Sự cố chảy chất thải quặng ra sông Bồng Miêu: Lo doanh nghiệp lén lút hoạt động

Sự cố chảy hơn 10m³ đất, nước ra sông, suối Bồng Miêu từ bãi chứa quặng  của Công ty CP Tập đoàn Khoáng sản công nghiệp 6666 đã khắc phục xong. Tuy vậy, nỗi lo của chính quyền địa phương và người dân hiện nay là công ty sẽ tiếp tục lén lút hoạt động, gây ô nhiễm môi trường và sức khỏe người dân.

Tin liên quan

Lãnh đạo UBND huyện Phú Ninh kiểm tra tại hiện trường khu vực bãi chứa quặng vào chiều 19.3.Ảnh: TRẦN HỮU

Đe dọa môi trường sống

Chiều 19.3, theo chân đoàn công tác của huyện Phú Ninh, chúng tôi có mặt tại hiện trường bên trong khu vực bãi chứa quặng đuôi của Công ty CP Tập đoàn Khoáng sản công nghiệp 6666. Cửa dẫn vào khu vực nhà máy, bãi chứa quặng mở toang, một nhóm lao động gồm 5 - 7 người vẫn sinh hoạt trong khu vực nhà ở. Bãi chứa quặng đuôi chất cao ngất; các ao chứa chất thải đặc quánh như bùn non. Chủ tịch UBND xã Tam Lãnh - Nguyễn Thế Vinh chỉ vào chỗ đất sụt lún, với lớp bao tải độn đầy đất chống chịu yếu ớt để chất thải sạt xuống suối Trang, chảy tràn ra sông Bồng Miêu. Ông Vinh cho hay, bất chấp lệnh cấm của cấp có thẩm quyền, công ty vẫn lén lút hoạt động trái phép, nhất là vào ban đêm. Trong 3 ngày 17, 18 và 19.3, người dân thôn Trà Sung (xã Tam Lãnh) tập trung kéo lên khu vực nhà máy phản đối gay gắt. Báo cáo ngày 18.3 của Đồn Công an xã Tam Lãnh xác nhận, tại đập chứa chất thải của công ty có một đoạn đập 5m, sâu 40cm với dấu hiệu bị cày xới và một góc bờ đập có dấu hiệu tràn chất thải ra sông Bồng Miêu.

Ông Ung Văn Long - Trưởng thôn Trà Sung (xã Tam Lãnh) cho rằng, các dấu vết, hiện trường để lại đều cho thấy Công ty CP Tập đoàn Khoáng sản công nghiệp 6666 đã duy trì hoạt động chế biến, tập kết chất thải quá tải khiến các ao đầy nên gây tình trạng vỡ bờ đập. “Từ sau Tết Nguyên đán đến nay, họ hoạt động liên tục vào ban đêm. Cơ quan chức năng có đến kiểm tra, nhưng khi về thì họ lại hoạt động. Dòng sông Bồng Miêu bây giờ đã bị nhiễm độc ghê gớm” - ông Long nói.

Dấu xe cơ giới hoạt động còn nguyên tại khu vực nhà máy.Ảnh: TRẦN HỮU

Quan sát tại hiện trường, chúng tôi thấy có nhiều điểm chứa quặng chảy tràn ra cánh rừng keo, xâm xấp với đường dân sinh. Ở vị trí bãi thải, nhà máy dùng nhiều đường ống âm sâu dưới lòng đất, đấu nối trực tiếp ra sông Tam Lãnh, đoạn chảy qua thôn Trà Sung. Người dân tiết lộ, ngoài vận chuyển quặng từ khu vực mỏ vàng Bồng Miêu, một hệ thống đường ống lộ thiên lẫn đặt trong lòng đất dẫn từ mỏ vàng Bồng Miêu về khu vực chế biến quặng đuôi của Công ty CP Tập đoàn Khoáng sản công nghiệp 6666. Trong khu vực rộng gần 10ha đất trước đây cơ quan chức năng cho công ty thuê, phần lớn diện tích được lấp đầy từ các hạng mục tập kết quặng đuôi, hệ thống công nghệ nhà máy xử lý quặng ra vàng, chì và nhiều ao chứa nước, chất thải. Theo ghi nhận vào chiều 19.3, tuy không có tình trạng nước thải từ bãi chứa quặng chảy xuống sông Bồng Miêu, nhưng ở các đoạn trên bờ, sát mép sông còn ngổn ngang bao tải, rác thải. Nước sông có màu vàng đục, gần khu vực nhà máy bốc mùi khét rất khó chịu.

Phớt lờ lệnh cấm

Phía Công ty CP Tập đoàn Khoáng sản công nghiệp 6666 cho rằng, chiều ngày 16.3, do tình trạng nước từ hồ chứa quặng thải chảy ra khu vực suối Trang, nên công ty có đưa 1 xe múc đất đến hồ thải chứa quặng sau tuyển để xúc dồn quặng lại, đồng thời gia cố bờ hồ chứa quặng. Tuy nhiên, trong quá trình thi công thì xe múc bị mắc lầy, không di chuyển được, công ty đã phá một đoạn bờ hồ (khoảng 5m) để kéo xe lên và dẫn đến tình trạng nước chảy từ trong hồ chứa quặng sau tuyển thải ra suối Trang, chảy ra sông Bồng Miêu. Qua kiểm tra thực tế cho thấy trên bờ hồ chứa đập thải có thêm 1 đoạn bờ hồ bị vỡ (cách vị trí ban đầu khoảng 70m), có độ rộng khoảng 3m, đây là vị trí thấp của hồ chứa quặng thải. Tại vị trí này có dấu hiệu nước thải chảy vào suối và quặng thải trong hồ đã đầy, tràn nước thải ra suối khi có mưa lớn. Tại thời điểm kiểm tra, công ty đang tạm dừng hoạt động.

Ông Nguyễn Thế Vinh – Chủ tịch UBND xã Tam Lãnh chỉ vào vị trí sạt lở chất thải xuống sông do chằng chống bằng bao tải yếu ớt.

Rà soát các văn bản liên quan của UBND tỉnh và ngành chức năng cho thấy, từ năm 2016 đến nay, chính quyền tỉnh, huyện đều yêu cầu Công ty CP Tập đoàn Khoáng sản công nghiệp 6666 dừng sản xuất, để thực hiện các quy định nghiêm ngặt về bảo vệ môi trường, đóng cửa mỏ vàng Bồng Miêu theo chỉ đạo của Bộ TN&MT. Cụ thể, ngày 30.8.2017, UBND tỉnh có văn bản yêu cầu công ty dừng hoạt động và khắc phục các tồn tại, thiếu sót trong công tác bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, báo cáo nhanh của UBND huyện Phú Ninh thể hiện rằng, qua kiểm tra về số lượng máy móc thiết bị và lượng quặng thải tại hồ chứa quặng thải cho thấy công ty vẫn tiếp tục hoạt động khi chưa có văn bản cho phép của UBND tỉnh. Minh chứng là, tại xưởng chế biến, tận thu kim loại vàng, chì ở khu vực suối Trang tại thời điểm kiểm tra, hệ thống tuyển trọng lực bên trong nhà máy không hoạt động, nhưng quan sát khu vực bãi chứa quặng thải bỏ từ hệ thống tuyển trọng lực (phía sau nhà bà Xuân) đã được công ty thải một lượng quặng thải rất lớn. Hiện khu vực hồ chứa thải đã đầy, đã bị sạt lở và tràn cuốn theo nước thải và quặng thải chảy ra khu vực suối Trang khi có trời mưa. Đây là vị trí hồ chứa quặng thải bị sự cố vỡ, tràn nước thải mà địa phương phản ánh.

Tại thời điểm đoàn kiểm tra ngày 3.10.2017 do Sở TN&MT chủ trì, thì khu vực hồ chứa quặng này chứa quặng thải rất ít. Như vậy, có thể thấy hệ thống tuyển trọng lực của nhà máy vẫn hoạt động bình thường sau khi có văn bản yêu cầu tạm dựng của UBND tỉnh. Đồng thời tại khu vực bãi Kà Thai (khu vực nằm trong diện tích nhà máy chế biến tận thu vàng, chì suối Trang) của Công ty CP Tập đoàn Khoáng sản công nghiệp 6666 đã được UBND tỉnh cấp phép, có xây dựng mới 1 đường ống hút quặng thải từ khu vực đập thải của Bồng Miêu và lắp đặt 3 hệ thống máy tuyển trọng lực và có hoạt động một số ô ngâm ủ xái quặng. Hệ thống đường ống và các máy tuyển trọng lực này được lắp đặt sau khi có văn bản yêu cầu dừng của UBND tỉnh ngày 30.8.2017. “Như vậy, sau khi UBND tỉnh ban hành công văn số 4606/UBND-KTN ngày 30.8.2017 về việc yêu cầu Công ty CP Tập đoàn Khoáng sản công nghiệp 6666 chấp hành dừng hoạt động và khắc phục các tồn tại, thiếu sót trong công tác bảo vệ môi trường, công ty vẫn tiếp tục hoạt động và gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến đời sống của nhân dân xã Tam Lãnh” - báo cáo của UBND huyện Phú Ninh nêu.

TRẦN HỮU