Quan hệ Nga - Trung và hồ sơ biển Đông

Bài báo “Vì sao Nga không ủng hộ Trung Quốc trong vấn đề biển Đông” vừa được đăng trên tạp chí The Diplomat (Nhật Bản) đã lý giải vì sao đến nay Nga vẫn “kín tiếng” trong hồ sơ biển Đông.

Tác giả của bài viết trên chính là nhà báo Trung Quốc Mục Xuân San (Mu Chunshan), làm việc tại Bắc Kinh. Theo tác giả bài báo, biển Đông tiếp tục nổi sóng khi chính quyền Trung Quốc vẫn chưa dừng các hoạt động gây nguy hiểm trong khu vực. Cộng đồng quốc tế trong đó có nhiều nước như Mỹ, Nhật, Philippines, Australia…lên tiếng kịch liệt phản đối Trung Quốc, ủng hộ ứng xử của Việt Nam trong vấn đề giải quyết tranh chấp lãnh thổ kể từ khi Trung Quốc hạ đặt giàn khoan trái phép trên vùng biển chủ quyền của Việt Nam từ đầu tháng 5.2014. Thế nhưng, vào lúc Nga - Trung tăng cường hợp tác mạnh mẽ trong lĩnh vực kinh tế thì liệu Moscow có ủng hộ Bắc Kinh trong hồ sơ biển Đông hay không.

người Nga vẫn luôn cảnh giác trước âm mưu bành trướng của Trung Quốc.

Thứ nhất, Nga - Trung không phải là đồng minh, không hề có một thỏa thuận liên minh nào giữa hai nước như hiệp ước an ninh giữa Mỹ - Philippines hay giữa Mỹ - Nhật. Quan hệ đối tác chiếc lược Nga - Trung trên nền tảng hai bên cùng có lợi. Nổi lên đó là việc ký kết thỏa thuận mua bán khí đốt tự nhiên trong vòng 30 năm trị giá 400 tỷ USD vừa được hai nước ký kết nhằm “giải cơn khát nhiên liệu” cho Trung Quốc trong khi Nga cần số tiền này để thúc đẩy nền kinh tế, nhất là khi đối mặt với khủng hoảng Ukraine. Thứ hai, Nga có quan hệ hữu hảo với Việt Nam, Philippines - đều là hai nước lên án mạnh mẽ thái độ hung hăng của Trung Quốc trong vấn đề tranh chấp chủ quyền lãnh thổ ở biển Đông, nên dĩ nhiên, Nga không muốn làm mất lòng các nước này để có quan hệ tốt đẹp với Trung Quốc. Hơn nữa, mối quan hệ kế thừa từ thời Liên xô (cũ), Nga hiện nay là đối tác chủ chốt của Việt Nam trong lĩnh vực quân sự. Còn hai năm trước, ba tàu Hải quân Nga đã có chuyến thăm cảng Manila mà theo phía Nga là nhằm cải thiện quan hệ Nga - Philippines. Thứ ba, khu vực Đông Nam Á không phải là ưu tiên trong chính sách đối ngoại của Nga mà mối quan tâm hàng đầu của Moscow là châu Âu. Trong khi đó, Mỹ rất chú ý đến vùng châu Á - Thái Bình Dương, đặc biệt là biển Đông, nhấn mạnh sự cần thiết phải bảo đảm tự do lưu thông hàng hải vì đó là lợi ích của Mỹ. Do vậy, Nga không có lợi ích gì khi đối đầu với Mỹ, chỉ vì ủng hộ Trung Quốc.

Cuối cùng là yếu tố cạnh tranh, canh chừng nhau giữa Moscow và Bắc Kinh. Tại Nga, vẫn có nhiều người lo ngại về tham vọng lãnh thổ, tài nguyên của Trung Quốc. Mặc dù Moscow tuyên bố lạc quan về tiềm năng phát triển quan hệ giữa hai nước trong việc khai thác vùng viễn đông (Nga), nhưng Nga vẫn luôn luôn cảnh giác trước ý đồ bành trướng lãnh thổ của Trung Quốc.

Dù vậy, dường như để trấn an công luận Trung Quốc, tác giả Mục Xuân San giải thích là bề ngoài, Nga và Trung Quốc đều có thái độ mập mờ trong các hồ sơ quốc tế, nhưng hai bên vẫn ủng hộ nhau. trong hồ sơ biển Đông, sự im lặng của Nga không có nghĩa là Moscow không ủng hộ Bắc Kinh và Nga có cách riêng ủng hộ Trung Quốc, chẳng hạn như cuộc tập trận chung giữa hai nước ở biển hoa Đông trong thời gian qua.

QUỐC HƯNG
(Theo The Diplomat - RFI)