Sắp xếp tương lai

Trong những ngày này, người người nôn nao với bao điều ngẫm ngợi.

Đợi, một cơn mưa cho bớt cái nắng nóng hầm hừ làm nhiều vùng khô hạn cháy khét.

Chờ, một kết luận rõ nét thứ gì làm cá chết suốt dọc dài biển bắc miền Trung.

Khát, một sự đổi mới thực chất, đồng bộ trong hỗ trợ doanh nghiệp và người dân còn khó khăn, yếm thế.

Buồn phẫn, với những thói dối gian còn bày ra nạn làm hàng giả, “hàng độc”, và dùng bằng giả để thăng quan...

Đau, với những cái chết về tai nạn giao thông còn tràn lan trên những ngả đường...

Những tâm trạng, cảm xúc còn đan xen sau những ngày nghỉ lễ. Như nghĩ về đất nước hòa bình thống nhất đã 41 năm mà chuyện hòa giải dân tộc vẫn còn phải cố gắng nhiều. Nước Mỹ tiếp tục hội thảo về bài học chiến tranh Việt Nam.

Truyền hình VTV1 phát bộ phim “Những đứa con của cuộc chiến” để nói lên nỗi đau của phận người còn vương vất đâu đó trên hành trình tìm cha mẹ, tìm con cái, tìm về cội nguồn. Và cả nghĩ về nỗi bức xúc vì sao nước Việt vẫn “chảy máu chất xám” khi nhiều người tài ra nước ngoài sinh sống, người giàu cũng tìm cách chuyển đi, tiến sĩ trong nước “ra lò” hàng loạt. Làm ăn trên sân nhà mình mà để những tập đoàn đa quốc gia vào chiếm lĩnh thị trường, mua đứt cả những thương hiệu lớn...

Điều lo nghĩ nhiều nhất là môi trường sống. Sao mà rộn lên chuyện “độc” trong lắm thứ? Ngày xưa thường nói “đói ăn rau, đau uống thuốc” nhưng nay ăn rau có sạch không? Rồi “cơm với cá như mạ với con”, cá có an toàn khi môi trường bị ô nhiễm? Một cuộc khủng hoảng truyền thông rất lớn đã nháo nhào trong thời gian qua với vụ cá biển chết hàng loạt. “Ông nói gà, bà nói vịt”, nói tảo nở thủy triều đỏ rồi bác bỏ. Có người nói xét nghiệm có độc tố hay không chỉ một vài ngày nhưng nay thì phải mời các nhà khoa học quốc tế tham gia. Kết luận chưa rõ nhưng có nơi đã khuyên ăn cá, tắm biển và bây giờ cá vẫn tiếp tục chết. Ngư dân phần thì nằm bờ, còn người ra khơi thì bị tàu chưa rõ của nước nào đâm chìm, phá hỏng...

Sự cố môi trường đã đến mức “thảm họa” hay chưa và cách xử lý những tình huống tương tự cũng đặt ra thử thách cho chính quyền và cả người dân. Nếu để sự bất ổn lây lan sẽ bùng phát các vấn đề xã hội rất khó kiểm soát. Kêu gọi dân giữ bình tĩnh nhưng giới chức và khoa học phải vào cuộc một cách chuyên nghiệp mới giải quyết rốt ráo. Cái cảnh “sáng chắn bão giông, chiều ngăn nắng lửa” là điều kiện khắc nghiệt đất Việt phải gánh chịu, nhưng cũng qua đó mà rèn luyện kỹ năng sống, bản lĩnh sống. Do thế, việc ứng phó với biến đổi khí hậu cần được xem là một trong những vấn đề ưu tiên trong nghiên cứu các định hướng chiến lược, giải pháp phát triển.

Trong nhiều câu chuyện từ kinh tế đến xã hội, chiến tranh và hòa bình, đối nội và đối ngoại... dẫn câu nói “không thể thay đổi được quá khứ, nhưng chúng ta có thể sắp xếp lại tương lai” (Dalai Lama) đều gợi ra nhiều suy ngẫm về sự lựa chọn.

Lựa chọn phát triển kinh tế nhưng không thể đánh đổi môi trường (tôm cá hay nhà máy thép?). Lựa chọn làm thủy điện nhưng không thể để tình trạng mạnh ai nấy ngăn sông đắp đập, biến các vùng hạ lưu thành sa mạc hóa, nhiễm mặn. Làm giàu kinh tế đi đôi với an sinh xã hội, nếu không thì dân nghèo sẽ bị gạt ra bên lề phát triển, tạo thành làn sóng di dân. Sắp xếp tương lai cho một nền kinh tế sạch, thân thiện với môi trường, là con đường duy nhất phải chọn.

Với các cuộc chiến tranh đi qua, ta tạm khép lại quá khứ, hướng đến tương lai, thêm bạn bớt thù, hợp tác phát triển. Không ai có thể viết lại lịch sử quá khứ nhưng có thể định hướng cho tương lai. Tuy vậy, bất cứ thế lực nào vẫn giữ âm mưu bành trướng xâm phạm chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc Việt Nam, thế lực nào làm suy yếu sức mạnh quốc gia, dân tộc đều phải coi đó là kẻ thù. Chiến thắng 30.4 hay cuối tuần này nhắc lại Chiến thắng Điện Biên Phủ 7.5 cũng là để nhắc bài học chiến tranh và hiểu thêm cái giá của hòa bình.

Phát biểu của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trong phiên họp vừa qua của Chính phủ khẳng định rằng “có dân là có tất cả” như một định đề căn bản để kiến tạo tương lai cho đất nước, để có thể chống lại mọi thế lực ngoại xâm và nội xâm. Chương trình hành động của chính quyền hay các vị đại biểu của dân cần phải coi trọng tiếng nói của dân, vì dân, giải quyết những bức xúc của dân một cách quyết liệt, minh bạch thì mới tạo được lòng tin của dân. Chính nhân dân, dân tộc là người sắp xếp tương lai cho đất nước.

NGUYỄN ĐIỆN NAM