Rắc rối "hậu" nhà máy đường

Hàng ngàn mét vuông đất bị bỏ hoang, trong khi địa phương rất cần đất cho nhà đầu tư, chính quyền cũng không thu được tiền cho thuê đất trong hơn 5 năm qua, đơn vị trúng đấu giá tài sản sắp phải bị cưỡng chế thu hồi đất… Đó là những rắc rối phức tạp sau khi Nhà máy Đường Quảng Nam (cũ) phá sản đã nhiều năm.

Nhà máy Đường Quảng Nam bị bỏ hoang nhiều năm qua, song huyện Quế Sơn vẫn không thể tiếp nhận quản lý và sử dụng. Ảnh: D.H

Theo UBND huyện Quế Sơn, năm 2006, Công ty Mía đường Quảng Nam (cũ) phá sản nhà máy đường. Một năm sau đó, UBND tỉnh ra văn bản thu hồi 3 lô đất (hơn 78.000m2) giao cho xã Quế Cường (nay là xã Hương An) quản lý. Tuy nhiên, từ năm 2007 đến nay, địa phương không thể thu hồi do Công ty CP Xây dựng thương mại Cửa Việt (đơn vị trúng đấu giá toàn bộ tài sản, thiết bị trong phiên đấu giá vào tháng 3.2008 - gọi tắt là Công ty Cửa Việt)… không chịu bàn giao. Theo Cục Thuế huyện Quế Sơn, số tiền thuế thất thoát lên đến hơn 4,1 tỷ đồng. Một lãnh đạo Quế Sơn cho biết, nhiều nhà đầu tư đến hỏi thuê đất để đầu tư sản xuất nhưng huyện không thể giải quyết. Cụ thể, năm 2010, doanh nghiệp may Hòa Thọ đề nghị thuê đất để mở một cơ sở may mặc, giải quyết khoảng 2.000 lao động địa phương nhưng không được.

Trở lại thời điểm nhà máy đường tuyên bố phá sản, để thanh lý tài sản trên đất, tòa án đã có công văn đề nghị UBND tỉnh ra quyết định thu hồi đất của Công ty Mía đường Quảng Nam. Sau đó, UBND tỉnh đã ban hành 3 văn bản thu hồi diện tích đất nói trên. Theo các quyết định này, về phần đất đai, UBND tỉnh yêu cầu UBND huyện Quế Sơn chỉ đạo xã Quế Cường quản lý, xây dựng phương án sử dụng đất; về tài sản giao cho TAND tỉnh tổ chức thực hiện thanh lý tài sản của doanh nghiệp bị phá sản theo quy định của pháp luật... Tuy nhiên, vụ việc kéo dài năm này qua năm khác do nhiều rắc rối phát sinh.

Ngày 25.3.2008, tại phiên bán đấu giá tài sản nhà máy đường diễn ra tại Tam Kỳ, Công ty Cửa Việt đã trúng đấu giá với số tiền hơn 47 tỷ đồng. Khối tài sản của Nhà máy Đường Quảng Nam được đưa ra bán đấu giá gồm nhà cửa, vật kiến trúc; máy móc, thiết bị; công cụ, dụng cụ phân xưởng cơ khí, hóa nghiệm; hóa chất, vật tư, phụ tùng thay thế và thiết bị, dụng cụ văn phòng… Tháng 4.2008, các bên liên quan tiến hành giao nhận tài sản, Công ty Mía đường Quảng Nam trong quá trình bàn giao tài sản cho Công ty Cửa Việt cũng bàn giao luôn hồ sơ đất đai, mặc dù trước đó UBND tỉnh đã có quyết định thu hồi. Theo lãnh đạo Sở Tài nguyên - môi trường, sau khi trúng đấu giá, Công ty Cửa Việt không thực hiện thủ tục xin thuê đất để sản xuất kinh doanh mà tiếp tục khiếu nại đòi đủ 19 loại tài sản trong danh mục tài sản đấu giá, trong đó có nhiều tài sản gắn liền trên đất như nhà xưởng, đường nội bộ, vật kiến trúc khác… Theo ông Dương Chí Công, Giám đốc Sở Tài nguyên - môi trường, cơ quan cùng với Thanh tra tỉnh được UBND tỉnh giao nhiệm vụ trả lời khiếu nại của Công ty Cửa Việt cho rằng trong quá trình thông báo đấu giá tài sản đã không thông tin đầy đủ các nội dung cho các bên tham gia đấu giá rõ, việc định giá một số tài sản không rõ ràng dẫn đến đơn vị trúng đấu giá khiếu nại kéo dài. Sau đó, Sở Tài nguyên - môi trường đã có công văn gửi Bộ Tài nguyên - môi trường đề nghị hướng dẫn giải quyết, bộ này có công văn trả lời việc ra các quyết định thu hồi đất của UBND tỉnh là đúng pháp luật. Riêng việc xử lý tài sản trên đất, Bộ Tư pháp cho rằng: theo các quy định hiện hành, không có quy định nào nói rõ việc thanh lý tài sản trúng đấu giá là như thế nào nên UBND tỉnh không có cơ sở giải quyết. Trong khi đó, quan điểm của UBND tỉnh là kiên quyết thu hồi diện tích đất của nhà máy đường để quản lý, sử dụng.

Điều khó hiểu ở đây là vụ việc kéo dài nhiều năm, các cơ quan có trách nhiệm tham mưu với UBND tỉnh để xử lý vụ việc lại không làm hết trách nhiệm của mình. Một số lãnh đạo huyện Quế Sơn cho biết UBND xã Quế Cường đã đến làm việc với những người bảo vệ của Công ty Cửa Việt, họ không mở cửa, ngăn cản đoàn công tác vào làm việc, “chẳng lẽ chúng tôi đi gây lộn với họ”. Trong một văn bản mới ban hành vào cuối tháng 3 vừa qua, UBND tỉnh đã giao cho UBND huyện Quế Sơn lập phương án, thực hiện cưỡng chế thu hồi khu đất Công ty Mía đường Quảng Nam. Liệu huyện Quế Sơn sắp tới đây có làm tròn vai trò là người “dứt điểm” vụ rắc rối này?

DOÃN HOÀNG