Sáng mãi truyền thống Trung đoàn 95 - Đoàn Mang Yang anh hùng

Xứng danh “vua cắt đường”

Hàng năm vào những đầu thu, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 95 qua các thời kỳ lại gặp gỡ, ôn chuyện xưa. Chiến tranh đã lùi xa song những người lính Trung đoàn 95 luôn tự hào và không quên năm tháng chiến đấu đầy cam go, ác liệt.

Thiếu tướng Nguyễn Văn Chỉnh - nguyên Phó Tư lệnh Quân khu 2, Trưởng ban Liên lạc cựu chiến binh Trung đoàn 95 cho biết, Trung đoàn 95 là một trong các trung đoàn chủ lực đầu tiên của quân đội ta, được thành lập ngày 23/8/1945 để bảo vệ chính quyền cách mạng non trẻ và nhân dân Quảng Trị sau thắng lợi của Cách mạng tháng Tám. Trung đoàn có thời gian dài chiến đấu ở Gia Lai, đặc biệt là đèo Mang Yang nên còn được gọi là “Đoàn Mang Yang”.

Trong kháng chiến chống Pháp, mặc dù mới ra đời, nhưng Trung đoàn 95 đã làm nên những chiến thắng vang dội ở Nam Đông, Sen Bàng, Ba Đồn... và đồng bằng châu thổ sông Hồng.

Từ tháng 6/1966, đơn vị cơ động vào tác chiến ở chiến trường Tây Nguyên với nhiệm vụ thọc sâu vùng địch hậu, đánh cắt giao thông trên trục đường huyết mạch quốc lộ số 19, 14 trên địa bàn Gia Lai và khu vực giáp Phú Yên, Bình Định, Đăk Lăk.

Điển hình là các trận đánh cắt giao thông dài ngày trên đường 14 (đoạn Chư Thoi, Chư Dệt năm 1972), đường 19 (đèo Mang Yang năm 1968; đoạn Mang Yang – Lệ Trung trong chiến dịch Tây Nguyên tháng 3/1975). Biến những địa danh này thành nỗi kinh hoàng với quân địch nên Trung đoàn được các đơn vị bạn gọi thân mật là “vua cắt đường”.

Những chiến dịch lớn in đậm chiến công của Trung đoàn là chiến dịch Sa Thầy năm 1967, Phú Nhơn tháng 3/1971, Xuân Hè 1972. Đặc biệt, tháng 3/1975, Trung đoàn là đơn vị nổ súng đầu tiên mở màn chiến dịch Tây Nguyên. Chiến thắng Tây Nguyên đã tạo bước ngoặt lịch sử, mở ra thời cơ giải phóng miền Nam năm 1975.

Sau giải phóng miền Nam, quân phản động Pôn Pôt gây hấn ở biên giới Tây Nam của Tổ quốc, Trung đoàn 95 cùng với các đơn vị bạn tham gia và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ biên giới phía Tây Nam. Từ cuối tháng 12/1978 đến tháng 10/1989, Trung đoàn trong đội hình Sư đoàn 307 thuộc Mặt trận 579 thực hiện nghĩa vụ quốc tế giúp nước bạn Campuchia thoát khỏi nạn diệt chủng do tập đoàn Pôn Pốt - Iêng Xari tiến hành.

Ân tình từ nước bạn Campuchia

Không quản xa xôi, Trung tướng Try Som Rits – Phó Tham mưu trưởng Quân khu 1 (Quân đội Hoàng gia Campuchia) cùng gia đình về dự buổi gặp mặt trong niềm xúc động. Là người lính, công dân Campuchia, trung tướng ghi nhận những thành tích, công lao to lớn của Trung đoàn góp phần đánh đuổi chế độ diệt chủng Pôn Pôt.

Trung đoàn 95 là mũi tấn công đầu tiên, chủ công từ hướng biên giới tỉnh Gia Lai vào giải phóng 3 tỉnh Đông Bắc Campuchia, giúp lực lượng Mặt trận Đoàn kết dân tộc cứu nước Campuchia đứng lên giải phóng đất nước. Đồng thời, bày tỏ sự tri ân trước những hy sinh to lớn của các tướng lĩnh, chiến sĩ, đồng đội và gia đình.

Trung tướng Try Som Rits nói, Trung đoàn 95 còn giúp nhân dân Campuchia phục hồi cuộc sống, góp phần xây dựng chính quyền địa phương vững mạnh. Dấu ấn của đơn vị còn để lại ở nhiều công trình có giá trị khu vực biên giới. Ngoài ra, đơn vị còn góp phần xây dựng lực lượng vũ trang cách mạng nhân dân Campuchia vững mạnh như ngày hôm nay.

Trung tướng khẳng định, người dân Campuchia vẫn luôn biết ơn quân tình nguyện và nhân dân Việt Nam. Đồng thời giáo dục thế hệ trẻ về lịch sử, truyền thống lâu đời giữa hai nước để luôn giữ vững mối quan hệ đoàn kết, hữu nghị, vì hòa bình, ổn định và phát triển.

Nghĩa tình thời hoa lửa

Thiếu tướng Nguyễn Văn Chỉnh cho biết, Ban liên lạc Cựu chiến binh Trung đoàn 95 ra đời từ những năm 1990 tại Hà Nội. Hiện có 34 ban liên lạc ở các tỉnh, thành phố với gần 5.000 cựu chiến binh.

Hằng năm, ban liên lạc tổ chức gặp mặt để cựu chiến binh động viên nhau phát huy truyền thống bộ đội cụ Hồ cũng như truyền thụ kinh nghiệm, tiếp lửa cho thế hệ trẻ.

Ban liên lạc truyền thống Cựu chiến binh Trung đoàn 95 phối hợp huyện Mang Yang và Giáo hội Phật giáo tỉnh Gia Lai tổ chức đại lễ cầu siêu cho các liệt sĩ, trong đó có hàng nghìn liệt sĩ của Trung đoàn 95. Phối hợp các cơ quan chức năng tỉnh Gia Lai, Kon Tum khảo sát, lập hồ sơ đề nghị công nhận Di tích lịch sử cấp tỉnh Chiến thắng Chư Thoi trong chiến dịch Xuân Hè năm 1972; tìm kiếm thông tin, giúp các gia đình cất bốc hài cốt liệt sĩ đưa về quê; thăm viếng, tiễn đưa đồng đội từ trần,...

“Đến nay, ban liên lạc đã trao 200 kỷ niệm chương cho các gia đình liệt sĩ Trung đoàn 95. Đây là việc làm ý nghĩa, ghi nhớ công lao của các liệt sĩ đã hy sinh cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc. Thời gian tới, ban sẽ trao Kỷ niệm chương cho tất cả gia đình liệt sĩ của Trung đoàn 95” - Thiếu tướng Nguyễn Văn Chỉnh cho biết thêm.