Từ đầu năm đến nay, số lượng tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên cập cảng cá chỉ định không nhiều. Vì sao nhiều tàu không tuân thủ quy định của Luật Thủy sản 2017 có hiệu lực từ năm 2019?
Bất cập...
Quy định của Luật Thủy sản là tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên bắt buộc phải cập cảng cá chỉ định trên địa bàn tỉnh là cảng An Hòa (xã Tam Giang, Núi Thành) và cảng cá Tam Quang (Núi Thành).
Theo thống kê của Chi cục Thủy sản, sản lượng khai thác hải sản từ đầu năm đến nay của nhóm tàu từ 15m trở lên đạt xấp xỉ 13.000 tấn.
Trong khi đó, thống kê của Trung tâm Đăng kiểm tàu cá & quản lý cảng cá, sản lượng hải sản của nhóm tàu từ 15m trở lên bốc dỡ qua 2 cảng cá chỉ định từ đầu năm đến nay chỉ hơn 253 tấn.
Như vậy, phần lớn hải sản của nhóm tàu từ 15m trở lên không bốc dỡ qua các cảng cá chỉ định mà bốc dỡ qua các bến cá.
Quy định của Luật Thủy sản bắt buộc tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên phải cập cảng chỉ định để ngành chức năng kiểm tra, kiểm soát hồ sơ, thủ tục sản xuất xa bờ, nhất là giám sát hoạt động của thiết bị giám sát hành trình, cập nhật dữ liệu tàu cá vào cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia (VNFishbase). Cùng với đó là để xác nhận, chứng nhận và truy xuất nguồn gốc hải sản khai thác để có thể đáp ứng quy định khi xuất khẩu hải sản chế biến vào thị trường châu Âu và các thị trường khác. Đây cũng là điều kiện để gỡ “thẻ vàng thủy sản” theo quy định của Ủy ban châu Âu.
Có mặt ở bến cá An Lương (xã Duy Hải, Duy Xuyên), chúng tôi nhận thấy nhiều tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên cập bến để bán hải sản và thu mua các nhu yếu phẩm để thực hiện chuyến biển mới.
Ông Huỳnh Hòa (thôn Hội Sơn, xã Duy Nghĩa, Duy Xuyên) làm bạn biển cho tàu cá hành nghề lưới chụp có chiều dài 17m, cho rằng rất khó cập cảng chỉ định vì phải điều tàu vào huyện Núi Thành rất xa lại phải thông báo trước 1 giờ đồng hồ để lực lượng chức năng kiểm tra các giấy tờ, máy móc, thiết bị hàng hải.
“Nếu mình không đảm bảo các yếu tố đó thì tàu cá không được cập cảng. Không được cập cảng thì làm sao bán được hải sản. Quy định là vậy nhưng thực hiện khó lắm” - ông Hòa nói.
Ông Nguyễn Văn Nhật - Chủ tịch UBND phường Thanh Hà (TP.Hội An) cho biết, bến cá Thanh Hà dù chưa phải là cảng cá chỉ định nhưng vẫn có nhiều tàu có chiều dài từ 15m trở lên của ngư dân TP.Hội An, Duy Xuyên, Thăng Bình cập bến bán cá thường xuyên.
Ông Trương Văn Hải - chủ tàu cá có chiều dài 18m hành nghề lưới chụp cập bến cá Thanh Hà, cho biết trước khi đi biển ứng tiền của tư thương để nạp nhiên liệu, mua lương thực, thực phẩm nên khi về bờ phải đến bán cá ở bến chứ không thể đến cảng cá chỉ định.
Cần đầu tư hạ tầng
Ông Ngô Văn Định - Giám đốc Trung tâm Đăng kiểm tàu cá & quản lý cảng cá cho biết, tỉnh đang có 2 cảng cá chỉ định nhưng sắp tới sẽ chỉ còn 1 là cảng cá Tam Quang, cảng cá An Hòa sẽ không còn phục vụ nghề cá. Việc này sẽ gây áp lực khá lớn.
Cảng cá Tam Quang từ trước đến nay là nơi bốc dỡ hải sản chủ yếu của nghề lưới vây. Khi cộng thêm nhiệm vụ bốc dỡ mực xà của nghề lưới chụp và câu mực khơi thì khó đáp ứng.
Hiện nay, hạ tầng cảng cá Tam Quang còn bất cập, nhất là ô nhiễm nước thải, thiếu mái che, điện chiếu sáng nên cần phải đầu tư, kiện toàn mới có thể đáp ứng yêu cầu.
Ông Võ Văn Long - Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản cho rằng, bất cập này không dễ giải quyết. Ngành thủy sản đã tham mưu Sở NN&PTNT đề xuất với UBND tỉnh đưa ra quy định là tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên phải cập, xuất cảng cá chỉ định, có giấy tờ xác nhận của cơ quan chức năng là đều kiện để có thể được hỗ trợ nhiên liệu đi về của chuyến biển. Tuy vậy, do hỗ trợ nhiên liệu chỉ thực hiện tối đa 4 chuyến/năm nên nhiều chủ tàu khi không cần xác nhận giấy tờ để được hỗ trợ thì xuất và cập ở bến khác.
“Trên cơ sở đã có âu thuyền Hồng Triều (xã Duy Nghĩa, Duy Xuyên), Quảng Nam đề xuất với Trung ương đầu tư cảng cá Hồng Triều trở thành cảng cá chỉ định để tiện cho ngư dân khu vực phía bắc của tỉnh cập cảng theo quy định. Việc này cần thời gian” - ông Long nói.
Có thực tế là nhiều tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên thường xuyên cập các bến cá ở khu vực bãi ngang của tỉnh để bán hải sản như bến cá Tam Tiến (Núi Thành) hay bến cá Tân An (xã Bình Minh).
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hồ Quang Bửu yêu cầu lực lượng biên phòng tỉnh phối hợp với ngành thủy sản, các địa phương ven biển rà soát, phát hiện, nhắc nhở các chủ tàu cá có chiều dài từ 15 trở lên không được cập bến cá mà phải cập các cảng chỉ định. Sau khi nhắc nhở mà vẫn lặp lại thì tham mưu có hình thức xử lý để răn đe.