Sébastien Laval và những bức ảnh...

Lần đầu tiên, 62 bức ảnh chân dung nghệ thuật về đồng bào các dân tộc thiểu số được triển lãm trên cầu Trường Tiền tại Festival Huế 2014. Đằng sau những bức ảnh đen trắng đó là thông điệp mà nghệ sĩ nhiếp ảnh người Pháp Sébastien Laval muốn gửi gắm...

Ngước mắt xem… ảnh

Huế những ngày hè oi bức nhưng dòng người đổ về khu vực cầu Trường Tiền vẫn rất đông. Bởi ở đó có triển lãm những bức ảnh nghệ thuật về đồng bào dân tộc thiểu số được nghệ sĩ Sébastien Laval sắp đặt trên thành cầu khiến nhiều người phải ngước mắt lên nhìn. Buổi trưa một ngày trước khai mạc Festival Huế 2014, tôi chú ý đến một “ông Tây” tất bật với công việc treo những bức ảnh dọc thành cầu Trường Tiền. Những bức ảnh đen trắng, đặc tả chân dung, đời sống sinh hoạt của đồng bào dân tộc thiểu số khắp dải đất hình chữ S tạo không gian nổi bật và độc đáo, lần đầu tiên ra mắt công chúng nhân sự kiện Festival Huế 2014. Sông Hương vẫn êm đềm trôi, dòng người vẫn tấp nập qua lại, cuốn theo mùa lễ hội lớn. Chỉ có những bức ảnh của Sébastien Laval thì vẫn treo một chỗ nhưng lại thu hút bao ánh mắt ngước nhìn. Khi nghệ thuật sắp đặt ảnh của Sébastien Laval được thực hiện trên cầu Trường Tiền, dòng người và xe đi qua như chậm hơn. Tất cả đều đổ dồn ánh mắt nhìn những bức ảnh chụp đồng bào vùng cao với những lời trầm trồ đầy vẻ ngưỡng mộ. “Thật lạ và độc đáo” - chị Nguyễn Thị Như Ái, du khách đến từ Hà Tĩnh thổ lộ khi dừng chân xem những bức ảnh của Sébastien Laval trong chuyến vào Huế dịp festival vừa qua.

Nghệ sĩ Sébastien Laval bên không gian cầu Trường Tiền.Ảnh: ALĂNG CÚI

Không phải ngẫu nhiên mà Sébastien Laval chọn cầu Trường Tiền làm nơi để thực hiện nghệ thuật sắp đặt, trưng bày bộ ảnh về đồng bào dân tộc thiểu số tại sự kiện Festival Huế 2104. Bởi ngoài không gian hết sức đặc biệt, có thể thu hút sự chú ý của nhiều người, cầu Trường Tiền còn là biểu tượng văn hóa của xứ kinh kỳ. Có một điều trùng hợp, năm nay, cây cầu biểu trưng của vùng sông Hương - núi Ngự này cũng tròn 115 năm. Nghệ sĩ Sébastien Laval cho biết, lúc đầu ông có ý định treo những tác phẩm ngang tầm mắt của người xem. Nhưng đứng trước cầu Trường Tiền, ông lại nghĩ ra ý tưởng mới: treo ở trên thành cao để mọi người cùng thưởng thức theo “phong cách” mới. Bởi ông muốn mọi người phải ngước mắt lên để nhìn một cách ngưỡng mộ. “Tôi chọn những bức ảnh đen trắng, bởi vì tôi muốn làm nổi bật ánh mắt của nhân vật, để khi nhìn lên ảnh người xem sẽ dễ dàng bị “mê hoặc”. Bằng cách thể hiện đó, tôi muốn hình ảnh, vẻ đẹp và văn hóa cuộc sống của người dân tộc thiểu số luôn tạo được dấu ấn trong lòng công chúng cũng như để mọi người biết đến nhiều hơn về họ” - Sébastien Laval bộc bạch.

Nghệ thuật sắp đặt ảnh của nghệ sĩ Sébastien Laval trên cầu Trường Tiền tại Festival Huế 2014.

Thay đổi cách nhìn

Gần 20 năm rong ruổi khắp các nẻo đường đất Việt cũng là từng ấy năm Sébastien Laval săn tìm những bức ảnh độc đáo. Trong con mắt của Sébastien Laval, tất cả hình ảnh về cuộc sống đời thường, về làng bản, phong cảnh và con người Việt Nam… luôn gợi cho ông những ấn tượng khó phai mờ. Đặc biệt là đời sống văn hóa của đồng bào các dân tộc thiểu số. Như một minh chứng cụ thể, Sébastien Laval đã có nhiều cuộc triển lãm về con người, đô thị và cuộc sống đời thường ở Việt Nam. Ông cũng đã phối hợp với một hãng truyền hình danh tiếng ở Pháp cho ra mắt công chúng Pháp bộ ảnh và các video về lễ trưởng thành của dân tộc Thái ở vùng Tây Bắc vào tháng 12.2013. Còn ở Huế, người ta quen Sébastien Laval đến nỗi, dừng chân ở cầu Trường Tiền, hỏi một vài ông xe thồ, ai cũng bảo “Ảnh của “ông Tây” Sébastien Laval. Festival năm mô ổng cũng góp mặt với những bức ảnh rất đẹp. Tụi tui ai cũng thích”. Có lẽ, “ông Tây” Sébastien Laval không còn lạ lẫm gì với người dân cố đô.

Khác với mấy kỳ festival trước, Sébastien Laval mang tác phẩm của mình đến với chính người dân vùng cao của Thừa Thiên Huế. Năm nay, ông lại đưa họ - những đồng bào vùng cao xuống… phố, thông qua cuộc triển lãm nghệ thuật sắp đặt ảnh ngay vị trí cầu Trường Tiền. Sébastien Laval chia sẻ, trong một cuộc triển lãm, các tác phẩm thường được đặt ngang tầm mắt của người xem. Nhưng trong Festival Huế 2014 này, ông không làm theo thông lệ mà muốn “phá cách” để mọi người cùng ngước mắt lên, vì ở đó có những nụ cười thân thiện của đồng bào dân tộc thiểu số. Ảnh của Sébastien Laval đã gợi cho người xem nhiều cảm xúc về những phận người nơi rẻo cao trên mọi miền tổ quốc. “Đó cũng là sự thay đổi cái nhìn về người dân tộc thiểu số” như lời tâm sự của Sébastien Laval. Với nhiều người, 62 tác phẩm ảnh với cách thể hiện sắp đặt trên thành cầu Trường Tiền quả là độc đáo và lạ lẫm, thể hiện một góc nhìn đầy tính sáng tạo. Chính điều này đã khiến tác phẩm nghệ thuật của nghệ sĩ Sébastien Laval càng trở nên gần gũi với công chúng suốt thời gian diễn ra Festival Huế 2014.

ALĂNG CÚI