Sinh kế cho người dân vùng đệm rừng Nông Sơn

Hỗ trợ người dân vùng đệm

Khu bảo tồn loài và sinh cảnh voi (viết tắt là Khu bảo tồn) rộng gần 19.000ha, trong đó, phân khu bảo vệ nghiêm ngặt có diện tích 13.000ha. Ngoài ra, vùng đệm khu bảo tồn rộng 25.000ha, bao gồm 22 thôn, thuộc 9 xã, 5 huyện (Nông Sơn, Đại Lộc, Nam Giang, Phước Sơn và huyện Hiệp Đức).

Thời gian qua, Ban Quản lý Khu bảo tồn đã phối hợp với UBND các xã tiến hành họp 22 thôn cộng đồng để phổ biến, thông báo chủ trương, chính sách và lập nội dung, dự toán và nhu cầu đề nghị hỗ trợ cộng đồng dân cư vùng đệm với mức hỗ trợ 40 triệu đồng/cộng đồng/năm (Quyết định số 24/2012/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ).

Theo ông Mai Văn Dưỡng - Giám đốc Ban Quản lý Khu bảo tồn, việc cân bằng giữa bảo tồn và phát triển, giảm thiểu nguy cơ xung đột giữa voi rừng và người dân là nhiệm vụ quan trọng.

Ban quản lý đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức về công tác bảo vệ rừng và voi rừng. Phối hợp làm hàng trăm pano tuyên truyền treo dọc các tuyến đường chính và lâm phận khu bảo tồn. Cấp 400 cặp sách cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn, vượt khó học giỏi.

Hỗ trợ sinh kế để người dân ổn định cuộc sống và yên tâm giữ rừng, như cấp giống cây trồng, con vật nuôi, hỗ trợ dụng cụ thiết yếu cho lực lượng bảo vệ rừng, hỗ trợ những hộ bị thiệt hại do đàn voi gây ra...

Được biết, huyện Nông Sơn hiện có 19 tổ cộng đồng ở vùng đệm. Ngoài mức hỗ trợ 40 triệu đồng/tổ cộng đồng/ năm theo quy định, người dân vùng đệm còn được hỗ trợ quân trang, ba lô phục vụ công tác chăm sóc, bảo vệ rừng.

Năm 2023, Ban Quản lý Khu bảo tồn tiếp tục theo dõi, kiểm tra, giám sát các hộ nhận khoán bảo vệ khoanh nuôi xúc tiến tái sinh tự nhiên rừng đối với diện tích giao khoán 1.500ha theo Quyết định 38 ngày 14/9/2016 của Thủ tướng Chính phủ...

Loay hoay bài toán sinh kế

Tại thôn Cấm La, xã Quế Lâm, phần lớn người dân sinh sống, canh tác dựa vào rừng, đời sống còn khó khăn.

Ông Nguyễn Văn Bình - thành viên tổ cộng đồng quản lý bảo vệ rừng ở thôn Cấm La chia sẻ, nguy cơ xung đột giữa người và voi rừng khi người dân đi làm nương rẫy, trồng rừng là rất lớn. Voi ra tận rẫy nương của dân phá, giẫm nát hoa màu.

Đường ống lớn dẫn nước sinh hoạt và nước tưới tiêu cho cây trồng, ao hồ nuôi cá của ông Bình đã bị voi rừng giẫm nát, đang kiến nghị xã, huyện và đơn vị chức năng hỗ trợ để đầu tư mua lại. Gia đình ông Bình có 31ha rừng được giao khoán khoanh nuôi, bảo vệ, mỗi năm được cấp hơn 20 triệu đồng để cải thiện đời sống.

Còn ông Trần Văn Chung - Chủ tịch UBND xã Quế Lâm cho biết, việc hỗ trợ sinh kế là một phần của Dự án bảo tồn đa dạng sinh học, được triển khai trên địa bàn Nông Sơn hiện nay. Người dân ngoài được hỗ trợ tiền từ chính sách giao khoán chăm sóc bảo vệ rừng, cần được hỗ trợ xây dựng thí điểm mô hình chăn nuôi, trồng trọt để ổn định đời sống.

“Trước đó, từng có doanh nghiệp đặt vấn đề hợp tác với người dân trồng bắp để đơn vị thu mua, song chưa triển khai được vì đường sá địa phương chưa thuận lợi. Huyện đang xúc tiến hỗ trợ mở lớp nghề may, liên kết công ty có nhu cầu tuyển lao động, tập huấn, giải quyết việc làm, hỗ trợ xuất khẩu lao động, tạo điều kiện để người dân ổn định cuộc sống” - ông Chung nói.

Ông Đỗ Đăng Vũ - Trưởng phòng Kế hoạch kỹ thuật, Ban Quản lý Khu bảo tồn cho biết thêm, theo Thông tư 62 năm 2018 của Bộ Tài chính, người dân vùng đệm khu bảo tồn được hỗ trợ cây giống, con giống, hỗ trợ trên lĩnh vực nông nghiệp, xây dựng công trình công cộng.

Năm 2023, tiếp tục duy trì chính sách giao khoán và hỗ trợ, bảo vệ khoanh nuôi tái sinh, theo đó cấp vật liệu, con giống, cây giống, hỗ trợ cộng đồng 40 triệu đồng/năm/cộng đồng. Tuy nhiên, khó khăn hiện nay là tìm mô hình sinh kế phù hợp.

Trong khuôn khổ Dự án bảo tồn đa dạng sinh học (WFBC) do Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ hỗ trợ tại Nông Sơn, có một hợp phần nghiên cứu sinh kế bền vững cho người dân vùng đệm. Hy vọng, thời gian tới xây dựng được mô hình hỗ trợ sinh kế phù hợp, bền vững để nhân rộng.