Rủi ro từ “lốc hụi”, “bão biêu” ở làng quê

Chiếm đoạt tiền tỷ

Thời gian qua, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Quảng Nam tiếp nhận, điều tra nhiều vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản dưới hình thức “biêu”, “hụi” do các đối tượng thực hiện. Đa phần các vụ việc này xảy ra ở làng quê, nơi người dân vẫn có thói quen tiết kiệm bằng hình thức góp vốn mang tính “truyền thống” này.

Tháng 8/2024, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Quảng Nam thông báo tìm bị hại trong vụ án “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” do Trương Thị Lệ (SN 1970, thôn Trang Điền - Gia Nam, xã Đại Cường, huyện Đại Lộc) thực hiện.

Kết quả điều tra xác định, từ năm 2022 đến tháng 6/2023, Trương Thị Lệ đã có hành vi gian dối trong việc tổ chức chơi biêu nhằm huy động tiền góp biêu hằng tháng của các công dân trên địa bàn Quảng Nam rồi chiếm đoạt. Tổng số tiền ban đầu xác định hơn 1,5 tỷ đồng.

Trước đó, vào tháng 6/2024, Văn phòng Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Quảng Nam cũng khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt tạm giam đối tượng Lê Thị Tuyết Ngân (SN 1988, xã Quế Xuân 1, huyện Quế Sơn) để điều tra hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản với hình thức, thủ đoạn tương tự.

Công an thông tin, vào năm 2023, do làm ăn thua lỗ, Lê Thị Tuyết Ngân nợ tiền của nhiều người và mất khả năng chi trả nên nảy sinh ý định tham gia chơi “biêu” để lấy tiền trả nợ.

Ngân nắm thông tin về việc một phụ nữ trú tại Quế Sơn lập nhiều dây biêu, cho người chơi sử dụng tài khoản mạng xã hội tham gia nên đã dùng tài khoản có tên “Ngân Lê” tham gia hầu hết các dây biêu do người này thành lập. Tại các phiên “đấu” tiền lãi biêu hàng tháng, Ngân đều đấu giá số tiền cao đối với nhiều “dây biêu” này để được chọn “hốt biêu”.

Sau khi hốt hết các chân biêu, Ngân lập một tài khoản khác có tên “Lê Út” và đưa ra thông tin gian dối với chủ đường dây biêu rằng đây là người thân của Ngân muốn tham gia chơi biêu. Do tin tưởng nên người phụ nữ nói trên đồng ý.

Sử dụng tài khoản “Lê Út”, Ngân tiếp tục tham gia đấu biêu và hốt tiền biêu từ các dây biêu do người phụ nữ trên làm chủ mà không tham gia đóng tiền “biêu chết”. Bằng thủ đoạn trên, Ngân đã chiếm đoạt tổng số tiền hơn 1,3 tỷ đồng và dùng hết vào việc trả nợ.

“Biêu”, “hụi” từ lâu vẫn được xem là hình thức “góp vốn”, tiết kiệm tiền của nhiều người dân, đặc biệt là khu vực nông thôn. “Đời sống kinh tế còn khó khăn, ở quê người dân còn ngại việc đến ngân hàng làm thủ tục gửi tiết kiệm nên thường chọn tham gia biêu, hụi truyền thống. Hầu hết các chủ biêu hụi là người quen, tôi tham gia chơi biêu vì tin tưởng là chính. Số tiền tham gia biêu, hụi hàng tháng cũng không nhiều, thời gian chơi chỉ vài tháng nên cũng ngại ra ngân hàng gửi tiết kiệm”, chị V.T.N. (xã Tam Tiến, Núi Thành) chia sẻ về lý do chọn chơi biêu, hụi.

Cần tự phòng tránh rủi ro

Mới đây, Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm công nghệ cao Công an Quảng Nam cũng đã thông tin tuyên truyền, cảnh báo hình thức lừa đảo thông qua biêu, hụi. Theo đơn vị này, “hụi, họ, biêu, phường” là một trong những hình thức huy động vốn khá phổ biến hiện nay. Về bản chất, hình thức này đã giúp người chơi cùng tham gia góp vốn có được một khoản tiền lớn để phát triển kinh tế mà không phải chịu lãi suất cao.

Điều 471 Bộ luật Dân sự năm 2015 nêu rõ: “Họ, hụi, biêu, phường là hình thức giao dịch về tài sản theo tập quán trên cơ sở thỏa thuận của một nhóm người tập hợp nhau lại cùng định ra số người, thời gian, số tiền hoặc tài sản khác, thể thức góp, lĩnh họ và quyền, nghĩa vụ của các thành viên...”.

Công an Quảng Nam khuyến cáo, về mặt tích cực, đây có thể xem là một hình thức huy động vốn, hỗ trợ lẫn nhau để phát triển kinh tế gia đình. Nếu hoạt động đúng quy định thì đây cũng là cách góp vốn và vay vốn dễ dàng, phù hợp với điều kiện sinh hoạt của người dân.

Tuy nhiên, điều đáng nói hiện nay, hình thức chơi “hụi, biêu” đang bị biến tướng, gây nên những cơn “lốc hụi”, “bão biêu” ở các làng quê. Một số chủ “hụi, biêu” hoặc người chơi lợi dụng việc huy động vốn, lòng tin và sự thiếu hiểu biết của người dân để chiếm đoạt tài sản.

Chơi “biêu, họ, hụi, phường” là hình thức cho vay, góp vốn mang nhiều rủi ro. Công an Quảng Nam khuyến cáo người dân nên chọn lựa các hình thức đầu tư, tiết kiệm, tích góp phù hợp, an toàn. Nếu chọn hình thức chơi “biêu, hụi” thì phải cân nhắc và thận trọng trong việc lựa chọn chủ hụi.

Người dân cần nắm vững các quy định của pháp luật liên quan đến chơi “biêu, hụi”, góp vốn, vừa để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của mình, vừa đề phòng rủi ro, tránh vi phạm pháp luật.