Thu hồi đất triển khai dự án: Đảm bảo sinh kế, an sinh cho dân

Qua giám sát chuyên đề về đầu tư, xây dựng các khu tái định cư (TĐC) khi Nhà nước thu hồi đất, HĐND tỉnh nhận định còn quá nhiều lỗ hổng, bất hợp lý về đầu tư, xây dựng các khu TĐC cho người dân. Ổn định đời sống cho người dân tại các khu TĐC là yêu cầu tiên quyết hiện nay.

Hàng chục hộ dân vùng đông của tỉnh bị ảnh hưởng do các dự án thu hồi đất.

Năm 2017, HĐND tỉnh đã giám sát chuyên đề về đầu tư, xây dựng các khu TĐC khi Nhà nước thu hồi đất. Kết quả giám sát cho thấy, từ năm 2010 đến nay, tổng diện tích đất thu hồi trên địa bàn tỉnh là 13.792ha, phục vụ cho 1.215 dự án với tổng giá trị bồi thường - hỗ trợ TĐC là 5.724 tỷ đồng. Có tổng cộng 68.612 hộ bị ảnh hưởng, trong đó có 2.434 hộ bị giải tỏa trắng, diện tích bố trí đất TĐC hơn 55ha. Báo cáo kết quả giám sát đã phản ánh bức tranh sinh động trong thực hiện chính sách thu hồi đất, bồi thường hỗ trợ và bố trí TĐC, những bất cập trong công tác này đã được nhận diện đầy đủ, khách quan và trung thực để kiến nghị giải pháp phù hợp đảm bảo quyền lợi, nghĩa vụ của người dân khi bị thu hồi đất. Cũng trên lĩnh vực đất đai, tình hình khai thác và phát triển quỹ đất là một nội dung được Thường trực HĐND tỉnh tổ chức giám sát chuyên đề, với mục đích nhận diện rõ những bất cập trong công tác tạo lập, phát triển quỹ đất, sử dụng nguồn thu từ đất đai, kiến nghị HĐND tỉnh các vấn đề có liên quan đến cơ chế tạo lập và khai thác nguồn thu từ khai thác quỹ đất.

Ông Võ Hồng - Phó Chủ tịch HĐND tỉnh cho biết, sau khi xem xét tình hình phát triển kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng các địa phương trên địa bàn tỉnh, Thường trực HĐND, các ban HĐND tỉnh có chủ trương giám sát chuyên đề về đầu tư xây dựng cơ bản, TĐC, phát triển quỹ đất. Đây là lĩnh vực rất nhạy cảm, đặc biệt là xây dựng cơ bản và đầu tư. Vì vậy, HĐND tỉnh chủ trương TĐC phải đi trước một bước. Các khu TĐC trong thời gian qua được chú trọng. Hai năm qua, nguồn thu của tỉnh tăng cao nên có nguồn vốn để đầu tư, sắp xếp các khu TĐC ở vùng đông, việc này chủ yếu do Ban Quản lý Khu kinh tế mở Chu Lai, các địa phương như Duy Xuyên, Thăng Bình, Tam Kỳ và Núi Thành thực hiện. “Đất đai là tư liệu sản xuất đặc biệt, không thể thay thế được của người dân. Vì vậy, khi nông dân bị thu hồi đất sản xuất thì chúng ta phải quản lý nguồn đất này chặt hơn để người sử dụng đất đảm bảo được quyền của họ. Và khi quản lý đất đai thì không để người mất đất không có sinh kế. Do đó, cùng với việc TĐC thì sinh kế của người dân là yêu cầu đặt lên trước tiên” - ông Võ Hồng nhấn mạnh.

Trước thực tế công tác bồi thường, bố trí TĐC cho người dân bị thu hồi đất xây dựng các dự án còn nhiều bất cập, gây ảnh hưởng đến đời sống nhân dân, nhiều ý kiến cho rằng việc bố trí TĐC đảm bảo nguyên tắc xây dựng các điểm, khu TĐC phải được ưu tiên trong chuỗi quy trình thực hiện nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng, bố trí TĐC trước khi triển khai dự án. Đặc biệt, nhiều giải pháp căn cơ đã được lưu ý như hỗ trợ sinh kế bền vững, đảm bảo an sinh xã hội cho người dân khi vào nơi ở mới. Ông Võ Hồng cho biết: “Qua giám sát, chủ trương của HĐND tỉnh là có nghị quyết chuyên đề về phát triển quỹ đất. UBND tỉnh đang làm đề án, với tinh thần là khi người dân mất đất thì phải đảm bảo sinh kế, có việc làm và ổn định cuộc sống. Cùng với đó là sử dụng đất có hiệu quả, đồng thời huy động nguồn lực từ đất để tái đầu tư hạ tầng”.

Đoàn giám sát của HĐND tỉnh yêu cầu phải bổ sung vấn đề an sinh gắn với ngành nghề truyền thống của người dân, xây dựng đầy đủ các thiết chế văn hóa, trung tâm chợ tại các khu TĐC. Đối với chính quyền địa phương, cần thường xuyên kiểm tra giám sát, giải quyết kịp thời những vấn đề bức bách, phát sinh, hạn chế thấp nhất các trường hợp khiếu nại, tố cáo làm phức tạp tình hình an ninh tại địa phương. Mặt khác, chính quyền phải quản lý chặt chẽ hiện trạng, quy hoạch không gian sống TĐC có chất lượng vì lợi ích người dân được đặt lên hàng đầu; kịp thời ngăn chặn, xử lý các trường hợp xây dựng, cơi nới lấn chiếm đất đai trái phép...

LÊ PHƯỚC LAN NHI