Tái khởi động vùng đông

Chương trình “sắp xếp cư dân ven biển” được tái khởi động, mở đường cho những dự án đầu tư “tầm cỡ” đặt nền móng phát triển vùng đông Quảng Nam.

Dang dở đầu tư

Tám năm rồi, người vùng đông Duy Xuyên, Thăng Bình hồ hởi đón nhận khá nhiều sự thay đổi nơi miệt đất cuối sông. Những người thu tiền qua cầu treo Duy Thành, Trường Giang và gần đây là bến đò An Lương, Duy Nghĩa không biết có tìm được công việc mới khi các cây cầu bắc qua sông đã hoàn thành nhưng vẫn thấy vui vì khoảng cách 12km từ thị trấn Nam Phước xuống hay 5km qua sông không còn cảnh đò giang cách trở. Nhưng vẫn chưa có “cuộc di dân vĩ đại” nào mang đến trong quãng thời gian qua. Cơ hội việc làm, buôn bán thay vì cày xới trên mảnh đất hoa màu cằn cỗi, ngập úng mùa mưa, khô khốc mùa hạn…tới giờ cũng chỉ là giấc mơ.

Con đường cứu hộ cứu nạn nối thông cầu Cửa Đại tới Tam Kỳ sẽ chính thức thông toàn tuyến vào cuối tháng này. Ảnh: T.D

Con đường và cơ sở hạ tầng tại 2 khu tái định cư Nồi Rang và Lệ Sơn đầy dang dở. Trên mặt cát mênh mông, trơ trọi bóng cây, lác đác mái nhà nằm phơi mình giữa nắng. Dân địa phương nói các khu tái định cư này chỉ mới hoàn thành được một phần. Một số hạng mục như đường điện, nước sạch, cây xanh vẫn chưa hoàn tất theo dự án được duyệt. Không ít dân nghèo Duy Nghĩa, Duy Hải nằm trong diện di dời cho các dự án vùng đông vẫn đang tình thế tiến thoái lưỡng nan khi chưa thể tìm kiếm được một chỗ rõ ràng để định cư. Những khu tái định cư dang dở, thiếu hụt khá nhiều hạ tầng cơ bản, bảo đảm cho một cuộc sống mới trên vùng đất khác. Số tiền chi trả bồi thường cho dân bị giải tỏa vẫn chưa có nguồn thực hiện. Chính quyền địa phương chưa hết lo lắng cho sự ì ạch, kéo dài nhiều năm của dự án tái định cư vì chủ đầu tư không có nguồn vốn để chi trả cho dân dứt điểm lại phải đón nhận tin không vui khi có “lệnh” tạm dừng thi công khu tái định cư Nồi Rang kể từ ngày 24.6.2014. Ông Đỗ Xuân Diện - Trưởng ban Quản lý Khu kinh tế mở Chu Lai nói, dự án “tổng thể sắp xếp ven biển” đã bị dừng nguồn hỗ trợ có mục tiêu, nên nhiều hạng mục công trình đang thi công dang dở phải tạm dừng vì thiếu nguồn vốn, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống và tâm lý người dân vùng dự án. Việc đề xuất cơ chế chính sách đặc thù áp dụng cho đầu tư các dự án trọng điểm, động lực chậm hoặc chưa được tháo gỡ. Cơ chế tài chính không ổn định, đầu tư từ ngân sách nhà nước chưa đáp ứng nhu cầu đầu tư hoàn thiện các hạ tầng thiết yếu. Nhiều công trình dang dở hoặc các quy hoạch chi tiết chưa được triển khai thực hiện trong thời gian dài do thiếu hụt nguồn vốn đầu tư gây ảnh hưởng, xáo trộn tâm lý, đời sống nhân dân. Công tác quản lý hiện trạng, bồi thường, giải phóng mặt bằng còn nhiều tồn tại, thiếu sự phối hợp.

Tái khởi động vùng đông

Cầu Cửa Đại đã hoàn thành. Con đường nối thông đường dẫn cầu Cửa Đại theo đường cứu hộ, cứu nạn đến tận Tam Kỳ sẽ chính thức thông tuyến vào cuối tháng này. Không khí đầu tư mỗi ngày mỗi sôi động hơn. Điều này cho thấy Quảng Nam đã rất nóng lòng biến khu vực nghèo khó này trở thành một “địa chỉ” phát triển năng động nhất tỉnh trong tương lai. Với điều kiện giải phóng mặt bằng có nhiều thuận lợi hơn các khu vực các tỉnh lân cận như đất hoang, rừng sản xuất… nhưng đến nay vùng đông vẫn chưa chủ động giải phóng mặt bằng tạo quỹ đất sạch để tạo lợi thế cạnh tranh trong xúc tiến đầu tư đã khiến lãnh đạo tỉnh sốt ruột. Dự án “sắp xếp cư dân ven biển” được cho là cuộc sắp xếp dân cư lớn nhất trong lịch sử Quảng Nam trước kia dang dở, một lần nữa đã được tái khởi động. Kế hoạch di dời, sắp xếp dân cư nóng trên các bàn nghị sự. Theo các cơ quan quản lý, sẽ có những mô hình nhà có khả năng chịu đựng được bão lũ, không thay đổi không gian kiến trúc truyền thống, phù hợp với sinh hoạt người dân và 70% số người dân không đủ khả năng, kinh tế để thực hiện di dời, xây dựng nhà mới theo quy hoạch dự án sẽ có chính sách mới hỗ trợ tín dụng. Các khu tái định cư sẽ được thực hiện trước để di dời dân, dọn chỗ đón các dự án du lịch, công nghiệp sạch. Ông Đỗ Xuân Diện cho biết, kế hoạch đầu tư xây dựng vùng đông sẽ theo 6 nhóm dự án, chương trình trọng điểm, bao gồm: nhóm dự án khu đô thị, dịch vụ Nam Hội An; công nghiệp ô tô và công nghiệp hỗ trợ ngành ô tô; công nghiệp dệt may và hỗ trợ ngành dệt may gắn phát triển đô thị Tam Kỳ; dự án chương trình phát triển công nghiệp sạch và dịch vụ gắn sân bay Chu Lai; dự án khí - điện và các ngành công nghiệp sử dụng năng lượng, sản phẩm sau khí; nhóm chương trình, dự án hệ thống cảng cá và khu neo đậu, tránh bão.

Chủ tịch UBND tỉnh Đinh Văn Thu nói sẽ xây dựng vùng đông theo mô hình kinh tế tổng hợp. Ưu tiên phát triển đô thị du lịch, dịch vụ chất lượng cao, công nghiệp sạch. Kết nối thông suốt giao thông, đủ lưu lượng và thời gian lưu thông ngắn nhất với sân bay và cảng Đà Nẵng phía bắc, cảng Kỳ Hà và sân bay Chu Lai ở phía nam là nhiệm vụ hàng đầu, bảo đảm cho sự phát triển của vùng đông. Việc quan trọng là quy hoạch, giải phóng mặt bằng tốt mới có thể xúc tiến được nhà đầu tư. Các cơ quan quản lý, địa phương cần quản lý hiện trạng mặt bằng, nhanh chóng đo đạc, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; nếu không cũng sẽ như trò chơi đuổi hình bắt bóng, rơi vào mớ bòng bong như cũ. Cần đeo bám các cơ chế chính sách của trung ương, tỉnh và xây dựng hạ tầng sắp xếp dân cư là điều phải thực hiện đầu tiên.

TRỊNH DŨNG