Sức ép trong cân đối ngân sách

Tăng thu để bù đắp phần thiếu hụt trả nợ và chi tiêu thường xuyên là hai gánh nặng đặt trên vai ngân sách nhà nước năm 2014.

Khả quan

Ngày 28.8, tại cuộc họp thường kỳ tháng 8.2014, ông Phan Văn Chín – Giám đốc Sở Tài chính công bố thu ngân sách nhà nước 8 tháng qua khoảng 3.870 tỷ đồng, đạt 77%, tăng 29% so với cùng kỳ năm 2013. Tỷ lệ thực hiện ở khu vực doanh nghiệp nhà nước trung ương ước thu khoảng hơn 245 tỷ đồng, đạt 66,2% dự toán, tăng 76% so cùng kỳ. Ngành tài chính cho hay việc đạt số thu khá cao so với dự toán là do thời điểm những tháng đầu năm các doanh nghiệp thủy điện có đủ lượng nước để phát điện theo công suất thiết kế. Mặt khác, do chính sách thuế tài nguyên thay đổi nên thuế suất tài nguyên nước sản xuất thủy điện tăng gấp đôi, từ 2% lên 4% (có hiệu lực từ ngày 1.2.2014) nên số nộp ngân sách của các nhà máy thủy điện tăng khá cao. Ngoài ra, những tháng qua khu vực này có phát sinh số nộp về thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế tài nguyên từ chênh lệch quyết toán thuế của năm trước 9,8 tỷ đồng, góp phần hoàn thành vượt mức tiến độ dự toán. Khu vực doanh nghiệp nhà nước địa phương ước thu khoảng 100 tỷ đồng, đạt 45,2% dự toán bằng 92,5% cùng kỳ. Cơ cấu số thu ngân sách này đã bao gồm số nộp chênh lệch quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2013 và thuế thu nhập doanh nghiệp phát sinh đột xuất của Công ty Xây lắp điện Quảng Nam do chuyển nhượng phần góp vốn tại Công ty TNHH Bia BVL Quảng Nam 23,2 tỷ đồng. Khu vực doanh nghiệp FDI ước thu khoảng 250 tỷ đồng, chỉ đạt khoảng 36,8% dự toán. Thuế công thương nghiệp và dịch vụ ngoài quốc doanh có mức tăng trưởng khá với khoảng trên 1.600 tỷ đồng.

Hoàn thành chỉ tiêu kế hoạch thu ngân sách phụ thuộc rất lớn vào khả năng bán hàng ô tô của Trường Hải.

Sở Tài chính nhận định thu ngân sách 8 tháng qua đạt tiến độ và tăng cao so với cùng kỳ năm trước. Có được kết quả trên là nhờ kinh tế - xã hội có bước khởi sắc so với năm 2013, đồng thời có sự chỉ đạo quyết liệt của UBND tỉnh, sự cố gắng của các cấp, các ngành trong công tác quản lý thu. Chi ngân sách địa phương đã được điều hành cơ bản theo dự toán đầu năm, thực hiện đạt tiến độ các nhiệm vụ chi phát triển kinh tế - xã hội mà HĐND tỉnh đề ra đầu năm. Không để nợ lương cán bộ, công chức và các chế độ khác. Ngoài ra kịp thời ứng vốn cho những dự án, công trình trọng điểm của tỉnh để đẩy nhanh tiến độ thi công và chưa được bố trí vốn đầu năm. Công tác quản lý, điều hành thu chi ngân sách được bảo đảm. Nỗ lực thanh tra, kiểm tra đã kịp thời chấn chỉnh những thiếu sót, sai phạm phần thu đúng, thu đủ các khoản thu phát sinh vào ngân sách nhà nước, thực hành tiết kiệm trong chi tiêu ngân sách.

Lo thu không đủ chi

Theo ông Phan Văn Chín - Giám đốc Sở Tài chính, thu ngân sách đạt tiến độ chung và tăng khá nhiều so với cùng kỳ năm trước, nhưng thiếu bền vững và không đồng đều. Ba địa phương như Phước Sơn, Nam Giang, Phú Ninh thu không đạt tiến độ. Nhu cầu chi để phát triển kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng rất lớn, đặc biệt là nhu cầu vốn lớn cho các chương trình, dự án trọng điểm như cầu Cửa Đại, tượng đài Bà mẹ Việt Nam anh hùng, nghĩa trang liệt sĩ, nâng cấp các tuyến ĐT…, trong khi nguồn thu còn hạn chế và thiếu bền vững luôn là áp lực không nhỏ trong cân đối ngân sách. Tuy nhiên, nếu loại trừ những yếu tố phát sinh tăng thu ngân sách vào những tháng đầu năm thì những tháng còn lại khó dự báo, phụ thuộc rất lớn vào việc tiêu thụ ô tô du lịch của Tập đoàn Ô tô Trường Hải.

Các cơ quan quản lý cho rằng 4 tháng còn lại phải thu khoảng 25% ngân sách được thực hiện trong điều kiện nhiều yếu tố tác động không thuận lợi là điều không dễ. Sở Tài chính đã kiến nghị lên HĐND và UBND tỉnh chỉ đạo các cơ quan hữu trách kịp thời hỗ trợ cho các doanh nghiệp gặp khó khăn để ổn định và phát triển sản xuất. Điều quan trọng là các huyện, thành phố và các đơn vị sử dụng ngân sách cần phối hợp chặt chẽ với cơ quan thu, bám sát nhiệm vụ thu của ngân sách cấp mình để kịp động viên các nguồn thu vào ngân sách nhà nước. Thực hiện cân đối thu chi theo dự toán đầu năm, giảm bổ sung ngoài dự toán, đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư, tiết kiệm, chống lãng phí trong chi tiêu ngân sách. Các địa phương được dự báo năm 2014 có thể hụt thu, cần rà soát lại các khoản chi, cắt giảm hoặc giãn các dự án xây dựng cơ bản chưa thật sự bức xúc, chi theo tiến độ thu, tránh trường hợp chi vượt nguồn thu… “Nếu không có những tác động bất thường thì ước thu ngân sách trên toàn Quảng Nam năm 2014 sẽ đạt và vượt dự toán. Tuy nhiên Phước Sơn, Phú Ninh có thể hụt thu và ngân sách tỉnh hiện nay đang rất khó khăn, Sở Tài chính đã đề nghị HĐND, UBND tỉnh cần xem xét khi ban hành các cơ chế, chính sách để bảo đảm tính khả thi trong cân đối ngân sách” - ông Chín nói.

Bức tranh ngân sách năm nay dù chuyển biến tích cực trong vòng 8 tháng qua nhưng nền kinh tế đang phải đối diện với việc thu chi ngân sách ngày càng thu hẹp hơn và sức chịu đựng của doanh nghiệp ngày một yếu dần. Bốn địa phương như Hội An, Quế Sơn, Phước Sơn, Phú Ninh chưa thể đạt tiến độ thu theo dự toán nên rất khó tính toán cho việc điều hành ngân sách. Nguồn tăng thu từ thu tập trung, xổ số kiến thiết và khoản khác không đủ trả nợ vay khoảng 145 tỷ đồng, nên sức ép tăng thu vào ngân sách ngày càng lớn. Khả năng bù đắp sự thiếu hụt cho các huyện hụt thu khoảng 150 tỷ đồng rất khó cân đối. Ông Ngô Bốn – Cục trưởng Cục Thuế cho biết ngành thuế sẽ chịu trách nhiệm theo dõi, xác định các nguồn thu còn tiềm năng, các lĩnh vực loại thuế, phí, lệ phí… còn thất thu, kịp thời có các giải pháp để thu vào ngân sách nhà nước, tổ chức thu đầy đủ, kịp thời đối với các khoản thuế, tiền sử dụng đất đã được gia hạn nộp trong năm 2014, thanh kiểm tra chống thất thu ngân sách, thu nợ thuế…, bù đắp vào sự thiếu hụt của ngân sách.

NHẬT PHONG