Phố trong màu hoàng yến

Cây làm nên ký ức phố

Nhà thơ xứ Huế Trương Vũ Thiên An, mấy chục năm làm người “ở trọ” với Tam Kỳ đã có nhiều bài thơ hay về mảnh đất này, trong đó phải kể đến “Thành phố màu hoàng yến”.

Trương Vũ Thiên An ví màu vàng hoa sưa giăng khắp lối đi của Tam Kỳ là màu hoàng yến rất sang trọng, để rồi sắc màu ấy được thăng hoa hơn trong giai điệu ngọt ngào mà nhạc sĩ Phan Văn Hùng gửi vào từng nốt nhạc: “Tháng Ba chưa về mà hoa sưa đã sưa/ Đã đầy đặn nơi những ngã tư/ Nơi mùa gặp mùa…/ Ngày Tam Kỳ tỉnh lỵ/ Thành hoa sưa giữa hoa sưa/ Thành ngả đường mộng mị màu hoàng yến/ Thành mùa ở trọ mùi hương/ Tôi với Tam Kỳ tự không mà vàng như giữa mùa trăng…”.

Tôi cũng làm người “ở trọ” Tam Kỳ mấy chục năm, cũng mộng mị với màu hoa sưa vàng đến nao lòng mỗi độ tháng Ba về. Phải chăng, Tam Kỳ có những vùng hoa sưa đặc biệt, kiểu như làng Hương Trà với những cội sưa già đã hàng trăm năm tuổi từ thuở mở đất lập làng. Dường như, sưa vàng từ rất lâu đã trở thành niềm tự hào riêng có của người Tam Kỳ.

Cao niên như ông Trần Văn Truyền ở Hòa Hương, ngay đất Hương Trà… mỗi lần nhắc nhớ chuyện đất, chuyện người quê xứ mình đều lấy hoa sưa khơi mở dòng hồi niệm. Ông bảo, loài hoa với hương thơm bay chín làng hay còn gọi là cửu lý hương này chỉ có ở Hương Trà mới đặc biệt, mới đúng chất hoa sưa.

Tôi nhớ, một dạo chuyện trồng cây sưa dọc dài những con phố ở Tam Kỳ trở thành đề tài bàn tán xôn xao của dư luận. Rằng, sao lại đem cây sưa với rễ dài, ăn đất nhanh, phá đường dữ… trồng khắp nơi trong thành phố với mật độ dày đặc.

Lúc ấy, ông Hoàng Xuân Việt - Chủ tịch UBND TP.Tam Kỳ, tác giả của ý tưởng trồng những hàng sưa dọc ngang thành phố đã phải mất nhiều thời gian, công sức và tâm huyết để bảo vệ mục tiêu phủ sắc một loài hoa như một “thương hiệu” riêng của Tam Kỳ.

Thời gian trôi và bao mùa sưa nở, người người rủ rê về thành phố ba sông để kịp lưu giữ khoảnh khắc với hoa, càng thấy tầm nhìn xây dựng thương hiệu cho phố là đúng đắn.

Cũng như cách đây không lâu, việc dành nhiều quỹ đất trong thành phố để trồng cây, làm tiểu hoa viên… tạo nên một Tam Kỳ phố xanh như bây giờ, cũng là một ý tưởng đúng và hợp với tự nhiên.

Tôi vẫn gọi những không gian xanh ấy là “vườn xanh” trong phố - một điều không hề dễ tạo lập với bất cứ thành phố nào để có “lá phổi xanh” giữa ồn ào công nghiệp và bụi bặm…

Thêm yêu quê xứ

Để cảm nhận vẻ đẹp kiêu sa như màu hoàng yến của những vòm hoa sưa mỗi lần bung nở, năm nào chúng tôi cũng làm cuộc dạo chơi trên sóng nước sông Tam Kỳ đoạn chảy qua vườn Cừa (phường Hòa Hương).

Trong cái nắng ban mai dịu nhẹ của những ngày xuân còn phảng phất, con thuyền lướt êm ru trên sóng nước trong xanh, từ giữa miên man ấy, thả ánh nhìn ngược vào bờ, nơi những hàng sưa vàng ken dày một vùng trời… mới thấy hết nét kiều diễm của màu hoàng yến.

Sưa vàng soi mình xuống dòng nước trong xanh, những cánh hoa li ti mang theo hương dịu nhẹ bay lang thang trong gió rồi vô tình hay hữu ý mà đậu lại thành thảm vàng, bồng bềnh trôi trên sông.

Trong câu chuyện mà ông Trần Xuân Quang, người làng Hương Trà kể với chúng tôi khi thuyền trôi giữa dòng xanh, đã khắc họa về những năm tháng sơ khai mở đất lập làng của cha ông, những nhọc nhằn lao khổ mà người Hương Trà quyết tâm đắp bồi vóc dáng cho ngôi làng của mình và nhắc nhớ về cây sưa cổ thụ trước đình làng đã theo dấu chân những người khai mở đất.

Cây sưa ấy giờ không còn nữa, cả bộ ván sưa mà người làng nâng niu, cất giữ ở ngôi đình cũng đã thất lạc trong bom đạn chiến tranh. Nhưng những thế hệ sưa nối tiếp lại được nhân ra, trồng ngay trên con đê của làng giờ đã trở thành tài sản quý giá vừa bám đất giữ làng lại vừa tạo nên vẻ đẹp khó cưỡng mỗi độ sắc hoa vàng.

Nhà thơ Trương Vũ Thiên An nay đã về miền mây trắng, không thể làm người “ở trọ” để mỗi độ tháng Ba về, lang thang trong thành phố ngắm thời gian trôi theo từng cánh hoa vàng.

Nhưng có lẽ, mảnh đất mà anh yêu quý, sắc màu loài hoa mà anh trân trọng gọi bằng cái tên kiêu sa hoàng yến, sẽ là ký ức của bao lớp người Tam Kỳ đang sống trên mảnh đất này hay làm người xa xứ.

Mỗi lần thoảng nghe đâu đó trên làn sóng phát thanh vang lên dòng nhạc êm ái, liêu trai của “Thành phố màu hoàng yến” của nhạc sĩ Phan Văn Hùng, vì yêu quý và trân trọng người đồng nghiệp - nhà giáo, nhà thơ Trương Vũ Thiên An mà gửi gắm biết bao tâm tình: “Ba dòng sông chở mùa ra với bể/ Mùa hoa về rồi/ vàng thì cũng vàng rồi”...

Giống như tôi, chẳng biết tự bao giờ, trong tim ấp ủ một tình yêu đầy xao xuyến với phố màu hoàng yến. Thấy tự hào hơn về nơi mình đang sống, ít ra cũng đủ thư thái, an yên với cảm giác mỗi sớm mai thức dậy, được mở toang lồng ngực đón lấy bầu không khí trong lành từ hàng sưa ken dày, từ “khu vườn xanh” ở nơi được gọi bằng cái tên “Thành phố màu hoàng yến”.