Ram chay khoai môn

Nhớ đám khoai môn trong vườn lá đã cao ngang gối, củ đã to, có thể chế biến nhiều món ngon mà không gây ngấy như sắn. Nào là canh môn nấu cua đồng, nấu cả củ cái, củ đến cọng môn; nào món môn chiên, chè môn... Nhưng cái món mà mẹ thử thách tính cẩn thận, tỉ mỉ của chị em tôi, đó là món ram chay từ khoai môn.

Mẹ tôi không giỏi nấu ăn, có lẽ vì vô số công việc nhà nông đã ngốn hết thời gian của mẹ. Thế nhưng, hầu như món ăn nào, món bánh nào mẹ tôi cũng đều làm được. Khó làm và cầu kỳ như bánh gừng, mẹ tôi cũng làm rất siêu. Thế nên, khi mẹ bảo làm món gì, thì chúng tôi có lười biếng bao nhiêu cũng phải cố làm cho được.

Món ram chay (có nơi gọi ram giò chay) thực ra cũng khá đơn giản. Nguyên liệu gồm: khoai môn, khoai lang, cà rốt, nấm mèo (mộc nhĩ), hành lá (hoặc boa rô) và gia vị. Có thể thêm củ sắn dây, bắp non tùy thích.

Đầu tiên là khâu sợ chế và ướp nguyên liệu. Khoai môn, khoai lang, cà rốt gọt vỏ, rửa sạch và bào thành sợi mỏng, nhỏ, cắt sợi dài khoảng 30 - 40cm. Cần lưu ý là gọt rửa khoai môn rất dễ bị ngứa tay, nên chúng ta có thể dùng găng tay để tránh ngứa. Nấm mèo khô ngâm nước cho mềm rồi rửa sạch, cắt bỏ phần gốc nấm và xắt thành sợi mảnh. Hành lá hoặc boa rô thì xắt nhỏ.

Sau đó, cho các gia vị: hạt nêm, muối, đường, bột ngọt, tiêu hạt giã nhỏ tùy khẩu vị vào trộn đều và để tầm 20 phút cho thấm. Nếu muốn thêm sắn dây, khi bào sợi phải vắt nước thật khô, vì món này bị ướt, khi chiên sẽ không giòn. Còn bắp non thì lột vỏ, rửa sạch và xắt mỏng như nấu chè và cũng nhớ vắt khô nước.

Thường sau khi ướp gia vị của món ram chay này đủ độ thấm, mẹ tôi thường bắc nồi, lấy rổ tre làm xửng để hấp nhân khoảng 5 - 7 phút cho nhân chín, để nguội rồi mới dùng loại bánh tráng mỏng và dai cuốn ram.

Thế nhưng cũng có lúc tôi lén bỏ công đoạn hấp nhân, cứ ướp gia vị xong là cuốn lại và chiên. Sau này có tủ lạnh, cuốn ram xong, tôi bỏ ram vào ngăn đông khoảng 45 phút đến một giờ, lấy ra chiên ngập dầu là có món ram giòn rụm, thơm phức.

Vị ngọt thanh, bùi bùi thơm thơm của rau củ và nấm quyện với gia vị; màu xanh của lá hành, màu hồng của sợi cà rốt hòa màu trắng đục của khoai môn, khoai lang, mới hấp dẫn làm sao. Món ram chay này có thể chấm với xì dầu nếu dùng trong bữa chay, còn không có thể dùng với nước mắm chua ngọt hoặc tương cà, tương ớt.

Nhớ những buổi chiều đông, mấy mẹ con hì hụi gọt gọt cắt cắt từng củ môn, từng tai nấm, rồi mẹ bày cuốn ram sao cho đều đẹp trong xôn xao nói cười. Vậy mà giờ đây, với tôi, đó lại là khoảnh khắc xa ngái. Chúng ta không níu giữ được thời gian, nhưng có thể quay về miền ức bằng cách tái hiện kỷ niệm qua những món ngon bình dị mà đong đầy cảm xúc.