Pháp bảo vệ ngành công nghiệp bán sách truyền thống

Tại một hiệu sách ở thị trấn nhỏ, vùng nông thôn Puy-en-Velay, miền nam nước Pháp, bà chủ Anne Helman vừa đón tiếp lượng lớn khách hàng kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát. Những người đến mua sách nói họ vẫn thích trực tiếp đến hiệu sách để chọn mua hơn là mua qua các cửa hàng trực tuyến như Amazon hay e-Bay.

Tại Pháp, các hiệu sách không chỉ là nơi kinh doanh, điểm dừng chân không thể thiếu của nhiều du khách mà cũng là bảo tàng văn hóa sống động, là mảnh ghép hoàn hảo của Paris tráng lệ. Pháp, vùng đất văn học với nhiều nhà văn, thi sĩ thiên tài như Victor Hugo, Alexandre Dumas, Voltaire, Molière…, nơi người dân rất yêu thích đọc sách và họ dạy cho con trẻ văn hóa đọc sách từ rất sớm. Ước tính trung bình một năm, mỗi người Pháp đọc khoảng 6,4 cuốn sách.

Thế nhưng, dịch bệnh và sự thống trị của các công ty công nghệ lớn khiến ngành bán sách truyền thống tại Pháp chật vật tìm chỗ đứng trong dòng chảy của thời đại mới. Năm 2019, hơn 20% trong tổng số 435 triệu cuốn sách được bán qua hình thức trực tuyến và thị phần của hơn 3.300 tiệm sách tự do đang suy giảm vì sự cạnh tranh đến từ các nhà bán lẻ trực tuyến. Năm 2020, nhiều hiệu sách đóng cửa trong khi doanh thu của nhiều hiệu sách lớn khác giảm chỉ còn 10%.

Bởi vậy, Pháp gia tăng hỗ trợ các hiệu sách như của bà Anne Helman. Luật mới đặt ra mức giá tối thiểu cho việc giao sách, nhằm ngăn chặn điều mà chính phủ nước này gọi là “cạnh tranh méo mó” của những gã khổng lồ kỹ thuật số, những nhà cung cấp sách với mức phí thấp nhất là 0,01 euro trong khi Pháp cấm giao sách miễn phí trước đó. Nói cách khác, lời hứa của Amazon hay các hãng bán lẻ trực tuyến khác về việc vận chuyển sách hầu như miễn phí sẽ không còn hợp pháp. Pháp cũng ấn định giá sách và độc giả phải trả như nhau cho một cuốn sách mới cho dù họ mua trực tuyến hay tại một con phố, một sân chơi bình đẳng. Luật cho phép giảm giá tối đa cho sách chỉ 5% và yêu cầu các nền tảng trực tuyến phân biệt rõ ràng hơn giữa sách mới sách cũ.

Trong những đợt phong tỏa do đại dịch Covid-19 tại Pháp, sách được xem là mặt hàng thiết yếu. Các hiệu sách tiếp tục mở cửa với số lượng khách hàng mua sách. Kết quả giúp duy trì 3.500 hiệu sách của Pháp và bảo tồn các hiệu sách như một địa điểm gặp gỡ ở các trung tâm thị trấn, bảo vệ các nhà xuất bản. Tại các hiệu sách nhỏ, người đọc cũng có thể bắt gặp những cuốn sách của tác giả địa phương, nghệ sĩ trẻ mà khó có thể tìm mua trên các trang mạng lớn.

 Cuối năm 2020, chính phủ Pháp quyết định hỗ trợ ngành bán sách truyền thống bằng cách hoàn trả toàn bộ chi phí vận chuyển của tất cả hiệu sách. Điều này giúp các cửa hàng sách duy trì được 70% hoạt động kinh doanh. Một điều cốt lõi khác là những hiệu sách vẫn luôn có sự ủng hộ của số đông độc giả, những người vẫn yêu thích các hiệu sách như là một phần linh hồn của mỗi khu phố, là điểm hội tụ và kết nối tri thức.