Quyền của người tiêu dùng

Khi hàng hóa, dịch vụ trên thị trường ngày càng phong phú, đa dạng thì người tiêu dùng (NTD) dễ lựa chọn cho mình sản phẩm, dịch vụ ưng ý. Tuy nhiên, bên cạnh đó cũng đặt ra yêu cầu cho NTD là làm thế nào để chọn lựa được sản phẩm, dịch vụ tốt, an toàn, giá cả phù hợp trong bối cảnh thị trường vẫn còn những nhà kinh doanh không lành mạnh như hiện nay.

Luật Bảo vệ quyền lợi NTD quy định NTD có 8 quyền cơ bản. Đó là quyền được bảo đảm an toàn tính mạng, sức khỏe, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác khi tham gia giao dịch, sử dụng hàng hóa, dịch vụ; được cung cấp thông tin về tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ, nội dung giao dịch, nguồn gốc, xuất xứ hàng hóa; được cung cấp hóa đơn, chứng từ, tài liệu liên quan đến giao dịch. NTD được góp ý kiến với tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ về giá cả, chất lượng hàng hóa, dịch vụ, phong cách phục vụ, phương thức giao dịch và nội dung khác liên quan đến giao dịch; được yêu cầu bồi thường thiệt hại khi hàng hóa, dịch vụ không đúng tiêu chuẩn đã công bố, niêm yết, quảng cáo hoặc cam kết v.v.

Trên thực tế dường như NTD chưa sử dụng hết quyền của mình, ngay cả khi hội tiêu chuẩn và bảo vệ quyền lợi của NTD đã ra đời. Chẳng hạn khi mua hàng hóa không đúng tiêu chuẩn cam kết, NTD cũng ngại yêu cầu được bồi thường thiệt hại, do suy nghĩ giá trị món hàng không lớn hoặc e ngại thủ tục rườm rà nên bỏ qua. Chuyện nhỏ hơn, khi người sử dụng dịch vụ di động bị làm phiền tin nhắn rác, cách mà nhiều NTD, trong đó có người viết bài này tự “bảo vệ” mình là… xóa tin nhắn, không kết nối với các đường link quảng cáo thay vì phản ánh tới bộ phận chăm sóc khách hàng của nhà cung cấp hay cơ quan chức năng. NTD tự bảo vệ mình bằng cách cố gắng tìm mua sản phẩm có chất lượng, hay sử dụng được dịch vụ tốt, còn nếu lỡ mua nhầm hàng giả, sử dụng dịch vụ kém thì đành im lặng cho qua chuyện…

Cũng không phải ngẫu nhiên mà chủ đề Ngày quyền của NTD Việt Nam 15.3 năm là “kinh doanh lành mạnh - tiêu dùng bền vững”. Một trong những mục tiêu mà Ngày quyền của NTD hướng đến là góp phần xây dựng môi trường tiêu dùng lành mạnh cho cả NTD và các tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ. Riêng chủ đề năm nay là nhằm khuyến khích doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh lành mạnh, khuyến khích NTD ưu tiên sử dụng những sản phẩm an toàn. Người đứng đầu của Hội Tiêu chuẩn và bảo vệ NTD Việt Nam cho rằng, thông điệp nêu trên không chỉ là đạo đức nghề nghiệp, trách nhiệm xã hội, tinh thần thượng tôn pháp luật mà còn vì quyền lợi NTD và vì chính quyền lợi của tổ chức, cá nhân kinh doanh. Việc kinh doanh lành mạnh mới góp phần vào tiêu dùng bền vững. Ngược lại, tiêu dùng bền vững góp phần thúc đẩy phát triển sản xuất, kinh doanh lành mạnh.

CHÍ BẢO