"Sáng kiến" cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh

Một cửa liên thông, tiếp doanh nghiệp định kỳ hàng tháng, mở cổng thông tin hỗ trợ doanh nghiệp, cà phê doanh nhân và sẽ thành lập trung tâm hành chính công… được xem là những “sáng kiến” tiếp tục gia tăng chất lượng cải thiện môi trường kinh doanh, nâng thứ hạng và chất lượng PCI.

Xác lập niềm tin doanh nghiệp

“Sáng kiến” một cửa liên thông, tiếp doanh nghiệp, đối thoại định kỳ, cổng thông tin hỗ trợ doanh nghiệp hay cà phê doanh nhân được mở mới đây đã mang lại khá nhiều thiện cảm cho doanh nghiệp. Thương giới cho rằng có thể những lời giải đáp chưa hẳn đã làm hài lòng doanh nghiệp, nhưng đã có sự thay đổi lớn, chuyển dần quan niệm nền hành chính quản lý sang phục vụ. Những kiến nghị, vướng mắc của doanh nghiệp đã có người phản hồi nhanh chóng. Doanh nghiệp, nhà đầu tư không còn phải phân vân, khó xở trước một “rừng” văn bản. Ít còn lâm vào cảnh loay hoay lội qua nhiều cửa mà chưa biết đâu là cánh cửa cuối cùng cho chuyện làm ăn hoặc những uẩn khúc, nỗi lo của doanh nghiệp đã dễ dàng được trao đổi, tìm thấy câu trả lời từ những cuộc đối thoại hay trong những cuộc “đàm đạo” bên những cốc cà phê…

Chủ tịch UBND tỉnh Đinh Văn Thu trao đổi với các doanh nghiệp về môi trường đầu tư, kinh doanh tại Quảng Nam. Ảnh: N.P

Ông Võ Văn Hùng - Trưởng ban Xúc tiến đầu tư và hỗ trợ doanh nghiệp cho hay, những “sáng kiến” ấy đã bắt đầu mang lại hiệu quả, góp phần thăng hạng PCI Quảng Nam. Công bố của Phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) mấy tháng trước cho thấy PCI Quảng Nam đã thăng hạng đáng kể, thể hiện sự bứt phá về điểm số và thứ hạng. Tổng điểm số tích hợp 61,06 điểm (tăng 1,09), xếp thứ 8/63 tỉnh, thành cả nước (tăng 6 bậc so năm 2014) và xếp thứ hai vùng duyên hải miền Trung, thuộc nhóm tốt, trở thành gương mặt mới trong tốp 10 tỉnh, thành dẫn đầu chỉ số PCI, có đủ năng lực cạnh tranh và thu hút đầu tư cao nhất Việt Nam. Sự khác biệt lớn nhất khi tiếp cận đất đai, chi phí thời gian, chi phí không chính thức và nhất là chỉ số lao động nhiều năm qua vẫn bị xem là điểm yếu nhất của Quảng Nam đã được cải thiện nhanh chóng. Thương giới đã đánh giá môi trường kinh doanh Quảng Nam đã minh bạch hơn khi 75% doanh nghiệp cho biết không còn khó khăn khi tiếp cận các tài liệu về ngân sách và 79% doanh nghiệp hài lòng về sự năng động, thân thiện, sáng tạo trong điều hành của chính quyền địa phương.

Kết quả thăng hạng chỉ số PCI đánh giá năng lực cải cách của chính quyền địa phương đã phát huy tác dụng. Tuy nhiên, ông Võ Văn Hùng cũng thừa nhận sự vận hành các “sáng kiến” này vẫn chưa thông. Cơ quan này chịu trách nhiệm làm đầu mối thực hiện cơ chế, nhưng lại không thể toàn quyền quyết định. Hồ sơ vẫn cứ đi lòng vòng vì thiếu sự hợp tác giữa các cơ quan quản lý, địa phương. Kế hoạch cải cách hành chính hàng năm đều có mục tiêu giảm thời gian giải quyết hồ sơ (30%) nhưng trên thực tế mục tiêu này chưa đạt. Theo thống kê của cơ quan này, tổng số hồ sơ đã tiếp nhận và luân chuyển đến các sở, ngành khoảng 240 hồ sơ, nhưng chỉ mới giải quyết 174 hồ sơ. Số hồ sơ trả kết quả đúng và sớm hơn thời hạn theo phiếu hẹn 102 hồ sơ, chỉ chiếm khoảng 58,62%. Số hồ sơ trễ hạn chiếm đến hơn 41%. Đây cũng là một trong số các lý do khiến các chỉ số gia nhập thị trường, hỗ trợ doanh nghiệp, cạnh tranh thiếu bình đẳng, thiết chế pháp lý đã bị mất điểm trong mắt doanh nghiệp khi khảo sát PCI năm 2015.

Nâng cao năng lực

Hội nhập kinh tế sâu rộng đang gõ cửa. Thương giới kỳ vọng vào sự thay đổi và vào cuộc mạnh mẽ hơn của chính quyền và cơ quan quản lý. Chặng đường cải cách vẫn còn rất dài. Theo đánh giá của VCCI và doanh nghiệp, các chính sách được cho là thành công nhất lại là những quyết định bớt những thủ tục, quy định gây phiền hà, rắc rối cho doanh nghiệp, chứ không phải là những chính sách trực tiếp thúc đẩy doanh nghiệp phát triển. Thực tế, sau 5 năm thực hiện Nghị quyết 09 của Tỉnh ủy về cải thiện môi trường đầu tư, những “than phiền” của nhà đầu tư, doanh nghiệp vẫn là câu chuyện cũ về thủ tục đầu tư, tiếp cận đất đai… Hồi tháng 6.2016, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Đình Tùng đã khá bất ngờ khi nghe Công ty CP Đầu tư Toàn Pháp đã 5 năm không thể đưa được dự án nhà máy sản xuất cao su tái sinh và băng tải tại Cụm công nghiệp Đại Đồng 2 (Đại Lộc) vào sản xuất.

Lý do là chính quyền địa phương không thể bàn giao hết mặt bằng dù doanh nghiệp đã ứng kinh phí bồi thường cho huyện. Doanh nghiệp đã từng có ý định bỏ cuộc vì không thể thực hiện dự án, mất đi cơ hội kinh doanh của doanh nghiệp. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Đình Tùng nói không muốn thấy thêm bất kỳ doanh nghiệp nào phải nản lòng vì sự thiếu trách nhiệm của các cơ quan công quyền. Chuyện giải quyết khó khăn cho doanh nghiệp cần những cam kết bằng văn bản, không thể nói miệng, kiểu “lời nói gió bay” để doanh nghiệp yên tâm tiếp tục triển khai dự án đầu tư. Chủ tịch UBND tỉnh Đinh Văn Thu cho rằng sự quan liêu của công chức đã gây phiền hà doanh nghiệp. Những yêu cầu trái khoáy, vô lý của cơ quan công quyền thì không một nhà đầu tư nào chịu nổi. Không thể để mỗi sở, ngành, mỗi bộ thủ tục cải cách hành chính khiến nhà đầu tư ngán ngẩm. Năng lực điều hành của chính quyền địa phương phải được đo lường trên cơ sở kết quả cuối cùng: sự thịnh vượng.

Thông tin về một trung tâm hành chính công và xúc tiến đầu tư dự kiến sẽ đi vào hoạt động ngày 1.1.2017 tới đây đã tiếp thêm niềm tin cho doanh nghiệp. Ông Nguyễn Hồng Quang - Chánh Văn phòng UBND tỉnh cho biết kể từ ngày 1.1.2017, toàn bộ hồ sơ, thủ tục… sẽ được tiếp nhận và xử lý tại trung tâm này. Tất cả là để tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp. Tuy nhiên, giới doanh nghiệp vẫn còn không ít băn khoăn. Một doanh nhân (không muốn nêu tên) cho rằng việc công khai, bạch hóa các hoạt động của cơ quan công quyền hoặc phản biện là sự vận hành của tất cả xã hội phát triển bình thường hiện nay trên thế giới. Có lẽ chẳng có doanh nghiệp nào phàn nàn về môi trường đầu tư Quảng Nam nếu như tất cả cơ quan công quyền đều thực thi đúng các chỉ thị, nghị quyết và sự hữu hiệu tôn trọng các “hợp đồng” đã cam kết trước sự công minh và áp dụng luật pháp một cách nhất quán. Việc ban hành một văn bản, thành lập một trung tâm thì dễ nhưng thực thi vẫn sẽ còn là bước đi gian nan hơn. Một chủ trương đúng, sẽ rất cần đến những con người thừa hành toàn tâm và có đủ năng lực, nhưng năng lực thừa hành của đội ngũ cán bộ cần bao nhiêu thời gian để thay đổi và chuyển hóa một cách năng động hơn là vấn đề được quan tâm.

NHẬT PHONG