Rà soát như... rà mìn

Theo dõi thời sự gần đây thấy hiện lên hàng loạt vấn đề mà dư luận cùng các nhà quản lý yêu cầu “rà soát”.

Này nhé, một số xe giường nằm chở khách bốc cháy đen thui (như ở Bình Thuận và Quảng Nam), nên phải... rà soát các tiêu chuẩn kỹ thuật, điều kiện bảo đảm an toàn.

Tàu du lịch trên sông Hàn bị chìm, lập tức phải rà soát các bến thuyền du lịch và việc cấp phép, đăng kiểm...

Các vụ phá rừng, khai thác khoáng sản trái phép vẫn tiếp tục diễn ra, lại rà soát các chốt trạm kiểm soát.

Đặc biệt, sau cuộc đối thoại của Thủ tướng Chính phủ với doanh nghiệp, hàng loạt thông tư của bộ ngành quy định điều kiện, tiêu chuẩn kinh doanh (mà báo chí nêu là hàng ngàn “giấy phép con”) phải rà soát. Và đầu tháng 7 tới đây, một nửa số “giấy phép con” hết hiệu lực, song các bộ ngành đang chạy đua rà soát các thông tư để dự thảo nghị định, liệu có kịp không và liệu có “gom” vào chiếc áo mới mà nội dung vẫn cũ?

Trong công việc, riêng hay chung, lớn hay nhỏ, đều có chuyện rà soát. Vì rằng, rà soát là “hành động tìm kiếm một cái gì đó một cách chi tiết”, hay “xem xét lại toàn bộ một cách kỹ lưỡng” như nghĩa thông thường trong từ điển. Người buôn bán vẫn phải rà soát sổ sách. Nhà báo thì rà soát tư liệu... Đối với công tác quản lý nhà nước, rà soát cũng là trách nhiệm của bộ ngành trung ương đến địa phương. Ví dụ, văn bản quản lý đã hết thời hiệu thì phải rà lại để bãi bỏ hay ban hành cái mới. Chính phủ cũng có nghị định yêu cầu kiểm soát, rà soát thủ tục hành chính. Tuy nhiên, mật độ các lời yêu cầu rà soát xuất hiện dày đặc và lại gắn với những vấn đề nổi cộm, hẳn phải có nguyên nhân xộc xệch trong nền hành chính công vụ và thực tiễn quản lý.

Nổi rõ như nhiều tờ báo thông tin về việc Bộ Công thương yêu cầu văn phòng Ban cán sự Đảng phối hợp với Vụ Tổ chức cán bộ khẩn trương rà soát công tác cán bộ và quy trình nhân sự trong giai đoạn 2013 - 2015. Đồng thời yêu cầu báo cáo về công tác quy hoạch cán bộ trong giai đoạn 2011 - 2015. Sở dĩ có yêu cầu như thế bởi tại Bộ Công thương có chuyện gây ồn ào dư luận từ những trường hợp như ông Vũ Quang Hải, ông Trịnh Xuân Thanh, được bổ nhiệm, luân chuyển khiến nhiều người thắc mắc. Không chỉ vậy, lục lại chuyện cũ liên quan đến bộ này, còn có nhiều trường hợp khác được bổ nhiệm một cách khó hiểu như một cục trưởng lùm xùm trong việc thi cử ở Cục Quản lý thị trường vẫn được luân chuyển làm phó chủ tịch tỉnh. Và, không chỉ ở Bộ Công thương, một số bộ ngành và địa phương cũng xuất hiện những “thái tử” hay những người thân tín với lãnh đạo được bổ nhiệm, luân chuyển như chong chóng, sau đó rà soát, kiểm tra thì đều “đúng quy trình”. Rõ ràng, nếu quy trình mà gây dư luận xôn xao như thế thì phải rà soát chính cái... quy trình ấy có minh bạch, hợp lòng dân hay không.

Có những việc khác cũng rất cần kíp phải tháo ngòi nổ là tệ chạy chức, chạy quyền, chạy việc làm, chạy dự án... Khó có thể phủ nhận, người giữ quyền lực ở các cơ quan đơn vị có để “cửa” thì cấp dưới mới chạy được. Song, những tình trạng tiêu cực tham nhũng nói trên chưa nghiêm trọng bằng vấn đề mà TS.Vũ Ngọc Hoàng nêu ra trong bài báo (được trao giải báo chí quốc gia ngày 21.6 vừa qua), đó là “Lợi ích nhóm” và “Chủ nghĩa tư bản thân hữu” gây nguy cơ lớn cho xã hội ta. Lợi ích nhóm (theo nghĩa tiêu cực) nảy sinh nhiều hậu quả, trong đó có chuyện làm cho chính sách sử dụng cán bộ méo mó, phát sinh nạn chạy chức chạy quyền, “buôn quan”, “buôn vua”, sắp xếp cán bộ trên cơ sở “quan hệ, tiền tệ, hậu duệ” chứ không phải sử dụng người có tài đức. Đặc biệt, trong một bài báo khác nói về hiện tượng bổ nhiệm con của quan chức mà dư luận xét thấy không bình thường, theo ông Hoàng, “làm như vậy chẳng những không khách quan mà còn thể hiện ý đồ “chiếm ghế”, chiếm giữ quyền lực, một kiểu tha hóa quyền lực, tham nhũng “ghế”, tham nhũng chính trị. Đó là loại tham nhũng gây hậu quả nghiêm trọng nhất, lại nhân danh chiến lược cán bộ, làm mất lòng tin của người dân vào đường lối cán bộ và các tổ chức Đảng”.

Ngẫm việc rà soát với trường hợp nêu trên cũng như... rà mìn, rà bom hẹn giờ để tháo gỡ đi. Nếu không, những quả mìn, trái bom ấy sẽ bùng nổ bất ngờ, gây mức độ sát thương rất khó lường.

NGUYỄN ĐIỆN NAM