Trung thu mẹ về

Con đường sáng rõ dưới ánh trăng, nó có thể nhìn thấy cả những cây lá đang rung theo gió. Tiếng những con thú đi ăn đêm vang lên loang ra trong đêm làm Y Doan nhớ mẹ vô cùng. Ngày còn ở nhà nó hay cùng mẹ ngồi trên phiến đá này mỗi đêm trăng sáng. Mẹ sẽ kể cho nó nghe về những câu chuyện từ ngày xửa ngày xưa của đất trời; mẹ kể cả những câu chuyện từ ngày mẹ còn là cô gái nhỏ theo ông bà ngoại đi rẫy trồng bắp, đi rừng hái củi, hái măng đến khi mẹ trở thành cô thiếu nữ và sinh Y Doan. Giọng kể của mẹ cứ đều đều, chầm chậm như tiếng nước chảy bên con nước. Y Doan hay nằm đây, gối đầu vào lòng mẹ để nghe. Mỗi lần kể, mắt mẹ nhìn mãi về phía cuối con dốc, bàn tay mẹ nhẹ vuốt mái tóc Y Doan. Những câu chuyện của mẹ kéo dài từ ngày này sang ngày khác, từ năm này sang năm khác, từ lúc Y Doan biết nằm im nghe tiếng mẹ đến khi nó biết đi rừng, đi rẫy cùng bà và mẹ.

- Y Doan này, từ mai con sẽ ở nhà cùng với bà ngoại nhé.

Nghe mẹ nói, Y Doan bật ngay dậy. Nó ngước đôi mắt ngơ ngác nhìn mẹ như để tìm câu trả lời.

- Mẹ phải xuống dưới xuôi tìm một người.

- Mẹ đi tìm bố phải không?

Mẹ không trả lời Y Doan. Mắt nhìn xa xăm, giọng kể của mẹ lại đều đều.

Năm mẹ mười bảy tuổi, những đêm sắp đến trung thu, mẹ cùng các cô gái trong làng đi chợ hát sli để tìm người yêu. Mẹ hát hay, múa đẹp, có nhiều chàng trai để ý và hát đáp lại. Nhưng mẹ lại để ý đến một người con trai dưới xuôi. Anh ta đi một mình, lẫn trong đám hát, thỉnh thoảng lại giơ máy ảnh lên chụp. Khi mẹ hát anh ta chụp rất nhiều. Anh ta chẳng biết hát đáp lại một câu nào, vậy mà mẹ lại yêu. Mẹ chẳng biết vì điều gì. Anh ta không có vóc dáng săn chắc, khỏe mạnh như các trai bản, chắc chắn chẳng thể đi rừng đi rẫy; cũng không thể bẫy đuổi mấy con lợn rừng xuống phá nương ngô. Nhưng anh ta có giọng nói rất nhẹ nhàng và ấm, có ánh mắt nhìn rất hiền.

- Chào Y Mua, em hát hay quá!

Mẹ e thẹn đỏ mặt khi nghe câu nói ấy của một người con trai lạ. Mỗi khi nhìn về phía anh ta ngồi, mẹ lại thấy ánh mắt đó nhìn mình. Mấy đêm liền anh ta đều đến chợ chụp hình và ngồi nhìn mẹ như thế. Rồi thì trai gái cũng tìm được đôi sau những câu hát. Đêm trung thu, họ đến chợ xem múa sư tử rồi theo đoàn sư tử đi khắp bản. Họ sẽ hò hẹn và chờ đợi mùa cưới để trở thành vợ chồng. Mẹ cũng chờ mùa cưới. Sau Trung thu, người con trai ấy hẹn sẽ về xuôi chuẩn bị đến đón mẹ về. Mẹ chờ hoài, đêm trăng nào mẹ cũng ngồi trên phiến đá ngóng nhìn về phía con dốc. Nhưng chờ mãi, qua mùa cưới năm ấy, khi mẹ sinh Y Doan rồi mà người ấy cũng không trở lại.

- Người đó là bố của Y Doan đấy.

Y Doan mở đôi mắt tròn xoe nhìn mẹ. Dưới ánh trăng, nó thấy giọt nước mắt lấp lánh đang bò xuống đôi gò má mẹ. Đã bảy năm rồi bố chưa một lần quay lại nơi này. Ngần ấy thời gian mẹ vẫn đợi và cứ hằng đêm mỗi mùa trung thu mẹ vẫn xuống chợ để hát và để tìm bố. Nhiều năm rồi, mẹ đều dẫn Y Doan đi theo. Mẹ dắt tay nó hòa vào trong các đám đi xem múa sư tử, mắt mẹ dáo dác tìm kiếm.

- Mẹ đi lâu không? Y Doan ở nhà sẽ nhớ mẹ lắm.

- Mẹ không biết nhưng trung thu mẹ sẽ về.

Từ hôm mẹ đi, Y Doan mong thời gian trôi thật nhanh để đến trung thu. Trừ thời gian đến lớp, hoặc lúc đi rẫy cùng bà thì nó lại ra phiến đá ngồi ngóng mẹ. Có những lúc nó ngồi bất động từ lúc ông mặt trời còn đỏ quạch phía chân núi đến khi màn đêm buông xuống bao phủ mọi vật chỉ để nhìn về cuối con dốc. Đó là con đường mẹ nó đã đi tìm bố. Nó cứ ngồi đến khi bà từ trong nhà cất tiếng gọi lớn:

- Ơi Y Doan! Y Doan ơi! Về thôi!

Y Doan chạy về bên bà, đôi mắt nó buồn so, nó mếu máo:

- Bà ơi, sao mẹ lâu về quá! Y Doan nhớ mẹ.

- Y Doan ngoan, đừng khóc, trung thu mẹ cháu sẽ về thôi.

Vậy mà trung thu ấy mẹ có về đâu. Nó đã ngồi đợi mẹ suốt mấy đêm trăng sáng. Nó không dám theo đám bạn đi xem múa sư tử để ngồi đón mẹ về. Nó chờ mẹ về để đi xem cùng mẹ. Nhưng chờ mãi, những tiếng trống, những tiếng nói cười tan dần trong đêm mà mẹ nó chẳng về. Y Doan bật khóc rồi nó ngủ quên luôn trên phiến đá. Đến khi bà ra lay gọi nó về thì đôi mắt nó đã sưng mọng, đỏ hoe. Nó ôm chầm lấy bà nức nở:

- Mẹ không về, mẹ bỏ Y Doan đi rồi bà ạ.

- Không đâu. Y Mun nó không bỏ cháu đâu Y Doan ạ. Nó sẽ về thôi. Đừng khóc nữa.

Bà ôm nó vào lòng vỗ về và cứ thì thầm câu nói: “Y Mun sẽ về thôi!”.

Chiều nay, các bạn rủ Y Doan cùng đi xem múa sư tử trong bản nhưng nó từ chối. Nay là trung thu mà. Nó phải ngồi đón mẹ về. Trung thu năm trước mẹ không về rồi. Có lẽ đêm nay mẹ sẽ về. Nó muốn đi xem cùng mẹ hơn. Y Doan ngước nhìn mặt trăng. Sáng quá! Ánh trăng chiếu sáng con đường trở về nhà của mẹ. Từ xa, mẹ có thể nhìn thấy nó đang ngồi đợi trên phiến đá này. Đang nghĩ ngợi miên man, bỗng Y Doan bật đứng dậy như một chiếc lò xo bị nén chặt. Nó đưa tay dụi mắt, nhướn con mắt thật căng để nhìn về phía xa. Có người đang đi. Không phải đoàn múa sư tử. Bởi nó không thấy tiếng người nói ồn ào, không có tiếng trống. Người đó đi một mình. Là mẹ. Mẹ Y Mun về rồi.

- Mẹ Y Mun ơ…ơi!

Nó bắc tay lên miệng gọi lớn. Tiếng nó vang lên, ngân ra trong đêm, chập chờn theo gió. Người đó bỗng đứng dừng lại rồi đưa tay vẫy vẫy:

- Y… Doan… ơi!

Đúng là mẹ. Nó đã nghe tiếng mẹ gọi. Y Doan vụt lao xuống dốc chạy thật nhanh về phía ấy.

Y Doan ôm chầm lấy mẹ. Nó nằm gọn trong vòng tay mẹ, hai tay ôm chặt lấy cổ mẹ. Nó nhìn mẹ một hồi rồi bật khóc:

- Y Doan đã tưởng mẹ không về. Con sợ mẹ bỏ con rồi.

- Không đâu Y Doan à. Mẹ đã về đây rồi. Sao mẹ có thể bỏ Y Doan chứ.

Mẹ ôm nó vào lòng vỗ về.

- Thế mẹ đã tìm được bố chưa?

- Chưa Y Doan ạ! Mẹ sẽ không đi tìm bố Y Doan nữa. Mẹ sẽ ở đây cùng Y Doan và bà ngoại. Mẹ sẽ tìm bố con ở chợ trong những đám hát sli, trong mỗi kỳ múa sư tử. Một ngày nào đó bố Y Doan sẽ trở lại thôi.

Trăng đã lên cao. Ánh trăng rằm sáng long lanh. Bóng hai mẹ con Y Doan in rõ trên con đường đi về nhà. Y Doan cười giòn khi nhìn bóng mình nhảy nhót quanh bóng mẹ.