Tép xào khế chua

Ký ức tuổi thơ nghèo khó nhưng đủ đầy yêu thương. Mùa khế, bữa cơm gia đình đạm bạc vì ba tôi không có công chuyện để làm thuê. Má ra đồng giặm lúa, thi thoảng bắt ít ốc bươu về hấp sả, hoặc nhúm tép, cá đồng kho mặn. Để mâm cơm đạm bạc thu hút anh em chúng tôi, nội nảy ra ý tưởng làm món tép xào khế chua.

Tép đồng má tôi mang về sau buổi chiều lội ruộng. Nội cho vào thau ngâm nước để bùn đất ngậm trong miệng tép rơi ra. Nội rửa thật sạch, đặt tép lên chiếc rổ nan tre ráo nước.

Lúc bà chuẩn bị ướp nén, tỏi, gia vị thì tôi trèo lên cây khế chọn hái vài quả xanh rờn. Thi thoảng nghịch ngợm, tôi gặm nguyên hàm răng lên cạnh quả khế rồi tự nhăn mặt: “chua lè!”. Nội cười xòa, xoa đầu mắng yêu tôi. Nụ cười móm mém ấy khiến tôi nhớ mãi đến tận sau này.

Khế chua, nội nhặt từng quả cắt bỏ cạnh, thái thật mỏng, xếp gọn một bên cùng với hành lá. Còn tép đồng sau khi đã ráo nước, nội ướp gia vị gồm mắm, muối, đường, tiêu... cho thật thấm.

Tiếp theo, nội canh củi lửa cháy nhỏ lại thì bắt chiếc chảo gang lên khử nén. Mùi vừa tươm lên, thì tép được bỏ vào xào cho đến lúc vỏ chuyển sang màu hồng nhạt.

Cuối cùng, nội cho hết khế vào xào chung. Vị chua của khế chắc chắn sẽ bị vị mặn ngọt của tép dung hòa. Khi mấy sắc xanh của hành lá rắc lên dĩa, cũng là lúc cả nhà tôi quây quần bên mâm cơm nóng mùa đông.

Thấy khế, tôi lắc đầu không chịu ăn vì sợ chua. Nội làm riêng thêm chén mắm ớt tỏi cay ngọt, chan thêm vào chén cơm, rồi gắp ít tép với vài lát khế cho tôi ăn. Nội nói: “Khế có vị chua, nhưng khi xào với tép sẽ bị vị mặn ngọt át đi . Món ăn cho ra đủ vị, cũng ấm bụng, ấm lòng!”.

Anh em chúng tôi, từ khi biết đến món khế xào tép đồng này, lúc nào cũng nài nỉ bà nội làm ăn với cơm nóng trước giờ đến lớp.
Tôi càng lớn, nội càng già đi. Rồi bà về cõi đất. Dẫu thèm món khế chua xào tép đồng ngày xưa cũng không được. Thương bà, tôi nói ba mẹ giữ cây khế làm kỷ niệm.

Thi thoảng, mua được ít tép sông, tôi xào cho chồng con ăn. Tôi nói với những người thương yêu của mình về món khế xào tép một thời gian khó. Món ăn nhiều vị như trải nghiệm của đời người.

Nhìn ra cây khế cổ thụ, mấy chùm khế xanh vàng đang trĩu nặng cành cây, tôi thấy tim mình như mềm lại, mọi kỷ niệm thức dậy lòng...