Phòng Bảo tồn hiện vật Bảo tàng Quảng Nam: Hiệu quả từ một dự án hợp tác

Phòng Bảo tồn được các chuyên gia Italia tư vấn chuyên môn và hỗ trợ các trang thiết bị, còn Quảng Nam chịu cơ sở vật chất. Phòng lập ra nhằm phục vụ công tác bảo tồn hiện vật thu được trong quá trình dự án nghiên cứu khai quật được tại Khu đền tháp Mỹ Sơn, đồng thời là nơi thực hành của kỹ thuật viên bảo tồn hiện vật. Bà Nguyễn Ý Lan - điều phối viên dự án cho biết, sau khi kết thúc dự án vào tháng 12.2019 Ban quản lý Dự án sẽ bàn giao Phòng Bảo tồn cho tỉnh Quảng Nam để giao cho Bảo tàng Quảng Nam quản lý, sử dụng.

Sau 2 năm triển khai dự án, với sự giúp đỡ của các chuyên gia Italia, đến nay dự án đã tổ chức được 3 lớp học, với 38 học viên là kỹ thuật viên, giảng viên ở lĩnh vực công nghệ khảo cổ học, bảo tồn hiện vật, trùng tu kiến trúc và quản lý di tích. Đối với lĩnh vực bảo tồn hiện vật, dự án đã đào tạo cho Quảng Nam được 9 kỹ thuật viên và 1 giảng viên là những người làm việc trực tiếp tại Phòng Bảo tồn.

Kỹ thuật viên bảo tồn hiện vật đều do các đơn vị có chức năng đào tạo và quản lý bảo quản hiện vật cử đi như Bảo tàng Quảng Nam (2 kỹ thuật viên và 1 giảng viên), Ban Quản lý Di sản văn hóa Mỹ Sơn (6 kỹ thuật viên), Trường Đại học Quảng Nam (1 kỹ thuật viên). Đây là nguồn nhân lực quan trọng cho công tác bảo tồn hiện vật ở Quảng Nam.

Những ngày cuối năm 2019, các kỹ thuật viên bảo tồn hiện vật đã có dịp hội ngộ tại Phòng Bảo tồn để chuyên gia Ý đào tạo thực hành nâng cao công tác bảo tồn hiện vật kim loại trong hơn 2 tuần.

Tham gia lớp kỹ thuật viên bảo tồn hiện vật của dự án, ông Nguyễn Văn Dũng - giảng viên Khoa Kinh tế du lịch Trường Đại học Quảng Nam cho biết, hiện nay các cơ sở giáo dục và cơ quan nghiên cứu trên thế giới đều theo xu hướng thực nghiệm, cơ cấu chương trình đào tạo và nghiên cứu đề cao sản phẩm có được từ phòng bảo tồn hay phòng thí nghiệm nên đầu tư rất quy mô. Còn ở Việt Nam có rất ít phòng như thế, chủ yếu các trường đại học lớn và các cơ quan nghiên cứu lớn mới có. Quảng Nam được đầu tư một phòng bảo tồn như thế là rất thiết thực, vì đây là nơi để thực hành và cho ra các sản phẩm, phù hợp với điều kiện thực tế.  

Bảo tàng Quảng Nam đang bảo quản hơn 30 nghìn hiện vật, trong đó có rất nhiều hiện vật bằng kim loại thu được từ các đợt khai quật khảo cổ học và sưu tầm trong nhân dân, nhưng chỉ bảo quản bằng biện pháp phòng ngừa là chủ yếu. Dưới tác động của môi trường và độ ẩm, các hiện vật bằng kim loại ngày càng bị ô xy hóa và có nguy cơ hư hỏng, rất cần bảo tồn bằng biện pháp can thiệp cơ học và hóa học.

Năm 2019, trên cơ sở 3 viên chức được cử tham gia lớp đào tạo kỹ thuật viên và giảng viên bảo tồn hiện vật tại dự án, Bảo tàng tỉnh đã mạnh dạn đưa bảo tồn hiện vật kim loại vào chương trình công tác. Với kinh nghiệm từ thực tiễn công tác bảo quản hiện vật tại bảo tàng cùng với kiến thức tiếp thu từ các chuyên gia Italia, sau gần 3 tháng làm việc tại Phòng Bảo tồn, nhóm đã bảo tồn xong 22 hiện vật kim loại.

Sau khi xem xét số hiện vật được nhóm cán bộ Bảo tàng tỉnh bảo tồn, GS. Giulia Barella - đến từ Trường Đại học Bách khoa Milan (Italia), người trực tiếp hướng dẫn nhóm bảo tồn hiện vật, đánh giá nhóm đã làm rất tốt và hy vọng tùy theo tình hình thực tế mà các học viên tiếp tục nghiên cứu và mạnh dạn sáng tạo trong công tác bảo tồn hiện vật để đáp ứng yêu cầu đặt ra.