Tình trạng kháng thuốc kháng sinh trên toàn cầu

Tình trạng kháng thuốc kháng sinh đang diễn ra phổ biến trên toàn cầu, đe dọa đến quá trình phòng tránh và điều trị bệnh.

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) vừa công bố về tình trạng kháng thuốc kháng sinh (Antimicrobial resistance - AMR) trên toàn cầu, thêm 480.000 trường hợp AMR mỗi năm. AMR để lại hệ lụy rất đáng quan ngại, ngăn cản đến nỗ lực của ngành y tế trên thế giới trong việc phát hiện, phòng chống và điều trị nhiều loại bệnh như do nhiễm khuẩn, vi rút, nấm hay ký sinh trùng. Như việc sử dụng thuốc kháng sinh không hiệu quả do cơ thể bị ARM, những ca đại phẫu hay phương pháp hóa trị cho bệnh nhân mắc bệnh ung thư gặp rất nhiều khó khăn để hồi phục hay tạm thời ngăn chặn sự phát triển của các vi rút, tế bào nguy hại, tử vong nhanh. AMR không những khiến bệnh nhân phải điều trị bệnh lâu hơn, tốn kém hơn mà những căn bệnh nhiễm trùng nhẹ cũng có thể trở nặng, đe dọa đến tính mạng.

WHO quan ngại về kháng thuốc kháng sinh trên toàn cầu. Ảnh: money4flaw

WHO dẫn chứng, dù hiện nay bệnh lao không còn là căn bệnh nan y, có thể được điều trị khỏi, việc xuất hiện các loại vi trùng lao kháng thuốc và tình trạng điều trị yếu kém tại nhiều quốc gia khiến lao - một trong những bệnh truyền nhiễm gây tử vong hàng đầu trên thế giới. Gần 1,5 triệu người tử vong và hàng triệu ca nhiễm lao mới mỗi năm, một con số đáng báo động. Tương tự, số ca tử vong do sốt rét trên toàn thế giới đã giảm 30% từ khi áp dụng phương pháp điều trị kết hợp artemisinin (ACTs) vào cuối thập niên 90, tiến bộ đáng kể trong y khoa này lại đang bị đe dọa bởi sự gia tăng sức đề kháng của ký sinh trùng đối với các thành phần chính của ACTs ở Đông Nam Á.

Mới đây, các nhà khoa học thuộc Đại học London (Anh) cảnh báo về việc vi rút HIV gây suy giảm miễn dịch ở người đã kháng thuốc Tenofovir, một loại thuốc kháng Retrovirus - điều trị cho cả HIV và viêm gan siêu vi B. Tương tự vào tháng 6 vừa qua, tạp chí Washington Post (Mỹ) cho biết, các nhà khoa học Mỹ công bố về một trường hợp đầu tiên tại nước này mắc phải siêu vi khuẩn có thể khiến mọi loại thuốc kháng sinh mất tác dụng.

Đến nay, thuốc kháng sinh là loại thuốc duy nhất có công hiệu tiêu diệt các vi khuẩn gây bệnh nhưng AMR làm đảo ngược lại quy trình điều trị bệnh. Theo WHO, một số nguyên nhân chủ yếu gây ra hiện tượng ARM như sự thay đổi về gen, nghĩa là vi khuẩn “tự nhiên” có những gen kháng thuốc trong tế bào. Bên cạnh đó, việc sử dụng không đúng cách hay quá liều kháng sinh quy định của chuyên gia y tế dẫn đến AMR. Tại nhiều nơi, việc sử dụng như vậy không chỉ diễn ra ở con người mà còn được sử dụng trong chăn nuôi khiến người tiêu dùng cũng mắc phải. Do đó, hiện vi trùng hay vi khuẩn kháng thuốc được tìm thấy phổ biến ở người, động vật, thức ăn và môi trường như trong nguồn nước, đất và không khí. Đáng chú ý, các loại vi trùng kháng thuốc có thể lây nhiễm từ người sang động vật, từ người sang người.

Một cuộc đánh giá được ủy quyền bởi Chính phủ Anh cảnh báo, nếu đến năm 2050, vấn đề này không được kiểm soát, các loại vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh có thể giết chết ít nhất 10 triệu người mỗi năm. Trong những năm gần đây, WHO phát động chương trình ngăn ngừa chống tình trạng kháng thuốc kháng sinh trên toàn cầu.

NAM VIỆT