...

Bánh ống gạo. Ảnh: THANH LY

Xe làm ống gạo chỉ ở lại hai ba ngày vì vậy lúc nào khách cũng vây quanh. Trước khi cho nguyên liệu vào máy quay, người làm bánh khéo léo trộn đều hỗn hợp gạo, đậu xanh, bắp... Đặc biệt đường phải canh đúng tỷ lệ, nếu lỡ tay bỏ nhiều thì ống gạo xay ra nhỏ tí, có khi còn bị cháy đen. Trong tiếng nổ xình xịch, người làm nhanh tay cho nguyên liệu vào máy. Phút chốc những ống gạo thuôn dài được đẩy ra nghi ngút khói cùng với mùi thơm phức lan tỏa cả xóm nhỏ. Bọn trẻ tranh nhau, tay cầm rổ, tay cầm kéo, cắt thành từng ống vừa tầm cái thước kẻ.  Bánh ống mới ra lò rất xốp, giòn, phải bỏ vào túi ny lon buộc chặt để khỏi bị mềm.

Không những ngon, bánh ống còn hấp dẫn người ăn bởi màu sắc bắt mắt. Nếu bánh nhiều gạo sẽ có màu trắng đục, nhiều bắp thì có màu vàng nhạt, nhiều đậu xanh có màu xanh dịu. Và không thể chần chừ được nữa, chỉ cần cắn một miếng đã nghe hương thơm rất đỗi ngọt ngào của gạo sánh quyện với đậu, với bắp, đường, cùng cái vị dẻo quẹo trong miệng và dù có khó tính đến đâu cũng phải hít hà, xuýt xoa.

Ngày đó món ống gạo giòn thơm, vàng ruộm là quà vặt giản dị dân dã, rẻ tiền lại đảm bảo chất lượng, không phụ liệu, không chất bảo quản như các món bánh bây giờ. Và đặc biệt  không “kén chọn”  theo mùa hay theo độ tuổi, thể trạng. Không riêng gì trưa hè nóng bức, khi những đợt gió mùa đông bắc tràn về, cái lạnh se se trên đầu môi, món ống gạo vẫn luôn là niềm vui, nỗi mong chờ của lũ trẻ con trong làng.

Từ ngày ra phố trọ học, xa quê mãi không còn được thưởng thức món bánh ống gạo. Có những đêm dài quay quắt nhớ quê, trong giấc mơ chập chờn thấy mình chạy thật nhanh, thật nhanh qua những cánh đồng đã trơ gốc rạ về hướng có tiếng nổ của xe bánh ống. Cho đến bây giờ, những âm vang xình xịch từ chiếc máy quay ống gạo cũ kỹ, rồi cả mùi quê, vị quê dân dã trong từng ống bánh vẫn cứ theo tôi. Rưng rức...

THANH LY