Phân luồng giáo dục: Xu hướng tất yếu!

Góp ý dự thảo Nghị quyết về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo tỉnh Quảng Nam đến năm 2020, định hướng đến năm 2025 được đưa ra thảo luận tại Hội nghị Tỉnh ủy lần thứ 7 (khóa XXI) vừa qua, nhiều ý kiến cho rằng cần có giải pháp phù hợp đối với việc phân luồng đào tạo, phấn đấu để ngày càng có nhiều học sinh (ít nhất 20%) sau khi tốt nghiệp THCS đi học nghề.

Băn khoăn

Dự thảo Nghị quyết về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo tỉnh Quảng Nam đến năm 2020, định hướng đến năm 2025, xác định mục tiêu xây dựng, phát triển sự nghiệp giáo dục và đào tạo của tỉnh theo hướng nền giáo dục mở, có đủ các điều kiện để nâng cao chất lượng, bảo đảm dạy tốt, học tốt, quản lý tốt, thực học, thực nghiệp gắn với khuyến học, khuyến tài... Theo đó, dự thảo đã đề ra các chỉ tiêu mới đến năm 2020 và tầm nhìn đến 2025 theo các bậc học từ giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông đến giáo dục nghề nghiệp, đại học và giáo dục thường xuyên. Một trong những chỉ tiêu được nhiều đại biểu dự hội nghị quan tâm đó là việc phân luồng giáo dục, “phấn đấu đạt tỷ lệ tuyển sinh vào lớp 10 từ 80% trở xuống, phấn đấu ít nhất có 20% học sinh sau khi tốt nghiệp THCS đi học nghề”. Căn cứ theo tiêu chí “cứng” mà dự thảo đặt ra có thể hiểu rằng, đến năm 2020, trong 100 học sinh tốt nghiệp THCS chỉ có dưới 80 em tiếp tục học THPT, số còn lại học nghề.

Phân luồng đào tạo hợp lý sẽ giúp người học định hướng nghề nghiệp hiệu quả.

Nhìn vào chỉ tiêu này, nhiều đại biểu đã bày tỏ sự băn khoăn vì lo ngại sẽ xảy ra khủng hoảng thừa giáo viên, trường lớp. Ông Phan Văn Chín - Giám đốc Sở Tài chính nêu thực trạng, học sinh lớp 10 toàn tỉnh trong năm học 2016 - 2017 là 19.412 em, giảm 1.238 em so với năm học 2015 - 2016. Do đó, nếu phân luồng theo dự thảo nghị quyết thì đến năm học tiếp theo học sinh vào lớp 10 sẽ giảm thêm mấy nghìn em nữa. Ông Chín đề nghị cần phải xem xét kỹ lưỡng, thấu đáo để khi nghị quyết ban hành vừa đảm bảo thực tiễn vừa thúc đẩy chuyển đổi đào tạo và đáp ứng nhu cầu về nguồn nhân lực. Đồng quan điểm, ông Nguyễn Tri Ấn - Bí thư Huyện ủy Núi Thành cho rằng việc phân luồng để định hướng dạy nghề là cần thiết nhưng phải xem xét đến tổng thể quốc gia và tính đến các giải pháp cụ thể. Hiện nay, cơ sở vật chất, giáo viên của tỉnh đủ để dung nạp hết học sinh THCS vào học TPHT, nếu đẩy mạnh phân luồng để có ít nhất 20% học sinh sau khi tốt nghiệp THCS đi học nghề thì lực lượng giáo viên và cơ sở vật chất đó sẽ đi đâu? Còn ông Phan Xuân Quang - Bí thư Huyện ủy Đại Lộc nêu vấn đề: “Năm học 2016 - 2017, toàn tỉnh xét tuyển vào lớp 10 đạt 95%, trong khi theo chỉ tiêu dự thảo nghị quyết thì từ nay đến năm 2020 chỉ còn 3 năm học, mỗi năm phải giảm 5% để đến 2020 là đảm bảo 80%. Vậy vấn đề đặt ra là giải pháp cho 20% các em đi học nghề đó sẽ như thế nào để đạt hiệu quả, dự thảo không đề cập rõ?”

Đai học không phải là con đường duy nhất

Trước những băn khoăn của các đại biểu, ông Hà Thanh Quốc - Giám đốc Sở GD-ĐT cho biết, việc đưa ra chỉ tiêu 80/20% là có căn cứ. Thứ nhất là quy định của Trung ương về phân luồng học sinh THCS là 70% học THPT và 30% vừa học chữ vừa học nghề. Trong khi đó không phải học sinh nào cũng học giỏi nên khi tuyển sinh vào lớp 10 tỷ lệ cao sẽ khiến nhiều em bị “đuối”, không theo kịp chương trình, phải bỏ học. Nguyên nhân không phải Nhà nước không quan tâm hay đội ngũ dạy học không chất lượng, mà do chỉ tiêu mình tuyển vào lớp 10 gần như 100%. Thực tế rất mâu thuẫn là trên miền núi lực học của các em có hạn nhưng tuyển vào lớp 10 thì gần như 100%. “Chỉ tiêu dự thảo nghị quyết đưa ra đã căn cứ cả về mặt chủ trương lẫn thực tiễn. Do đó, theo tôi nên bảo lưu tỷ lệ đó. Vấn đề còn lại là các địa phương, ban ngành làm sao tham mưu Tỉnh ủy những giải pháp căn cơ để con số 20% đi học nghề đảm bảo có việc làm sau khi đào tạo” - ông Quốc nói.

Để việc phân luồng có hiệu quả và khắc phục tình trạng học sinh bỏ học, học không xin được việc, ông Quốc đề nghị trong năm nay tỉnh cho phép tổ chức thi tuyển vào lớp 10 đối với Trường THPT Dân tộc nội trú tỉnh. Đồng thời đề xuất hạ chỉ tiêu tuyển sinh vào các trường THPT ở miền núi xuống dưới 100%. Trong khi đó, ông Nguyễn Thùy - Phó Giám đốc Sở LĐ-TB&XH cho rằng, việc phân luồng để “gạn” tỷ lệ học sinh vào lớp 10 và tăng tỷ lệ học nghề như chỉ tiêu dự thảo vẫn còn khiêm tốn. Bởi ở các tỉnh phát triển về công nghiệp - dịch vụ thì đã phân luồng cách đây nhiều năm. Trong khi các cơ sở đào tạo nghề, giáo dục nghề nghiệp hiện rất khó khăn về vấn đề tuyển sinh cũng vì một lý do cơ bản là chúng ta chưa phân luồng đào tạo. “Có một thực trạng ở các trường miền núi khi lên học THPT là 100% nhưng có khá nhiều em sau đó bỏ học, do không học nổi. Vậy tại sao ngay khi học lớp 9 vừa xong chúng ta không định hướng cho các em đi học nghề. Học hết THCS là đủ điều kiện học trung cấp nghề, nếu như thêm một số tín chỉ nữa về văn hóa thì có thể tốt nghiệp THPT”. Tuy nhiên, ông Thùy cũng thẳng thắn nhìn nhận, nếu tiêu chí phấn đấu có ít nhất 20% học sinh THCS đi học nghề được làm một cách cương quyết thì trường, lớp và giáo viên sẽ dư. Do đó phải tính đến giải pháp căn cơ và cần đẩy mạnh tuyên truyền để các bậc phụ huynh nhận thức rằng không phải học hết lớp 12 và vào cao đẳng, đại học mới là con đường duy nhất.

ANH ĐÔNG - HÀN GIANG