Phong trào “Chống rác thải nhựa”: Cần kiểm soát nguồn thải

Theo bà Lê Thị Tuyết Hạnh, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên - môi trường, khó khăn nhất của việc phân loại rất thải tại nguồn là chưa đầu tư đồng bộ hạ tầng kỹ thuật như thiết bị thu gom, phương tiện vận chuyển và công nghệ xử lý; cùng với đó là khó thay đổi hành vi bỏ rác, xử lý rác tại chỗ… “Các sản phẩm thay thế túi ny lon chưa đáp ứng được yêu cầu. Giá thành túi ny lon khó phân hủy quá thấp so với giá thành túi ny lon thân thiện với môi trường nên rất khó thay thế. Chưa kể các chính sách về thuế bảo vệ môi trường đối với các loại túi ny lon chưa phù hợp” - bà Hạnh phân tích.

Tại đô thị Hội An, thời gian qua địa phương đối mặt với “cuộc khủng hoảng” rác thải. Nhà máy sản xuất phân compost (thuộc quản lý của Công ty CP Công trình công cộng Hội An) hoạt động kém hiệu quả do thiết bị hư hỏng, khiến hàng trăm tấn rác ùn ứ. Theo Phó Chủ tịch UBND TP.Hội An - ông Nguyễn Văn Sơn, mức thu phí môi trường thấp, mang tính cào bằng bởi việc phát sinh rác sinh hoạt nhiều hay ít người dân, các đơn vị đều nộp phí như nhau. Bãi rác của thành phố chỉ đủ sức chứa từ 3 - 6 tháng nữa. Thực tế, việc phân loại rác thải tại nguồn không mang tính phổ biến ở các địa phương của tỉnh. Có tình trạng người dân tự phân loại rác thải tại nhà, đưa ra điểm tập kết nhưng đơn vị thu gom là Công ty CP Môi trường - đô thị Quảng Nam, đã thu gom chung tất cả loại rác vào một xe chuyên dụng.

Bà Trương Thị Lộc - Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh nêu bất cập, một số nơi người dân có phân loại rác thải sinh hoạt tại nhà, nhưng thường bỏ chung vào một thùng đựng rác ở điểm tập kết; trong khi đó công ty không có xe thu gom, xử lý riêng cho từng loại rác thải. “Cho nên, phân loại rác thải tại nguồn phải vận hành đồng bộ từ Trung ương đến địa phương. Phong trào “Chống rác thải nhựa” cần thay đổi từ chính sách, hạn chế các nhà máy sản xuất rác thải nhựa; thay vào đó là khuyến khích, có cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất túi ny lon thân thiện với môi trường” - bà Lộc nói.

Cần nhân rộng phong trào

Sở Tài nguyên - môi trường tham mưu UBND tỉnh đề xuất Chính phủ tăng mức thuế phù hợp đối với mặt hàng sản phẩm nhựa dùng một lần và túi ny lon khó phân hủy; xem xét đánh thuế theo số lượng thay cho khối lượng để hạn chế việc sản xuất, sử dụng túi ny lon loại mỏng (khó sử dụng nhiều lần và không thể tái chế). “Chúng tôi kiến nghị Bộ Tài nguyên - môi trường ban hành văn bản hoàn thiện cơ chế, chính sách pháp luật về quản lý đối với chất thải nhựa” - bà Hạnh đề xuất.

Thời gian qua, phong trào “Chống rác thải nhựa” chưa có sức lan tỏa sâu rộng, các địa phương còn lúng túng trong triển khai thực hiện. Nhận diện nguy cơ ô nhiễm, đe dọa môi trường, ngày 29.10.2019, Tỉnh ủy đã ban hành Chỉ thị số 48 về tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện phong trào “Chống rác thải nhựa” trên địa bàn tỉnh. Tỉnh ủy xác định nhiệm vụ giải quyết ô nhiễm do rác thải nhựa là nhiệm vụ cấp bách, phải thực hiện thường xuyên và có sự chung tay của các cấp, các ngành và toàn xã hội. Gắn trách nhiệm của tổ chức đảng, đảng viên trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện; nhất là người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp, các ngành phải gương mẫu đi đầu trong việc giải quyết các vấn đề rác thải nhựa. Phấn đấu đến cuối năm 2019, tất cả cơ quan, đơn vị sự nghiệp công lập không sử dụng các sản phẩm nhựa dùng một lần, núi ny lon khó phân hủy và tìm kiếm các sản phẩm thay thế. Đến cuối năm 2021, các cửa hàng, chợ, siêu thị ở đô thị không sử dụng đồ nhựa một lần. Huy động các nguồn lực trong và ngoài nước để thực hiện các dự án, chương trình liên quan đến “Chống rác thải nhựa” trên địa bàn tỉnh.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Trí Thanh cho biết,  thời gian đến cả hệ thống từ phân loại - thu gom - xử lý rác thải phải thay đổi, lựa chọn công nghệ hiện đại, đồng thời sớm triển khai các khu liên hợp công nghệ cao để xử lý rác thải đồng bộ.  Sở Tài nguyên - môi trường lưu ý khẩn trương khảo sát, đánh giá lựa chọn những công nghệ xử lý rác thải tiên tiến. Mỗi cá nhân và cộng đồng cần chủ động phân loại rác thải tại nguồn, các địa phương nhanh chóng triển khai Chỉ thị 48 của Tỉnh ủy một cách có hiệu quả.