Phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp mở

Diễn đàn do Liên đoàn Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI), Bộ KH-CN và UBND tỉnh Quảng Nam phối hợp tổ chức. Tham dự diễn đàn có Phó Trưởng ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Đức Hiển; Thứ trưởng Bộ KH-CN Lê Xuân Định; Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công; Chủ tịch UBND tỉnh Lê Trí Thanh; lãnh đạo cấp sở các tỉnh thành miền Trung - Tây Nguyên; các vị khách quốc tế, doanh nhân, đại diện trường đại học - cao đẳng, các tổ chức thúc đẩy - hỗ trợ khởi nghiệp, startup...

Vai trò của hệ sinh thái địa phương

Theo ông Phạm Tấn Công - Chủ tịch VCCI, đây là diễn đàn cấp cao lần thứ 2 về hệ sinh thái khởi nghiệp (HSTKN) đổi mới sáng tạo được tổ chức trong năm nay, tiếp theo diễn đàn cấp cao dành cho vùng đồng bằng Sông Hồng (tổ chức tháng 5 vừa qua tại Nam Định).

Diễn đàn hôm nay thể hiện sự quyết tâm của VCCI, Bộ KH-CN, cùng các bộ ban, ngành, và các tỉnh/thành khu vực miền Trung - Tây Nguyên cùng nhau lan tỏa tinh thần KN và thúc đẩy phong trào KN tại các địa phương.

Ông Công cho biết, đến nay Việt Nam đang xếp ở vị trí 48/132 quốc gia về Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu (theo báo cáo của Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới WIPO), chỉ đứng sau Singapore (thứ 7) và Thái Lan (thứ 43) trong các nước Đông Nam Á.

Theo báo cáo thường niên của DO Ventures và Cento Ventures, HSTKN Việt Nam hiện đứng ở vị trí thứ 3 trong số 6 nền kinh tế tốp đầu ASEAN, chỉ sau Indonesia và Singapore.

“Khu vực miền Trung - Tây Nguyên là nơi có nhiều tiềm năng, lợi thế về phát triển kinh tế biển, kinh tế biển xanh, năng lượng tái tạo, du lịch và nông - lâm nghiệp bền vững. Tôi cho rằng việc thúc đẩy KN và KN sáng tạo trong các lĩnh vực tiềm năng và lợi thế kể trên sẽ là một động lực để kinh tế khu vực miền Trung - Tây Nguyên phát triển bền vững” - ông Công cho biết.

Trình bày đề dẫn tại diễn đàn, ông Lê Xuân Định - Thứ trưởng Bộ KH-CN chia sẻ, thời gian gần đây, việc xây dựng HSTKN đổi mới sáng tạo quốc gia hiệu quả và có tính liên kết chặt chẽ giữa các thành phần trong HST đang là mục tiêu, nhiệm vụ cấp bách cần phải thực hiện.

Quyết định số 569 của Thủ tướng Chính phủ về chiến lược phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đến năm 2030 đã khẳng định: Xây dựng và phát triển hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia, phát triển HST đổi mới sáng tạo quốc gia liên kết chặt chẽ với khu vực và thế giới; phát triển các HST đổi mới sáng tạo trong các ngành công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ gắn với các chuỗi giá trị nội địa và toàn cầu, các cụm liên kết ngành là nhiệm vụ trọng tâm.

Việc xây dựng HSTKN đổi mới sáng tạo quốc gia phải gắn và xuất phát từ việc xây dựng HST tại địa phương, đây chính là nguồn lực quốc gia đóng vai trò khởi tạo, gợi mở. Tập trung khai thác nguồn lực địa phương sẽ tạo tính bền vững, lâu dài cho sự phát triển của hệ sinh thái quốc gia.

Đánh giá Quảng Nam là một trong những địa phương tiên phong trong xây dựng HSTKN đổi mới sáng tạo tại địa phương và khu vực, Thứ trưởng Lê Xuân Định nói: “Liên kết vùng phát triển HST với những nội dung trọng tâm như xây dựng một mạng lưới liên kết các sáng kiến, hoạt động, phát triển các hành lang đổi mới sáng tạo, xây dựng những cụm đổi mới sáng tạo theo những trục kinh tế lớn, gắn chặt với định hướng phát triển vùng Miền Trung - Tây Nguyên là hoạt động cần quan tâm và chú trọng.

Đây là nền tảng tạo ra lợi ích dịch chuyển, khai thác tài nguyên, lợi thế bản địa ở những địa phương có điều kiện kinh tế, xã hội, chính trị, văn hóa tương đồng trong khu vực Miền Trung - Tây Nguyên. Khi đó, HSTKN địa phương và vùng sẽ góp phần mở rộng thị trường và huy động được các nguồn lực cộng hưởng tạo ra giá trị gia tăng cho nền kinh tế”.

Xu hướng hệ sinh thái khởi nghiệp mở

Tại diễn đàn diễn ra 2 phiên thảo luận về các nội dung phát huy tính liên kết của các địa phương với vùng và quốc gia; chia sẻ kinh nghiệm của tổ chức quốc tế trong việc thu hút nguồn vốn đầu tư hỗ trợ doanh nghiệp và cách thức gọi vốn từ các shark (doanh nhân sở hữu công ty/tập đoàn lớn), quỹ đầu tư; gợi mở cách thức thu hút các nguồn lực hỗ trợ KN…

Chủ đề “HSTKN mở” đã thu hút nhiều ý kiến chia sẻ, thảo luận sôi nổi. Quảng Nam được đánh giá là một trong địa phương dẫn đầu về định hình tư duy KN mở từ rất sớm.

Thông qua chương trình KN mở, hầu hết chuyên gia, cố vấn KN hàng đầu Việt Nam, các tổ chức hỗ trợ KN lớn trong cả nước... đã tham gia trực tiếp và gián tiếp vào hoạt động hỗ trợ HSTKN địa phương và xã hội hóa kinh phí để tổ chức các ngày hội, diễn đàn, hội thảo về KN.

Phát biểu tại diễn đàn, Chủ tịch UBND tỉnh Lê Trí Thanh cho biết, Quảng Nam tuy đi sau so với nhiều địa phương khác trên cả nước về xây dựng phong trào KN; nhưng khi bắt đầu, tỉnh đã bàn bạc kỹ, tìm cách làm mới để quyết tâm đưa phong trào KN nhanh, mạnh không phô trương, không hình thức.

Theo đó, tháng 12/2017 tỉnh đã ban hành kế hoạch xây dựng HSTKN đổi mới sáng tạo tỉnh giai đoạn 2018 - 2025. Đến nay, cả 18 địa phương trên địa bàn tỉnh, trong đó có 9 địa phương miền núi, đã ban hành kế hoạch hành động để triển khai xây dựng kế hoạch của tỉnh; 14/18 địa phương đã thành lập CLB KN, dù ban đầu rất nhiều bỡ ngỡ, khó khăn về mô hình hoạt động.

Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công đánh giá, Quảng Nam là tỉnh có nhiều sáng tạo trong công tác hỗ trợ cộng đồng KN trên địa bàn, nỗ lực xây dựng các thành tố trong HSTKN của địa phương, mở rộng liên kết hợp tác ngoài tỉnh mang lại nhiều hiệu quả tích cực.

Đặc biệt, doanh nghiệp KN trong tỉnh có cơ hội tham gia ở chuỗi hoạt động hàng năm của Chương trình KN quốc gia như hỗ trợ huấn luyện theo mô hình 1 -1 - 1 (1 huấn luyện viên - 1 cố vấn - 1 nhóm dự án) với thời gian 2 - 4 tháng cho 4 doanh nghiệp KN của tỉnh Quảng Nam đã đạt giải Nhì, và lọt tốp 10 của chương trình Phát triển dự án KN quốc gia năm 2021 và 2022…

Theo ông Phạm Hồng Quất - Cục trưởng Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp KH-CN (Bộ KH-CN), trong bối cảnh kinh tế toàn cầu, HSTKN mở là xu hướng khá phổ quát của các nước hiện nay. Trong thế giới phẳng, các nước “khó đóng cửa”, công nghệ khó giữ bí mật. Ở mức độ nào đó thì bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ ở mức cơ bản chúng ta đều có thể chia sẻ tri thức, kể cả mô hình kinh doanh…

“Việt Nam đang đứng trước cơ hội và thách thức lớn, chúng tôi mong muốn HSTKN chúng ta càng mở bao nhiêu thì càng tranh thủ được các nguồn lực bên ngoài bấy nhiêu. Các địa phương càng mở thì chúng ta có một cộng đồng KN lớn hơn, kể cả người Việt Nam ở nước ngoài cũng giúp chúng ta đi ra được thị trường. Trong bối cảnh cạnh tranh đó thì chúng ta buộc phải liên kết, không thể chỉ tự mình được”.