Quan tâm xử lý tốt lo lắng của dân, để thực sự Chính phủ phục vụ dân

* Công bố nguyên nhân gây chết cá hàng loạt các tỉnh miền Trung

(QNO) - Tại hội nghị trực tuyến giữa Chính phủ và các địa phương, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ, cần rút ra những bài học, kinh nghiệm trong công tác chỉ đạo, điều hành từ những vụ việc xảy ra thời gian qua. Các cấp chính quyền phải quan tâm xử lý thật tốt những lo lắng, băn khoăn của người dân để thực sự là Chính phủ phục vụ nhân dân.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì cuộc họp trực tuyến với các địa phương. Ảnh: VGP/Quang Hiếu

Chiều nay (30.6), dưới sự chủ trì của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Chính phủ họp trực tuyến với các địa phương về tình hình KT-XH tháng 6 và 6 tháng qua.

Phát biểu mở đầu cuộc họp, Thủ tướng cho biết, nền kinh tế đã đi được nửa chặng đường của năm 2016, vượt qua nhiều khó khăn, thách thức. Chính phủ đã ban hành kịp thời 49 nghị định trên tinh thần đổi mới, nâng cao chất lượng văn bản, giải phóng sức sản xuất của người dân và doanh nghiệp, tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh.

Dẫn số liệu của Tổng cục Thống kê cho biết 6 tháng, tăng trưởng GDP đạt 5,52%, thấp hơn so với cùng kỳ, Thủ tướng đã nêu hàng loạt vấn đề: Nguyên nhân nào dẫn tới tình trạng này? Có phải do nông nghiệp gặp hạn hán, nhiễm mặn nặng nề ở Đồng bằng sông Cửu Long và Nam Trung Bộ, làm mất đi 1,3 triệu tấn thóc và tăng trưởng âm trong nông nghiệp?

Giải ngân còn thấp, mới đạt 26% so với kế hoạch là do đâu? Thu ngân sách địa phương đạt khá nhưng thu ngân sách Trung ương đạt thấp, dẫn tới bội chi ngân sách, gây khó khăn trong điều hành tài chính ngân sách.

Vừa qua, Chính phủ đề ra một số chủ trương để sản xuất kinh doanh phát triển tốt hơn thì đến nay đã vào cuộc sống hay chưa? Các Nghị quyết 01, 19, 35 về tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, hỗ trợ doanh nghiệp đã thực sự được các cấp chính quyền quán triệt, triển khai đến đâu? Vấn đề khởi nghiệp trong toàn dân, nhất là trong lớp trẻ, đã được triển khai như thế nào?

“Chúng ta cần tự hỏi bộ máy của chúng ta đã phục vụ tốt người dân, doanh nghiệp hay chưa?”, Thủ tướng nêu câu hỏi và tiếp tục lưu ý những kinh nghiệm, bài học nào trong công tác chỉ đạo, điều hành cần rút ra từ những vụ việc xảy ra gần đây.

Nguyên nhân hiện tượng cá chết bất thường ở một số tỉnh miền Trung đã đến thời điểm công bố và đúng như lời hứa, chiều nay, Chính phủ sẽ công bố nguyên nhân và những biện pháp đã triển khai để xử lý vấn đề này, Thủ tướng cho biết, đồng thời đặt vấn đề rút ra bài học trong công tác quản lý môi trường. Hay như bài học từ tình trạng phá rừng nghiêm trọng ở Tây Nguyên, sự cố máy bay rơi vừa qua và mới nhất là việc ngày mai, hơn 800.000 thí sinh bắt đầu thi tốt nghiệp THPT 2016.

Đó là những lo lắng, băn khoăn của người dân mà các cấp chính quyền phải quan tâm xử lý thật tốt, để thực sự là Chính phủ phục vụ nhân dân, Thủ tướng nêu rõ.

Thủ tướng cũng yêu cầu các thành viên Chính phủ, các địa phương tập trung thảo luận về vấn đề kỷ cương, phép nước còn chưa nghiêm và các biện pháp chấn chỉnh như ban hành chỉ thị hay văn bản quy phạm pháp luật chấn chỉnh tình trạng này.

Chúng ta cần trao đổi thẳng thắn, đề cập rõ nguyên nhân chủ quan, đề xuất các giải pháp mạnh mẽ, cụ thể, từ đó tăng cường đoàn kết, phấn đấu đạt mục tiêu đã đề ra cho năm 2016, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu.

Ảnh: VGP/Quang Hiếu

 Hai nguyên nhân chính làm giảm đà tăng GDP

Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tình hình kinh tế-xã hội 6 tháng qua đan xen cả thuận lợi lẫn khó khăn, thách thức. Kinh tế vĩ mô tiếp tục ổn định, xuất khẩu tiếp tục tăng (5,9%), xuất siêu 1,54 tỷ USD, tổng vốn đầu tư toàn xã hội tăng 11,7%, bằng 32,9% GDP. Hơn 54.000 doanh nghiệp (DN) thành lập mới, tăng 20% về số DN và 51,5% về vốn.

Tốc độ tăng GDP quý II/2016 ước đạt 5,55%, cao hơn mức tăng 5,46% của quý I/2016, tuy nhiên thấp hơn nhiều so với mức tăng cùng kỳ năm 2015 là 6,47% .

Tính chung 6 tháng đầu năm, GDP tăng 5,52%, thấp hơn nhiều so với mức tăng cùng kỳ năm 2015 là 6,32%.

Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tốc độ tăng trưởng GDP 6 tháng đầu năm 2016 tăng thấp hơn cùng kỳ do nhiều nguyên nhân, trong đó có 2 nguyên nhân chính. Thứ nhất, ngành nông nghiệp (chiếm trên 75% giá trị tăng thêm khu vực nông, lâm và thủy sản) giảm 0,78% do gặp nhiều khó khăn trong những tháng đầu năm, như rét hại và băng giá tại các tỉnh phía bắc; hạn hán và xâm nhập mặn trên diện rộng tại các tỉnh vùng Đồng bằng sông Cửu Long, Nam Trung Bộ và Tây Nguyên; ô nhiễm môi trường biển tại các tỉnh miền Trung làm giảm giá trị sản xuất nông nghiệp.

Thứ hai là tốc độ tăng trưởng ngành công nghiệp chỉ đạt 6,82%, thấp hơn nhiều so với mức tăng 9,66% của cùng kỳ năm trước, chủ yếu do ngành khai khoáng giảm 2,2% (cùng kỳ năm 2015 tăng 8,48%). Trong khi, tăng trưởng ngành công nghiệp chế biến, chế tạo chỉ đạt tương đương của cùng kỳ năm trước.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng nhìn nhận, sức ép lạm phát ảnh hưởng đến điều hành vĩ mô, nhất là chính sách tài chính, tiền tệ. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) 6 tháng đã tăng 2,35%, gấp gần 5 lần so với năm 2015, chủ yếu do tác động của các quyết định hành chính thông qua các mặt hàng do Nhà nước quản lý. Sức ép tăng giá còn lớn do giá dầu thô dự báo tăng, giá lương thực tăng và việc điều chỉnh giá dịch vụ công theo lộ trình.

* Cũng trong ngày hôm nay 30.6, Văn phòng Chính phủ đã ra thông cáo báo chí về nguyên nhân gây ra sự cố môi trường khiến hải sản chết bất thường tại 4 tỉnh ven biển miền Trung.

1. Trong tháng 4.2016, tại ven biển 4 tỉnh miền Trung Việt Nam (Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên- Huế) xảy ra sự cố môi trường nghiêm trọng, làm hải sản chết bất thường, gây thiệt hại lớn về kinh tế-xã hội, môi trường biển; ảnh hưởng xấu đến đời sống người dân, an ninh, trật tự an toàn xã hội.

2. Ngay sau khi có thông tin về sự cố, các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, trực tiếp và thường xuyên là Thủ tướng, các Phó Thủ tướng Chính phủ đã quyết liệt chỉ đạo triển khai kịp thời các biện pháp hỗ trợ, ổn định cuộc sống của người dân vùng bị thiệt hại; giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội; bước đầu đánh giá thiệt hại về kinh tế, xã hội, môi trường. Đồng thời, đã chỉ đạo các bộ, ngành, các cơ quan khoa học, trên tinh thần thận trọng, khoa học, chính xác, khách quan và đúng pháp luật, xác định, làm rõ nguyên nhân, đối tượng gây ra sự cố để có giải pháp xử lý.

Bộ Khoa học và Công nghệ đã chủ trì, phối hợp với Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, các bộ ngành liên quan, huy động trên 100 chuyên gia, nhà khoa học đầu ngành từ 30 cơ quan trong và ngoài nước đã tổ chức thu thập, phân tích dữ liệu, có sự phản biện độc lập của các chuyên gia quốc tế, đã xác định có nguồn thải lớn xuất phát từ khu vực Vũng Áng, tỉnh Hà Tĩnh, chứa độc tố như phenol, xyanua,… kết hợp với hydroxit sắt, tạo thành một dạng phức hỗn hợp (Mixel), có tỷ trọng lớn hơn nước biển, theo dòng hải lưu di chuyển theo hướng Bắc-Nam từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên- Huế là nguyên nhân làm hải sản và sinh vật biển chết hàng loạt, nhất là ở tầng đáy.

Bộ Tài nguyên và Môi trường đã chủ trì, phối hợp với các bộ ngành, địa phương liên quan tổ chức rà soát các nguồn thải; thành lập Đoàn kiểm tra liên ngành về bảo vệ môi trường và tài nguyên nước với sự tham gia của các cán bộ, chuyên gia, nhà khoa học đầu ngành và đã phát hiện Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà tĩnh (FHS) có một số hành vi vi phạm; xác định những sự cố xảy ra trong quá trình vận hành thử nghiệm của FHS đã dẫn đến nước thải từ Công ty xả ra biển có chứa các độc tố phenol, xyanua, hydroxit sắt vượt quá mức cho phép.

Từ các căn cứ nêu trên, các bộ ngành, cơ quan chức năng có liên quan đã thẩm định kỹ lưỡng, tham vấn các nhà khoa học trong, ngoài nước và kết luận: Những vi phạm và sự cố trong quá trình thi công, vận hành thử nghiệm tổ hợp nhà máy của Công ty Formosa Hà Tĩnh là nguyên nhân gây ô nhiêm môi trường biển nghiêm trọng, làm hải sản chết bất thường tại 4 tỉnh từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên- Huế trong tháng 4 vừa qua.

3. Với những chứng cứ khách quan, khoa học, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã chủ trì, phối hợp với các Bộ: Ngoại giao, Tư pháp, Công an, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Khoa học và Công nghệ, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, tỉnh Hà Tĩnh và các bộ ngành khác có liên quan đã nhiều lần làm việc với Tập đoàn Formosa Đài Loan, Công ty Formosa Hà Tĩnh.

Ngày 28/6/2016, Công ty Formosa Hà Tĩnh đã nhận trách nhiệm về việc gây ra sự cố môi trường, làm hải sản chết hàng loạt tại 4 tỉnh từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên Huế trong thời gian vừa qua; đồng thời cam kết: (1) công khai xin lỗi Chính phủ và nhân dân Việt Nam vì để xảy ra sự cố môi trường nghiêm trọng; (2) thực hiện việc bồi thường thiệt hại kinh tế cho người dân và hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp; bồi thường xử lý ô nhiễm và phục hồi môi trường biển tại 4 tỉnh miền Trung của Việt Nam với tổng số tiền tương đương trên 11.500 tỷ đồng (500 triệu USD); (3) khắc phục triệt để các tồn tại, hạn chế của hệ thống xử lý chất thải, nước thải, hoàn thiện công nghệ sản xuất, bảo đảm xử lý triệt để các chất thải độc hại trước khi thải ra môi trường theo yêu cầu của các cơ quan quản lý Nhà nước của Trung ương và tỉnh Hà Tĩnh để không tái diễn sự cố môi trường như đã xảy ra; (4) phối hợp với các bộ, ngành của Việt Nam và các tỉnh miền Trung xây dựng các giải pháp đồng bộ để kiểm soát môi trường biển miền Trung, bảo đảm phòng, chống ô nhiễm, không để xảy ra sự cố môi trường tương tự để tạo niềm tin với người dân Việt Nam và quốc tế; (5) thực hiện đúng và đầy đủ các cam kết nói trên, không để tái diễn các hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường và tài nguyên nước; nếu vi phạm thì sẽ chịu các chế tài theo quy định của pháp luật Việt Nam.

4. Với nhận thức sâu sắc là sự cố môi trường nghiêm trọng vừa qua đã ảnh hưởng lớn đến đời sống và sản xuất kinh doanh của người dân 4 tỉnh ven biển miền Trung, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, địa phương liên quan tiếp tục triển khai khẩn trương và đồng bộ các giải pháp: thực hiện ngay công tác bồi thường thiệt hại, hỗ trợ chuyển đổi nghề cho người dân theo đúng quy định, bảo đảm công khai, minh bạch, sát thực tế, có sự tham gia, giám sát của nhân dân, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị-xã hội và các cơ quan báo chí; giám sát và yêu cầu Công ty Formosa Hà Tĩnh thực hiện đầy đủ, nghiêm túc trách nhiệm đã cam kết; triển khai lắp đặt hệ thống giám sát môi trường biển tại 4 tỉnh, công khai thông tin chất lượng môi trường; triển khai việc xử lý và phục hồi môi trường biển bị ô nhiễm; tập trung phát triển kinh tế, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho đầu tư kinh doanh, bảo vệ lợi ích chính đáng của người dân và doanh nghiệp. Tăng cường giữ gìn an ninh, trật tự xã hội, bảo vệ cuộc sống bình yên của nhân dân, không để kẻ xấu, các tổ chức phản động lợi dụng, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm; thực hiện đồng bộ các giải pháp bảo đảm an sinh xã hội. Làm rõ trách nhiệm và xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật những tổ chức, cá nhân sai phạm liên quan đến sự cố môi trường tại các tỉnh miền Trung.

5. Chính phủ đánh giá cao và cảm ơn sự quan tâm, đồng tình của nhân dân trong và ngoài nước, nhất là nhân dân 4 tỉnh miền Trung; sự nỗ lực, quyết tâm của các nhà khoa học; sự lãnh đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung ương Đảng; sự vào cuộc, phối hợp kịp thời của các Ban Đảng, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị-xã hội, các bộ, ngành, địa phương, các cơ quan báo chí; sự ủng hộ của các tổ chức quốc tế trong suốt quá trình giải quyết sự cố môi trường. Đồng thời hoan nghênh thái độ và dư luận Đài Loan đã tỏ rõ quan điểm ủng hộ Chính phủ Việt Nam xử lý nghiêm sai phạm, yêu cầu phía Formosa hợp tác để xử lý vụ việc.

6. Qua sự cố môi trường nêu trên, các bộ, ngành, địa phương phải tiếp tục nâng cao trách nhiệm, năng lực quản lý nhà nước, hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật, tăng cường kiểm tra, thanh tra, giám sát việc thực thi pháp luật, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế và phát triển bền vững. Đây cũng là bài học cho các doanh nghiệp trong quá trình đầu tư phải tuân thủ nghiêm các quy định của pháp luật, trong đó có pháp luật về bảo vệ môi trường.

T.D - Chinhphu.vn