Trong tĩnh lặng hồ đầy

Sen được hái từ sáng sớm tinh mơ, ủ kín trong lá như một cách gói vị của hương vừa thêm lớp can trường tươi nguyên trong dặm dài xe cộ. Buổi trưa, sen đã tới được nơi đợi chờ, lá hãy còn xanh như thể vừa mới rời khỏi thuyền mộc, vương tiếng nói cười của cô gái hái sen.

Khung cảnh ấy, hiện hữu giữa xứ sở mưa dài mà y hệt Bạch Cư Dị tả bức tranh “trì thượng” hơn ngàn năm trước: “Tiểu oa sanh tiểu đỉnh/ Thâu thái bạch liên hồi/ Bất giải tàng tung tích/ Phù bình nhất đạo khai”. Tôi thích nhất bản của dịch giả Bích Hải: “Cô em bơi chiếc thuyền con/ Bẻ hoa sen trắng lon xon trốn về/ Ngây thơ chẳng biết giấu che/ Mặt bèo còn rẽ lối đi rành rành”. Chuyển thể từ Hán sang Việt, từ ngũ ngôn sang lục bát mà ý thơ vẫn đẹp, vẫn giữ y cái tinh thần hồn nhiên ngây thơ thực tả thì không khác gì bạch liên từ xứ sở u hoài mênh mang trầm tích chạy một mạch vào vùng đất chưa mưa đà thấm rồi bình tĩnh nở hoa!

Khác với sen trắng Tây Hồ cánh xếp, sen Huế cánh đơn, mỏng và có mùi hương dịu nhẹ. Trong nhà, tôi thường dành sẵn một cái lọ, một lọ gỗ giản dị quanh năm suốt tháng im lìm trên giá sách, riêng chờ tới mùa sen. Dù từng sống ở Huế thời gian dài tuổi trẻ, tôi vẫn không biết cách cắm một bình hoa cầu kỳ thơm mùi hương trầm như người Huế: cân đối, thanh nhã, hài hòa. Nhưng sen, dù tự dáng hình đã toát màu thanh khiết mà không kén chọn người hiền, những cong những thẳng tự nhiên của thân hoa cũng đủ tạo ra một vẻ dung dị tự nhiên trong một chiếc bình rất hợp.

Thật kỳ lạ, sinh ra từ xứ sở kiêu kỳ đến thế, hương thơm biệt đãi cho thú tiêu dao qua bao đời vua chúa chốn kinh thành, sen Huế âm thầm đẹp. Cái đẹp từ tâm của một loại hoa đậm hương thơm thường khó tả, lại thêm mặc định của sen trong cõi dân gian “nhụy vàng bông trắng lá xanh” thì với tôi sen không cách nào cảm thán được nữa. Tôi mới đây vô tình đọc được câu thơ bạn trẻ Cường Ba vịnh hương sen Tây Hồ bằng những thì thầm trung đại: “Nhuỵ trút hương, ngẩn ngơ gió thoảng/ Đài đưa hương, lãng đãng mây chiều”. Sen ấy, nhất định được bạn cao hứng ngâm ngợi trong một buổi chiều rất đẹp, và mùi thơm của nó tự gió thoảng, tự mây bay trong tĩnh lặng hồ đầy.

Trong lọ gỗ đợi chờ, sen từ nơi xa xôi của tôi chỉ nở đúng một hôm.

Buổi sáng, thức dậy cùng mùi hương, tôi nghe như mình đang sống những ngày sinh viên đầy thơ mộng. Đó là mùi hương của buổi sớm tinh mơ đạp xe cùng bạn bè trên đường phượng bay, đó là mùi của những đêm nguyệt bạch ngồi hát ca bồng bềnh rồi líu ríu đạp xe tới sân ga chỉ để chờ tiếng còi tàu vang vọng. Đó là những năm những tháng mang mùi của ánh đèn đường hắt lên tán cây long não xanh biếc trong đêm mưa khuya, mùi buổi sáng buổi trưa buổi tối của dòng Hương làm đầy thanh khí… Mùi của Huế. Mùi của những hồi ức miên man của không chỉ riêng tôi mà biết bao thế hệ “học trò trong Quảng” nhất định vẫn thường hằng.

Mùa sen năm nay, tôi không những vẫn có sen thơm giữa lòng Đại Nội mà từ một ao hồ tự nhiên nảy lộc nào đó, bạn gửi thêm sen trắng nở hoa. Gửi thêm sen bông lại gửi thêm sen hạt, gửi thêm sen hạt chừng như vẫn còn thấy chưa đủ cho “lòng tham Huế” của tôi, lại kèm mấy bịch trà sen ủ cầu kỳ cùng mấy cái ngó sen đà nặng hạt để biết chắc từ một nơi chốn xa xa vẫn có hương vị Huế đủ đầy. Những thức quà ân cần ấy, giản dị mà thân tình, như cơn gió rất nhẹ phởn qua mang theo hơi mát dòng thơm giữa ngày Tam Kỳ nắng rang bất tận.