Sâm Ngọc Linh tìm thấy từ khi nào?

Tôi nhớ lại sơ yếu lý lịch của bố tôi là ông Huỳnh Xuyến (SN 1920), là cán bộ phụ trách thanh niên xã dưới thời vua Bảo Đại; đến năm 1938 tham gia thanh niên cứu quốc tại xã Tam Lãnh, Phú Ninh; năm 1939 làm Chủ nhiệm Mặt trận Việt Minh xã (đồng chí Võ Toàn - Huyện ủy Tam Kỳ về kết nạp thanh niên tại xã Tam Lãnh vào Đảng, trong đó có bố tôi) và sau đó bố tôi tiếp tục làm Chủ tịch, Bí thư xã Tam Lãnh. Đến năm 1950, bố tôi (ông Huỳnh Xuyến) được bầu vào Huyện ủy Tam Kỳ. Năm 1951, tỉnh điều động ông đi xây dựng miền núi tại Trà My, giữ chức Phó Bí thư Huyện ủy.

Theo lời mẹ tôi kể lại, cứ mỗi lần ông về nhà ở Tam Lãnh là có từ 2 đến 3 anh du kích mang súng về cùng. Ông mang về loại cây mà đồng bào Trà My gọi là cây thuốc giấu, bảo mẹ tôi “sắc uống cho khỏe mà nuôi con” - năm 1960 bà lấy trên gác bếp xuống đưa cho tôi xem. Sau khi ông ở lại hoạt động bí mật tại huyện Tam Kỳ cùng với các đồng chí Lê Viết Quang, Phạm Quảng, Phạm Mậu, Đỗ Thế Chấp, thì bị địch phục vây bắt tại núi Chuồng, xã Tam Lãnh. Đến ngày 6.3.1958 bố tôi mất. Như vậy, cây thuốc giấu được đồng bào Trà My sử dụng trước năm 1950, sau này được gọi là sâm Ngọc Linh.

Theo tôi, nếu nói sâm Ngọc Linh được tìm thấy từ năm 1968 là không đúng. Vì trong kháng chiến chống Pháp, khi thuốc men thiếu thốn, đồng bào dân tộc Trà My dùng nó làm thuốc bồi dưỡng cơ thể và tặng bố tôi đem về cho vợ của mình. Tôi đề nghị phóng viên phỏng vấn từ các già làng, liệu có phải trước đây đồng bào gọi nó là cây thuốc giấu hay không? Vì từ năm 1965 - 1975, tôi là cán bộ Ban Tài mậu Khu 5, tiếp xúc với đồng bào và được biết đó là loại cây quý, có tác dụng chữa bệnh, từ đó tên gọi sâm Ngọc Linh ra đời.