Tờ báo của trẻ em đường phố

Balaknama, tờ báo duy nhất trên thế giới với đội ngũ phóng viên, nhân viên là những trẻ em đường phố.

Một ngày bận rộn của Shambhu (17 tuổi) sinh sống ở miền quê Bihar (một trong những tiểu bang nghèo nhất Ấn Độ), bắt đầu từ lúc 6 giờ sáng. Cậu đến làm việc cho một tiệm rửa xe hơi suốt ba giờ đồng hồ để kiếm được khoảng 50USD mỗi tháng. Sau đó, Shambhu đến trung tâm để học thêm một vài tiếng nữa trong khi những người bạn cùng trang lứa trong các gia đình có điều kiện hơn đều học ở trường cả ngày. Lúc 9 tuổi, Shambhu đến thủ đô New Delhi để phụ giúp cha bán dưa kiếm sống. Cậu cũng nhanh chóng nhận ra đam mê của mình là được làm báo sau khi biết đến tờ Balaknama (Tiếng nói của trẻ em). Với nỗ lực và quyết tâm, Shambhu hiện là một trong những biên tập viên chủ lực của tờ báo rất đặc biệt này và em dành thời gian làm báo vào mỗi buổi tối.

Các thành viên của tờ báo Balaknama. Ảnh: Al Zareera

Tờ Balaknama ra đời vào năm 2003 với mỗi quý một số, bằng tiếng Hindi (một trong nhiều ngôn ngữ chính thức của Ấn Độ). Nhưng kể từ năm 2014, tờ báo gồm 8 trang, được xuất bản định kỳ mỗi tháng một số, có thêm tiếng Anh. Hiện có gần 10 phóng viên chính và hàng chục nhân viên thu thập thông tin cho tờ báo, đều sinh sống ở đường phố, tuổi từ 12 - 20. Các bài viết tập trung vào vấn đề trẻ em đường phố làm việc trong các trang trại, khu mỏ, vật lộn với cuộc sống đầy nước mắt… Phát biểu trên hãng tin Al Jazeera của Qatar, biên tập viên Chandni (18 tuổi) nói: “Tờ báo là tiếng nói của chính chúng em để lên tiếng về những gì đang diễn ra với mình. Rất nhiều trẻ em đường phố không được xã hội quan tâm. Nhiều em bị bóc lột lao động, bị cưỡng bức, thất học, bị đói, ăn xin”.

Chandni là người tổ chức các buổi họp biên tập, quyết định và phân công đề tài cho đồng nghiệp của Balaknama. Theo thống kê của Tổ chức Cứu trợ trẻ em thế giới, hiện có hơn 10 triệu trẻ em sống trên đường phố và bị ép phải lao động tại Ấn Độ. Riêng tại New Delhi có khoảng 50.000 trẻ em đường phố, một nửa trong số chúng không biết chữ, 87% các em lao vào kiếm sống trên đường phố như bán hàng rong, ăn xin, làm thuê, thậm chí trở thành tội phạm; khoảng 50% các em chịu tổn thương về tinh thần và thể xác. Do vậy, tờ Balaknama được xem như tiếng nói đại diện của trẻ em đường phố, rằng các em phải được hưởng các quyền cơ bản, được học hành, chăm sóc sức khỏe. Tờ báo cũng đánh thức xã hội phải trao cho những đứa trẻ bất hạnh cơ hội về tương lai tươi sáng hơn. Cũng theo Chandni, việc tiếp cận với thông tin, bằng chứng thực tế thường không dễ dàng cho các phóng viên Balaknama nên các em luôn cẩn trọng và bảo vệ an toàn cho chính mình. Trong những trường hợp bị đe dọa quá mức, các phóng viên của Balaknama thường cảnh báo nên gọi điện cho đường dây nóng hỗ trợ trẻ em nếu không được tạo điều kiện tác nghiệp.

Những năm đầu tiên, tờ Balaknama được một tổ chức phi chính phủ hành động vì trẻ em Chentna cung cấp tài chính. Nhưng hiện mọi kinh phí hoạt động của tờ báo do các thành viên của báo đảm trách thông qua dịch vụ quảng cáo, bán sản phẩm và đôi khi nhận được tài trợ từ các nhà hảo tâm khác. Chentna  hiện chỉ hỗ trợ miễn phí Balaknama về khâu dịch thuật từ tiếng Hindi sang tiếng Anh. Trung bình mỗi số gần đây, Balaknama xuất bản được 8.000 bản báo giấy và thêm 5.000 bản thông qua e-mail và các ứng dụng công nghệ.

NAM VIỆT