Phần Lan nói không với thuốc lá

Phần Lan đang thực hiện lộ trình là quốc gia tiên phong trên thế giới nói không với thuốc lá vào năm 2025.

Chưa đầy mười năm nữa, việc buôn bán và tiêu thụ thuốc lá tại “xứ sở băng và mặt trời” chỉ còn là câu chuyện quá khứ khi Chính phủ Phần Lan chính thức đưa lệnh cấm hoàn toàn thuốc lá có hiệu lực vào năm 2025. Hút thuốc lá không chỉ là thói quen có hại sức khỏe cho chính người sử dụng mà gây ảnh hưởng những người xung quanh. Theo thống kê của Tổ chức Hợp tác phát triển kinh tế (OECD), số người hút thuốc tại Phần Lan hiện khoảng 15%, thấp hơn nhiều so với tỷ lệ trung bình trong khối OECD (khoảng 22%). Số liệu mới nhất của Bộ Y tế Phần Lan, hiện chỉ có 6.1% số thanh thiếu niên tuổi từ 15 - 17 tại đây sử dụng thuốc lá. Đây là tín hiệu tốt cho lộ trình và tham vọng của Chính phủ Phần Lan muốn đưa đất nước không khói thuốc hoặc giảm xuống tối thiểu khoảng còn 2% số người tại Phần Lan hút thuốc trong những năm tới.

Một quầy bán thuốc lá tại châu Âu. Ảnh: Yelp

Để giảm số người hút thuốc lá và trở thành quốc gia không khói thuốc đầu tiên trên thế giới, từ năm 1978, tất cả chương trình liên quan đến quảng cáo thuốc lá đều bị cấm hoàn toàn tại Phần Lan. Từ năm 2005, quốc gia châu Âu này cấm mọi người hút thuốc nơi công cộng. Vào năm 2010, Phần Lan ban hành thêm luật mới hạn chế thuốc lá, cụ thể cấm bán thuốc lá hoặc đưa thuốc lá cho các đối tượng chưa đủ 18 tuổi dưới mọi hình thức, đồng thời cấm người dân mua thuốc lá qua internet. Người vi phạm tùy theo mức độ sẽ bị xử phạt hành chính, thậm chí bị phạt tù tới sáu tháng.  Từ năm 2012, các cửa hàng bán thuốc lá tại đây không được phép trưng bày thuốc lá công khai. Bên cạnh đó, Phần Lan đánh thuế rất cao vào thuốc lá khiến giá mặt hàng này tăng theo. Các cửa hàng bán lẻ ngày càng khó kinh doanh thuốc lá khi chủ cửa hàng buộc phải có giấy phép mua bán sản phẩm này. Ngoài việc đóng thuế cao các công ty sản xuất hay nhập khẩu thuốc lá, mỗi cửa hàng bán lẻ cũng phải đóng thuế giám sát khoảng 500USD/lần kiểm tra và có tổng cộng 10 đợt kiểm tra/năm.

Giám đốc Trung tâm Kiểm soát thuốc lá toàn cầu Vaughan Rees tin rằng: “Bằng chứng cho thấy việc tăng thuế hay tăng giá thành sản phẩm thuốc lá là phương pháp tốt nhất để giảm số người sử dụng sản phẩm này”. Hiện nhiều quốc gia áp dụng thuế rất cao cho mặt hàng thuốc lá; trong đó phải kể đến Singapore. Một bao thuốc Marlboro tại đây có giá bán lẻ lên tới 14 SGD (khoảng 220.000 đồng) gấp gần 10 lần so với mức giá ở Việt Nam. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) từng kêu gọi đánh thuế cao thuốc lá tại khu vực Đông Nam Á, sẽ cứu được nhiều sinh mạng hơn và giảm gánh nặng kinh tế, xã hội do thuốc lá gây nên.

QUỐC HƯNG