Sự ra đời và ứng dụng của cây đèn độc đáo làm sạch không khí ở các mỏ than tại Serbia đang thu hút sự quan tâm của nhiều người.
Khí mêtan (CH4) là một loại khí không màu, không mùi, nhẹ hơn không khí, không tan trong nước. Mêtan tự nhiên thường có ở các mỏ dầu, mỏ khí, mỏ than, bùn ao, hầm biogas. Tại mỏ than, mêtan tích tụ ở trên nóc lò hoặc những khoảng trống không được thông gió được tạo ra song song với quá trình khai thác khoáng sản nói chung và khai thác than nói riêng. Khi hàm lượng đạt tới giới hạn nổ có ôxy và tia lửa sẽ gây ra nổ khí mêtan, sinh ra một loại khí cacbon mônôxít (CO) cực độc và chỉ cần hít một lượng nhỏ chất này có thể gây tử vong và có thể châm ngòi cho nổ bụi than nếu trong hầm lò có hàm lượng bụi lớn. Ông Valery Tatarenkov, công tác tại học viện trắc địa Serbia nhấn mạnh, để phòng ngừa tai nạn, không khí trong mỏ được làm sạch bằng cách đơn giản là thải hỗn hợp mêtan và bụi than vào khí quyển nhưng lại kéo theo thiệt hại lớn cho môi trường xung quanh. Hay có một lối thoát là xử lý các chất độc hại bằng cách đốt cháy. Những nỗ lực theo hướng này đã được thực hiện từ lâu, nhưng không đạt hiệu quả do độ ngưng tụ thấp của khí mêtan.
Các nhà khoa học đã tập trung sáng chế tạo ra thành phần tập trung khí gas - không khí của môi trường và cây đèn riêng, trong đó đảm bảo đốt cháy hoàn toàn lượng khí độc hại. Công trình nghiên cứu độc đáo được bảo vệ bởi ba bằng phát minh, ngay lập tức thu hút sự quan tâm lớn ở ngành khai thác khoáng sản, đặc biệt là khai thác than ở nhiều nước. Các chuyên viên kỹ thuật của Serbia cho biết, họ dự định ứng dụng trước hết phục vụ trong nước, mà đầu tiên là ở vùng mỏ Kuzbass. Hiện thời mới chỉ có mẫu thử nghiệm bao gồm microtuabin là thành tố của thiết bị, cho phép đưa hỗn hợp tới điều kiện mong muốn, và đèn đốt như động lực thanh toán hỗn hợp. Ngoài ra, họ đang cần tạo ra hệ thống vận chuyển hỗn hợp tới lò đốt để xuất hiện khả năng sưởi ấm không chỉ cho những chủ thể cục bộ như khu mỏ, mà còn cả các điểm dân cư.
Mới đây, cơ quan An sinh nghề nghiệp Hoa Kỳ (NIOSH) đã giới thiệu một loại thiết bị cảnh báo khả năng nổ bụi than hầm lò - CDEM 1.000. Đây là loại thiết bị cầm tay, dễ sử dụng, được thiết kế nhằm cảnh báo trực tiếp khả năng gây nổ của hỗn hợp bụi than và bụi đá. CDEM 1.000 đã đáp ứng được các yêu cầu của công nhân mỏ cũng như của các thanh tra an toàn, giúp các công nhân mỏ nhận biết và loại trừ các nguy cơ cháy nổ trong môi trường có mức bụi đá không phù hợp. Ngoài ra, thiết bị này cũng giúp cho người sử dụng xác định mức cân bằng hiệu quả giữa các mức bụi than và bụi đá.
Các chuyên viên kỹ thuật ngành khai thác hầm mỏ thế giới hiện vẫn khuyến nghị áp dụng 3 trong những bước đi quan trọng để giảm thiểu tối đa tai nạn hầm mỏ do nổ khí mêtan là giảm hàm lượng xuống giới hạn cho phép, không cho nó tiếp xúc với nguồn lửa, không cho tiếp xúc với ôxy.
KIM OANH