Sản xuất sạch hơn: Nhiều lợi ích thiết thực

Hiệu quả cao

Nhận thức được tầm quan trọng của việc áp dụng SXSH, ngay từ cuối năm 2009, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt “Chiến lược SXSH trong công nghiệp đến năm 2020” với mục tiêu phổ biến rộng rãi cách tiếp cận SXSH cho các DN, cơ sở sản xuất công nghiệp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên quốc gia, giảm thiểu phát thải và hạn chế mức độ gia tăng ô nhiễm, bảo vệ môi trường, hướng đến phát triển bền vững. So với các tỉnh, thành ở khu vực miền Trung - Tây Nguyên, Quảng Nam là một trong những địa phương triển khai rất sớm chương trình này và bước đầu mang lại hiệu quả cao.

Ngay từ năm 2010, Quảng Nam là một trong 4 trong tỉnh thành trong cả nước được chọn triển khai Hợp phần SXSH (Hợp phần CPI) nằm trong chương trình hợp tác phát triển Việt Nam – Đan Mạch. Toàn tỉnh có 14 DN công nghiệp ở các lĩnh vực dệt may, thực phẩm, mỹ nghệ xuất khẩu, thủy sản... được chọn triển khai thí điểm, bước đầu được hỗ trợ tài chính, kỹ thuật, đầu tư đổi mới công nghệ, chủ động ứng phó, ngăn ngừa và tái sử dụng nguyên liệu trong sản xuất, giảm thiểu các tác động về môi trường.

Từ nhiều năm qua, Xí nghiệp mây tre lá Âu Cơ được xem là DN điển hình và duy trì tốt việc áp dụng SXSH trong đơn vị. Trung bình mỗi năm, trong quá trình sản xuất, xí nghiệp thải ra lượng lớn chất thải, nước thải; trong đó chất thải rắn chủ yếu là lượng mây thải, vỏ mây với khối lượng khoảng 80 tấn/năm. Được sự hỗ trợ từ các chuyên gia Hợp phần CPI, xí nghiệp đã tiến hành xây dựng hệ thống xử lý nước thải, hệ thống lò đốt cấp khí nóng cho quá trình sấy mây, lắp đặt bể tẩy mây... Nhờ áp dụng các quy trình SXSH trong quản lý nội vi và sản xuất, mỗi năm xí nghiệp giảm được 3,7 tấn khí phát thải, 1.300m3 nước thải và 10.800kg hóa chất thải ra môi trường, làm lợi hàng trăm triệu đồng.

Theo các chuyên gia SXSH, chế biến thủy sản là ngành tiêu tốn khá nhiều năng lượng cho các khâu làm mát, trữ lạnh nguyên liệu, tẩy rửa dụng cụ... Do tính đặc thù là sử dụng nhiều năng lượng đầu vào như nước, điện, đá... nên khi triển khai mô hình SXSH, giải pháp đầu tiên cần phải tính đến là tiết kiệm năng lượng điện, nước và tiến hành xử lý, giảm tải lượng chất thải trước khi thải ra môi trường.

Để giải quyết vấn đề trên, những năm gần đây, nhiều DN chế biến thủy sản trên địa bàn tỉnh đã tiến hành đổi mới trang thiết bị, áp dụng quy trình SXSH vào sản xuất, từng bước cải tạo và hoàn thiện dây chuyền chế biến, hệ thống xử lý nước thải… nhằm đáp ứng những yêu cầu về công tác quản lý, bảo vệ môi trường. Điển hình là Công ty TNHH Việt Quang, Công ty TNHH Sản xuất và thương mại Hải Vi… Thông qua công tác tư vấn, đánh giá nhanh SXSH, các DN trên đã chủ động áp dụng những giải pháp quản lý nội vi và đầu tư máy móc thiết bị tiên tiến, tiến hành sắp xếp lại quy trình sản xuất phù hợp; cải tạo hệ thống xử lý nước thải, lập hệ thống kiểm soát điện năng tiêu thụ… Nhờ đó đã giúp các DN tiết giảm từ 5 - 10% chi phí nguyên vật liệu, giảm từ 20 - 30% chi phí điện, nước trong sản xuất...

Tiếp tục vận động

Để khuyến khích và thu hút DN trên địa bàn tham gia chương trình SXSH, trong những năm qua, Sở Công Thương đã mở hàng chục khóa đào tạo nhằm quảng bá rộng rãi về áp dụng SXSH và tiết kiệm năng lượng đến các DN, cơ sở sản xuất công nghiệp trên địa bàn tỉnh. Hằng năm, Sở Công Thương đều có kế hoạch hỗ trợ kinh phí cho các DN triển khai kiểm toán năng lượng, lập các báo cáo nghiên cứu khả thi và các báo cáo nghiên cứu đầu tư để giúp các DN có cơ sở để triển khai đầu tư và áp dụng quy trình SXSH vào sản xuất để tăng năng suất, nâng cao chất lượng sản phẩm, vừa tiết kiệm năng lượng và  góp phần bảo vệ môi trường.

Thực tế cho thấy, việc áp dụng SXSH đã mang lại nhiều lợi ích về kinh tế và môi trường, tuy nhiên, hiện nay nhiều DN, cơ sở sản xuất công nghiệp trên địa bàn tỉnh vẫn chưa mặn mà, còn e dè trong triển khai thực hiện chương trình này. Đối với các DN thuộc các tập đoàn, nhà đầu tư nước ngoài có tiềm lực mạnh về tài chính, khi triển khai dự án đầu tư tại Quảng Nam đều chú trọng đến các giải pháp tiết kiệm năng lượng, đầu tư máy móc, thiết bị hiện đại, tối ưu hóa quy trình sản xuất, tiết kiệm nguyên liệu, xử lý tốt nguồn thải ra môi trường. Tuy nhiên, số lượng các DN có quy mô đầu tư công nghệ tiên tiến chiếm tỷ lệ khá thấp. Trong khi đó, hiện nay Quảng Nam có đến 97% DN nằm trong diện quy mô sản xuất vừa và nhỏ. Phần lớn các DN thường khó khăn về tài chính, sử dụng thiết bị máy móc công nghệ lạc hậu, lỗi thời, gây ô nhiễm môi trường..., được xem là điểm nghẽn cho việc áp dụng SXSH.

Theo ông Nguyễn Quang Thử - Giám đốc Sở Công Thương, thời gian đến, Sở Công Thương sẽ tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền bằng cách đa dạng hóa các hình thức tổ chức, thay đổi phương thức tiếp cận với DN; tăng cường mở các lớp tập huấn kết hợp tham quan các mô hình áp dụng thành công SXSH trong và ngoài tỉnh; xây dựng cơ chế, chính sách ưu đãi, hỗ trợ vốn cho DN đầu tư đổi mới công nghệ, thiết bị máy móc, tạo điều kiện cho các DN chủ động áp dụng SXSH vào sản xuất...