Thấy gì qua số thu ngân sách?

Nghịch lý!

Con số 18.680 tỷ đồng tổng thu ngân sách 6 tháng đầu năm 2022 (gần 79% dự toán, tăng 43% so cùng kỳ năm trước) khá bất ngờ khi nền kinh tế địa phương vẫn chưa thoát khỏi ảnh hưởng kéo dài của đại dịch. Thống kê thu nội địa và xuất, nhập khẩu đều tăng.

So cùng kỳ năm trước, thu nội địa tăng 30% (13.600 tỷ đồng, đạt 72% dự toán), thu xuất, nhập khẩu tăng 95% (5.051 tỷ đồng, đạt 107% dự toán). Tính bình quân, mỗi tháng, ngân sách thu về trên 3.110 tỷ đồng (thu nội địa bình quân trên 2.266 tỷ đồng và thu xuất, nhập khẩu bình quân trên 841,8 tỷ đồng).

Thu ngân sách tiếp tục gia tăng. Thống kê tháng 7.2022 đã khoảng 21.300 tỷ đồng (đạt 90% dự toán, tăng 53% so cùng kỳ). Số thu nội địa đã tăng hơn 15.563 tỷ đồng (đạt 82% dự toán, tăng 33% so cùng kỳ). Số thu xuất, nhập khẩu hơn 5.696 tỷ đồng (đạt 121% dự toán, tăng 265% so cùng kỳ).

Phân tích cho thấy số thu ngân sách tháng 7.2022 không đạt như mức bình quân 6 tháng qua (2.620 tỷ đồng/3.110 tỷ đồng, thu nội địa chỉ 1.963 tỷ đồng/2.266 tỷ đồng và thu xuất, nhập khẩu khoảng 645 tỷ đồng/841,8 tỷ đồng).

Điều này không có gì đáng ngạc nhiên và dễ lý giải khi thu ngân sách phụ thuộc vào kế hoạch sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp hay các sắc thuế khác nhau trước diễn biến bất thường của thị trường, cộng thêm với việc giãn thuế cho các doanh nghiệp như Trường Hải (kể từ tháng 7.2022, mỗi tháng gần 1.000 tỷ đồng!).

Song, bất ngờ lớn, gần như nghịch lý khi báo cáo tổng thu ngân sách cuối tháng 8.2022 theo lũy kế chỉ còn 20.377 tỷ đồng, chỉ đạt 86% dự toán, tăng 46% so cùng kỳ, thay vì lũy kế phải hơn 21.300 tỷ đồng, hơn 90% dự toán và tăng hơn 53% so cùng kỳ.

Số thu nội địa đạt 16.293 tỷ đồng (đạt 86% dự toán, tăng 32% so cùng kỳ), nhưng số thu xuất - nhập khẩu lại “rớt xuống” chỉ còn 4.041 tỷ đồng (86% dự toán, đạt 249% so cùng kỳ).

Điều gì đã tạo nên “nghịch lý” này?

Ông Lê Mai Khắc Hưng - Phó cục trưởng Cục Thuế nói, việc hoàn thuế cho doanh nghiệp không ảnh hưởng gì đến thu ngân sách nội địa vì có quỹ hoàn thuế riêng từ Tổng cục Thuế, Bộ Tài chính.

Số thu nội địa lũy kế đến tháng 8.2022 vẫn gia tăng, dù chỉ đạt 730 tỷ đồng vì giãn thuế cho doanh nghiệp. Toàn bộ số thuế được giãn này sẽ được doanh nghiệp nộp vào cuối tháng 11.2022.

Theo ông Lê Thành Khang - Cục trưởng Cục Hải quan, chính sách bảo hộ, ưu đãi về thuế nhập khẩu đối với linh kiện ô tô, nguyên liệu, vật tư, linh kiện sản xuất, lắp ráp ô tô, sau 6 tháng, doanh nghiệp nếu đáp ứng điều kiện của chương trình ưu đãi, hoàn tất hồ sơ, sẽ được trả lại tiền thuế đã kê khai, nộp thuế.

Trong vòng 8 tháng qua, đã hoàn thuế gần 2.190 tỷ đồng (gần 2.148 tỷ đồng chương trình ưu đãi về thuế nhập khẩu linh kiện, phụ tùng ô tô và hơn 42 tỷ đồng hoàn thuế khác). Đó là lý do con số thu xuất - nhập khẩu tháng 7.2022 là 5.696 tỷ đồng đã tụt xuống chỉ còn 4.041 tỷ đồng vào cuối tháng 8.2022.

Sẽ vượt thu ngân sách

Theo báo cáo nhanh từ Cục Thuế, tính đến ngày 15.9.2022, tổng thu nội địa hơn 16.664 tỷ đồng (87,71% dự toán, tăng 33% so cùng kỳ).

Cụ thể: so dự toán, thu từ doanh nghiệp nhà nước trung ương khoảng 586,146 tỷ đồng/620 tỷ đồng (đạt 94,54% ); thu từ doanh nghiệp nhà nước địa phương 51,513 tỷ đồng/110 tỷ đồng (đạt 46,83%); thu từ doanh nghiệp FDI 774,929 tỷ đồng/1.500 tỷ đồng (đạt 51,66%); thu từ khu vực công thương nghiệp ngoài quốc doanh hơn 11.608 tỷ đồng/12.109 tỷ đồng (đạt 95,87%); thu lệ phí trước bạ 281,2 tỷ đồng/340 tỷ đồng (đạt 82,71%); thuế sử dụng đất phi nông nghiệp 24,513 tỷ đồng/18 tỷ đồng (đạt 136,18%); thu sử dụng đất hơn 1.650 tỷ đồng/1.910 tỷ đồng (đạt 86,41%); thuế thu nhập cá nhân 674,472 tỷ đồng/715 tỷ đồng (đạt 94,33%); thu từ phí, lệ phí 130,989 tỷ đồng/166 tỷ đồng (đạt 78,91%); thuế bảo vệ môi trường 320,831 tỷ đồng/680 tỷ đồng (47,18%); thu từ xổ số kiến thiết 57,61 tỷ đồng/90 tỷ đồng...

Các thống kê dễ thấy, có thể các sắc thuế sẽ tăng trưởng không đồng đều, (thậm chí như thuế sử dụng đất, doanh nghiệp FDI, doanh nghiệp nhà nước địa phương, xổ số kiến thiết, phí bảo vệ môi trường, thu từ quỹ đất công ích, hoa lợi công sản tại xã không đạt dự toán và tiếp tục hoàn thuế xuất - nhập khẩu cho doanh nghiệp vào cuối năm...), các cơ quan quản lý cho rằng dự toán 23.700 tỷ đồng tổng thu ngân sách (19.000 tỷ đồng thu thuế nội địa) được ấn định, sẽ không còn là áp lực quá lớn với ngân sách địa phương. Còn hơn 3 tháng nữa kết thúc năm, chỉ cần thu thêm hơn 3.323 tỷ đồng nữa là đủ đạt chỉ tiêu tổng thu ngân sách (thu nội địa chỉ cần hơn 2.336 tỷ đồng là đủ chỉ tiêu kế hoạch).

Ông Đặng Phong - Giám đốc Sở Tài chính khẳng định, nếu không có chính sách giãn thu thuế tiêu thụ đặc biệt cho doanh nghiệp thì thu ngân sách đã đạt hơn 100%. Ít nhất có thêm 4.500 tỷ đồng từ thuế tiêu thụ đặc biệt của doanh nghiệp được giãn sẽ nộp ngân sách vào cuối năm. Thu ngân sách nhà nước năm 2022 sẽ đạt hơn 30.000 tỷ đồng, vượt thu đến 20% hoặc 30%, trong đó, có khoảng 24.000 tỷ đồng hay 25.000 tỷ đồng thu nội địa.

Phía Cục Thuế, Cục trưởng Nguyễn Văn Tiếp cho biết, trên cơ sở phân tích, đánh giá, rà soát nguồn thu, tình hình tăng trưởng kinh tế và số thu mấy tháng qua, ước định thu ngân sách nội địa năm 2022 sẽ khoảng 24.930 tỷ đồng (đạt 131,2% dự toán, tăng 27,4% so cùng kỳ). Chiếm nhiều nhất là 3 động lực kinh tế chủ yếu sẽ khoảng 16.650 tỷ đồng (Trường Hải 15.000 tỷ đồng, nhà máy Bia Heineken 650 tỷ đồng và thu từ thủy điện 1.000 tỷ đồng).