Phát triển giáo dục miền núi

Giáo dục miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số của tỉnh đã có những bước phát triển vượt bậc, góp phần nâng cao dân trí, tạo nguồn đào tạo nhân lực cho địa phương.

Học sinh xã Trà Tập (Nam Trà My) ăn ở bán trú. Ảnh: X.PHÚ

Mở rộng loại hình bán trú, nội trú

Cùng với phát triển mạng lưới trường lớp, thời gian qua, việc mở rộng loại hình trường nội trú ở các địa phương miền núi được tỉnh, huyện và ngành GD-ĐT quan tâm. Đến thời điểm này, cả tỉnh có 8 trường phổ thông dân tộc nội trú (DTNT). Ngoài Trường Phổ thông DTNT tỉnh đóng chân tại Hội An - nơi giảng dạy cho những học sinh (HS) người dân tộc thiểu số ưu tú của cả tỉnh, thì các huyện miền núi còn lại (trừ huyện Tiên Phước và Nông Sơn) đều có trường phổ thông DTNT. Đáng chú ý, nếu như trước đây mô hình trường phổ thông DTNT cấp huyện chỉ dành cho HS cấp THCS thì từ năm 2013 UBND tỉnh đã có quyết định cho 3 trường nâng cấp lên thành trường phổ thông DTNT có cả cấp THCS và THPT tại các huyện Nam Trà My, Phước Sơn, Bắc Trà My. Hiện tại, loại hình trường phổ thông DTNT đang giảng dạy cho gần 3.000 em. Đây được coi là những “hạt giống đỏ” cho công tác tạo nguồn nhân lực chất lượng của miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Cùng với đó, dù là loại hình trường THPT song các trường ở các huyện miền núi cũng đều tổ chức nội trú cho HS. Khác với trước đây, khu ký túc xá nhờ được quan tâm đầu tư khang trang chẳng kém phòng học nên việc tổ chức nội trú hiện nay ở các trường THPT khá tốt. Phòng ở, sân chơi đến điều kiện về ăn uống, sinh hoạt của HS đảm bảo chất lượng.

Ở các địa phương miền núi, vùng dân tộc, do địa bàn rộng lớn, giao thông cách trở nên việc đến trường của học trò rất khó khăn, nhất là vào mùa mưa lũ. Nhiều em nhà cách trường cả chục cây số, mất rất nhiều thời gian, thậm chí cả nửa ngày cho việc đi lại nên ảnh hưởng lớn đến việc học tập. Vì vậy, song song với loại hình nội trú, thời gian qua, tỉnh, huyện cũng đã quan tâm đầu tư mở rộng mạng lưới trường phổ thông dân tộc bán trú (DTBT) nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho HS đi học. Thông tin từ Sở GD-ĐT cho biết, năm học này, toàn tỉnh có 53 trường phổ thông DTBT; bao gồm 21 trường tiểu học, 4 trường tiểu học & THCS, 28 trường THCS. Không dừng lại ở đó, những nơi chưa có điều kiện thành lập trường phổ thông DTBT, nhiều địa phương cũng đã linh động trong việc tạo điều kiện cho HS ăn ở bán trú. Đến nay, 6 huyện miền núi cao có 22 trường dù chưa là trường phổ thông DTBT nhưng vẫn tổ chức mô hình ăn ở bán trú này với hơn 6.000 HS theo học.

Đổi mới tuyển sinh

Trong phát triển giáo dục miền núi, ngoài đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, tăng số lượng trường nội trú, bán trú, công tác tuyển sinh đóng một vai trò rất quan trọng, góp phần nâng cao chất lượng. Từ năm học 2017-2018, ngành GD-ĐT bắt đầu đã có sự đổi mới tuyển sinh, trước hết là tuyển sinh vào lớp 10. Đối với Trường Phổ thông DTNT tỉnh, thay vì xét tuyển theo phương thức phân bổ chỉ tiêu cho từng huyện như trước đây, lần đầu tiên, tuyển sinh lớp 10 bằng hình thức thi tuyển cạnh tranh đầu vào, không phân biệt địa bàn tuyển sinh. Kỳ thi được tổ chức tại các huyện miền núi được đánh giá là thành công, tuyển được những HS có năng lực vào học. Trong khi đó, tuyển sinh lớp 10 đối với các trường THPT ở các huyện miền núi năm nay cũng phải “đãi gạo trên sàng”. Vẫn theo phương thức xét tuyển, tuy nhiên chỉ tiêu tuyển sinh chỉ là 90% như các trường THPT ở đồng bằng chứ không còn 100% như nhiều năm trước đây. Rõ ràng, thay đổi phương thức và chỉ tiêu tuyển sinh là một trong những giải pháp góp phần nâng cao chất lượng giáo dục ở miền núi. Nói như thầy Trần Minh Hiệu - Hiệu trưởng Trường Phổ thông DTNT tỉnh, rằng tuyển sinh theo phương án thi tuyển, cạnh tranh công bằng, HS nào điểm cao hơn sẽ có cơ hội trúng tuyển. Qua đó giúp cho nhà trường tuyển sinh đầu vào chất lượng và có điều kiện để nâng cao chất lượng đầu ra.

Bên cạnh mạng lưới trường lớp, một cái được khác của giáo dục miền núi hiện nay là đội ngũ cán bộ, giáo viên (GV). Trong những năm gần đây, miền núi không còn phải lo lắng tình trạng thiếu GV mỗi khi năm học mới đến. Thậm chí hiện nay, trái ngược với một số địa phương đồng bằng, các huyện miền núi khá “ung dung” về đội ngũ giảng dạy. Theo ông Hà Thanh Quốc - Giám đốc Sở GD-ĐT, có được kết quả này là nhờ thời gian qua, tỉnh đã ưu tiên bố trí, tuyển dụng GV cho miền núi. Gần đây nhất trong đợt xét tuyển viên chức GV THPT và thi tuyển viên chức GV mầm non, tiểu học, THCS năm 2016 được tổ chức hồi đầu năm 2017, số lượng chỉ tiêu của các địa phương miền núi khá ít, thậm chí một số huyện không có. Còn theo kế hoạch thi tuyển viên chức giáo dục năm 2017 của UBND tỉnh (Kế hoạch 4198, ngày 9.8), trong khi nhiều địa phương đồng bằng có chỉ tiêu khá cao như Điện Bàn, Núi Thành (hơn 200 chỉ tiêu) thì các huyện Tây Giang, Nam Trà My, Bắc Trà My tiếp tục không có nhu cầu tuyển dụng. Ổn định đội ngũ là tiền đề quan trọng giúp cho giáo dục miền núi có điều kiện thuận lợi trong việc nâng cao chất lượng.

Ưu tiên đầu tư phát triển giáo dục miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số được nêu ra rất nhiều trong các nghị quyết của Tỉnh ủy, HĐND tỉnh và thực tế đã được tổ chức triển khai thực hiện khá tốt. Nhờ đó, khoảng cách giữa miền núi và đồng bằng trong giáo dục hiện nay vẫn còn song không quá xa như trước. Rất nhiều ngôi trường miền núi hiện đã được công nhận đạt chuẩn quốc gia (65 trường), nhiều HS trúng tuyển đại học… cho thấy bước phát triển vượt bậc của sự nghiệp trồng người ở miền núi của tỉnh.

XUÂN PHÚ