Thị trường mũ bảo hiểm: Siết từ gốc đến ngọn

Từ ngày 1.7, lực lượng cảnh sát giao thông trên địa bàn tỉnh mở đợt cao điểm xử phạt các trường hợp vi phạm không đội mũ bảo hiểm (MBH) khi đi mô tô, xe máy hoặc đội MBH không đúng quy cách và không đạt chuẩn. Liệu lần này, việc chấn chỉnh MBH có mang lại hiệu quả?

Người tiêu dùng lựa chọn mua mũ bảo hiểm.

Vàng thau lẫn lộn

Chị Hoa - chủ một cửa hàng bán MBH trên đường Phan Châu Trinh (TP.Tam Kỳ) cho biết: “Thời điểm hiện nay, dù đã có thông tin về việc xử phạt việc đội mũ MBH kém chất lượng nhưng người tiêu dùng vẫn khá bàng quan. Lượng khách tìm mua hàng chính hãng vẫn thấp, chủ yếu là những người có ý thức bảo vệ mình chứ không phải đối phó”. Còn theo chủ cửa hàng bán MBH ở thị trấn Vĩnh Điện (Điện Bàn) cho biết, đa số người dân có tâm lý thích mua mũ rẻ tiền, kiểu dáng thời trang. Cửa hàng cũng theo nhu cầu của người mua nên bán những loại mũ như thế này. Hiện vẫn còn rất nhiều người, đặc biệt là lớp trẻ thích đội những mũ thời trang mà không phải là MBH khi đi xe máy vì nó vừa rẻ tiền, có nhiều màu sắc bắt mắt, và chủ yếu để đối phó với cảnh sát giao thông. Nhiều chiếc mũ trông giống MBH nhưng giá trung bình dao động từ 40 – 50 nghìn đồng, rẻ hơn từ 6 - 7 lần so với 1 chiếc MBH chính hãng. Điều đáng nói ở đây là ngay cả những quầy hàng bán MBH chính hãng cũng bày bán những chiếc MBH “dỏm”. Theo nhiều chủ cửa hàng, thời buổi cạnh tranh có cung là có cầu, không bán chỉ thiệt. Khi chúng tôi đề cập về chủ trương của Chính  phủ sẽ xử lý nghiêm đối với những điểm sản xuất, điểm bán MBH “dỏm” và cả người sử dụng các loại mũ không phải MBH sẽ bị kiểm tra, xử lý thì một chủ cơ sở kinh doanh MBH thổ lộ: “Cứ bày bán bao giờ cấm thì cất vào kho, hết chiến dịch lại đem bán bình thường, quan trọng là cứ có người mua thì mình bán”.

Đội mũ bảo hiểm là trách nhiệm của người tham gia giao thông.Ảnh: T.LỘ

Trong những ngày cuối tháng 6, khi thấy lực lượng chức năng vào cuộc khá kiên quyết, có nhiều cơ sở kinh doanh tìm cách bán tống, bán tháo số mũ đã nhập về. Trong khi đó, về phía người dân, nhiều người cũng biết đến quy định này nhưng phần lớn vẫn “phớt lờ” để mua các loại mũ không đảm bảo chất lượng, thậm chí có người còn thản nhiên. Một người sử dụng MBH nói: “Quy định là thế, nhưng chắc chẳng ai có thể xử phạt được hết đâu, bởi các lần trước cũng đã như thế rồi. Dù biết là mũ không đạt chất lượng nhưng giá thành rẻ, mẫu mã phong phú, đội vừa đối phó với công an vừa mát trong mùa hè và mất không tiếc nên cứ đội”. Vì thế MBH mới tồn tại tình trạng vàng thau lẫn lộn.

Xử lý triệt để

Những cơ sở sản xuất, điểm bán MBH không đảm bảo chất lượng và cả người sử dụng các loại mũ không phải MBH sẽ bị kiểm tra, xử lý kể từ ngày 1.7. Liệu lần này, vấn đề chấn chỉnh MBH có mang lại hiệu quả dù nhiều đơn vị cùng vào cuộc? Theo ông Trương Khuê - Chánh Văn phòng Ban An toàn giao thông tỉnh, những đợt ra quân trước đây chưa đạt hiệu quả cao là do chưa có đầy đủ  pháp lý về tiêu chí xử phạt triệt để. Chính vì vậy, lực lượng thực thi lúng túng khi không biết căn cứ vào đâu để kết luận MBH có đạt chất lượng hay không. Hiện nay, về quản lý và xử lý chất lượng MBH được áp dụng từ Thông tư 06 của liên Bộ Khoa học & công nghệ - Công Thương - Công an - Giao thông vận tải và Nghị định 171 của Chính phủ ban hành (có hiệu lực từ đầu năm 2014). Thông tư 06 liên bộ quy định, MBH trước khi đưa ra lưu thông phải được chứng nhận phù hợp quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, công bố hợp quy, gắn dấu hợp quy CR và ghi nhãn đầy đủ theo quy định của pháp luật mới được lưu thông trên thị trường.  Chính vì vậy trong đợt ra quân lần này cơ quan chức năng sẽ có cơ sở khi xử phạt hành vi đội mũ không phải MBH.

Xử lý mũ bảo hiểm dỏm từ gốc là vấn đề rất khó.

Theo ông Khuê, trước khi triển khai thực hiện cao điểm xử phạt các vi phạm về sử dụng MBH, lực lượng cảnh sát giao thông cũng phối hợp với cơ quan truyền thông tuyên truyền trên phương tiện thông tin nhằm vận động người dân đội MBH đúng quy chuẩn, hướng dẫn cách nhận biết MBH đảm bảo chất lượng, đúng quy chuẩn và tác dụng của việc đội MBH chất lượng... Việc ra quân xử phạt của lực lượng chức năng và hình thức xử lý nếu vi phạm chủ yếu để nâng cao ý thức chấp hành Luật Giao thông đường bộ của người dân. Còn về phía lực lượng quản lý thị trường của tỉnh, trong những tháng gần đây cũng đã tổ chức các đoàn kiểm tra liên ngành về chất lượng MBH lưu thông trên thị trường. Theo đó, lực lượng quản lý thị trường đã phát hiện và xử lý vi phạm hành chính 18 cơ sở kinh doanh MBH trên địa bàn tỉnh, tiến hành thu giữ hơn 300 MBH không đảm bảo chất lượng và tiến hành xử phạt 22,5 triệu đồng.

Chất lượng MBH hiện nay phụ thuộc vào ý thức chấp hành pháp luật của người sản xuất kinh doanh, nhưng bên cạnh đó cũng bị ảnh hưởng rất nhiều bởi nhu cầu của thị trường, mà cụ thể là nhu cầu của người sử dụng. Nếu người mua và sử dụng chỉ lựa chọn những MBH đảm bảo chất lượng được sản xuất bởi các cơ cở đã thực hiện chứng nhận hợp quy, công bố hợp quy, bán tại các địa chỉ tin cậy thì sẽ không có “đất” để  cho các loại  mũ không phải MBH tồn tại. Dó đó, việc lực lượng cảnh sát giao thông tiến hành xử phạt các trường hợp vi phạm quy định về sử dụng MBH chủ yếu để nâng cao ý thức tự giác chấp hành pháp luật của người tham gia giao thông. Việc đội MBH đúng quy định, quy cách là nhằm bảo vệ tính mạng, sức khỏe của người tham gia giao thông, do đó điều quan trọng nhất là người dân ý thức được việc đội MBH là bảo vệ cho chính mình chứ không phải để đối phó với các lực lượng chức năng.

TRUNG LỘ