Tiêm chủng trong thai kỳ

Tiêm chủng là một phần quan trọng trong việc chăm sóc phụ nữ mang thai. Trong đó, chủng ngừa cúm cho phụ nữ có thai đặc biệt quan trọng vì phụ nữ có thai mắc cúm tăng nguy cơ bệnh suất cho mẹ cũng như bệnh suất và tử vong cho thai, gồm dị tật bẩm sinh, sẩy thai tự nhiên, sinh non và thai nhẹ cân. Phụ nữ mang thai trong mùa cúm nên chủng ngừa cúm hàng năm. Các vắc xin khác bảo vệ cho người mẹ khỏi nguy cơ cao về bệnh suất liên quan đến các tác nhân gây bệnh cụ thể như phế cầu khuẩn, não mô cầu và viêm gan ở phụ nữ có thai.

Bác sĩ sản khoa và các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sản khoa nên thường xuyên đánh giá tình trạng tiêm chủng của bệnh nhân mang thai; đồng thời đề nghị và hướng dẫn tiêm vắc xin cần thiết cho thai phụ. Theo các kết quả nghiên cứu, không có bằng chứng về tác dụng lên thai nhi từ việc tiêm phòng cho phụ nữ có thai với vắc xin từ vi rút, vi khuẩn bất hoạt và dữ liệu chứng tỏ việc tiêm chủng là an toàn trong khi có thai đối với một số loại vắc xin. Các vắc xin cúm bất hoạt (tức là chủng vi sinh vật dùng để chế vắc xin đã được giết chết) được cấp phép, khuyến cáo, phù hợp với lứa tuổi, có thể được cho phép một cách an toàn trong bất kỳ quãng thời gian mang thai nào.

Phụ nữ mang thai nên nhận một loại vắc xin uốn ván, độc tố giảm độc lực của bạch hầu và vắc xin ho gà  trong mỗi lần mang thai, sớm nhất là trong khoảng thời gian tuổi thai từ 27 đến 36 tuần. Ngoài ra, các loại vắc xin khác có thể được đề nghị trong thời kỳ mang thai tùy thuộc vào độ tuổi của bệnh nhân, chủng ngừa trước đó, bệnh đi kèm hoặc các yếu tố nguy cơ bệnh tật. Các nghiên cứu đều thống nhất rằng, khi bác sĩ sản khoa hoặc nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sản khoa khác đề nghị tiêm chủng, tỷ lệ chấp nhận và tiêm vắc xin cao hơn gấp 5 lần đến 50 lần so với các nhà cung cấp dịch vụ khác.

Phụ nữ mang thai có thể gia tăng nguy cơ mắc bệnh viêm gan cũng như các biến chứng nặng của viêm gan A như viêm gan mạn, rối loạn chức năng đông máu do đó có thể chỉ định tiêm trong thai kỳ, trong thời kỳ hậu sản. Vắc xin viêm gan B nên được khuyến cáo tiêm trong thai kỳ ở những bệnh nhân có nguy cơ lây truyền viêm gan B như tiếp xúc với bạn tình có HbsAg(+) hoặc có hơn một bạn tình trong vòng 6 tháng trước đó, cần điều trị các bệnh lây truyền qua đường tình dục, tiêm phòng viêm gan B trong thai kỳ và trong thời kỳ hậu sản. MMR (Measles - Mumps - Rubella) là vắc xin 3 trong 1 dự phòng sởi - quai bị - rubella. Đây là loại vắc xin sống giảm độc lực, cần cho cả người lớn và trẻ em nhưng chống chỉ định trong thai kỳ. Nhiễm rubella khi mang thai có thể gây nên hậu quả rất nghiêm trọng cho thai đặc biệt là rubella bẩm sinh. Thai phụ nên tiêm thuốc này 3 tháng trước khi mang thai, hoặc tối thiểu là 1 tháng trước khi có thai và có thể tiêm trong thời kỳ hậu sản.

BS. NGUYỄN THỊ KIỀU TRINH

(Lược dịch từ Committee Opinion)