Từ khi đi về

Ngồi uống trà, chốc chốc hắn nhìn ra đường thấy người xe qua lại trong màn mưa xám đục. Gần bước sang năm mới mà tiết trời thật khác thường. Hắn thầm thì như chỉ cho hắn nghe vì ngoài kia trời mưa nặng hạt. Một lát sau nghe tiếng chuông đổ, hắn bắt điện thoại lên nói vội vài câu gì đó, hình như người bên kia đầu dây đang rất xa. Một buổi sáng ở góc quán tưởng chừng chỉ có những âm thanh hỗn độn trộn trong điệu nhạc gầy buồn bã có vẻ như chẳng ai thèm nghe. Ông Kiếm vừa gọi, tháng tới sẽ về quê giúp bà vợ sửa nhà và lo giỗ mẹ. Ủa, ông Kiếm thọ giới sa di ở Thiền viện Thường Chiếu đã lâu rồi mà còn đi - về làm gì? Chút ngập ngừng, lưỡng lự. Cũng trước đó, thú thật hắn chẳng biết trả lời với ông Kiếm như thế nào nữa. Chẳng lẽ cho ông một lời khuyên. Hắn không dám, chỉ còn nước ngửa mặt nhìn lên trời mà kêu to: Ta là ai? Đúng lúc đó, trước mặt hắn hiển lộ con đường vô ngã bỗng hóa chông chênh. Vì từ thật lâu “vũ trụ đẻ ra các ngôi sao, từ đó hình thành trái đất, hình thành tế bào đầu tiên của sự sống, sinh ra con người. Tất cả chúng ta là con đẻ của các ngôi sao, liên hệ mật thiết với ngôi sao, đó là ông tổ của loài người. Trái đất cũng được tạo thành bởi các nguyên tố sinh ra trong lòng các ngôi sao…”. Nhà thiên văn học Trịnh Xuân Thuận trong một cuộc phỏng vấn của báo Sài Gòn tiếp thị đã xác quyết như thế. Vậy thì con người nhỏ bé biết mấy trong hằng hà tinh tú và chúng ta càng không bao giờ có thể thoát ra được mà lại càng phụ thuộc vào nhau. Tề Thiên không thể nào nhảy ra khỏi bàn tay của đức Phật vì mọi chúng sinh vạn hữu đều hít thở trong cái “bầu khí quyển” đó.

Thoát tục.Ảnh: HỨA THẠNH

Thuở trời đất u u điệp trùng gió bụi ngàn thu sương khói mịt mờ… Hành trình đời người vẫn là sự tiếp nối kéo dài những lần đi, những cuộc đi và đi đâu thì ta không hề biết. Hay đi là để kiếm tìm một chút gì lợi lạc, ta cũng không biết nốt. Vì hễ càng cố công kiếm tìm thì càng lơi ra, vời xa, lại càng mịt mù không thấy. Bùi Giáng có những câu “thơ lẻ” mà không cần biện giải này kia cho cuộc đi như: “Đi về đi ở đi đi/ Đi là đi biệt từ khi đi về”, hay “Lòng đi  trong cõi người ta/ Lòng đi đi mất đi là đi đi”. Chỉ mỗi trong vài câu lục bát mà “gùn ghè”  đến sáu, bảy chữ đi - nhưng ngôn từ vẫn có một lực hấp dẫn ghê gớm buộc chuyển động mọi tâm thức của chúng ta. Nhà thơ dự cảm một tuyên ngôn rằng, đi mà chẳng hề đi đâu cả. Đi là đi đi vòng vòng biết đến khi nào mới tới! Và còn cái kiểu nói cà rỡn của Bùi Giáng nhưng hàm dưỡng nhiều ý nhị như: “Sài Gòn Chợ Lớn rong chơi/ Đi lên đi xuống đã đời du côn”. Đi chỉ loanh quanh đi lên - đi xuống thì đâu có đi đâu. Vì thế cả cuộc đời thi sĩ khi viễn ly hẳn khỏi vùng đồi núi Trung Phước (Quế Sơn) mà xưa kia đã từng chăn bò, chăn dê vào Sài Gòn là cái ngày thi sĩ đi tăm biệt tích có khi chưa một lần về…(!).

Thầy Tuệ Sỹ khi viết Thay lời dẫn cho tập thơ Trên tất cả đỉnh cao là lặng im của Phạm Công Thiện hơn trăm bài thơ vẫn chủ ý một bài Đi. Thầy viết: “Cái đã đi, một cái gì đó vô nhân, vô ngã, đã đi qua trong tôi, trong người, trong đâu đó, hữu biên và vô biên, hữu hạn và vô hạn”: Đã đi thì đã đi rồi/ Thượng phương trùng điệp thấy gì nữa đâu… Vừa mới xuất hiện, lặng lẽ tồn tại, rồi bỗng nhiên hủy hoại lìa tan: Đã đi rồi đã đi chưa/ Thượng phương lụa trắng đong đưa giữa trời… Hành trình con người thật nhỏ bé và cô đơn.

Thuở nhỏ hắn rất mê Bùi Giáng. Hắn từng rủ ông Kiếm đi ẩn tu trong vùng Bảy Núi, Bà Đen, Vũng Tàu, Long Thành, Huế hay Đà Lạt. Gần đây nhất hắn nhứt quyết lên núi tìm đất để trồng cây dược liệu rồi “ẩn mình” luôn ở xứ Trà Linh (Ngọc Linh) trên đó. Nhưng khoảng được vài tháng thình lình hắn trở về có đem cho tôi một mớ trà dây uống giải nhiệt, trị mất ngủ. Hỏi sao lại về hắn đáp tỉnh queo, ở trên núi cũng không thể nào yên. Ồn ào và trơ trọi!

Xin chào nhau giữa con đường/ Mùa xuân phía trước miên trường phía sau (Bùi Giáng).

“Giữa” là đứng yên, là không đi. Hãy lắng lòng quên hết, xóa sạch những gì của hôm qua. Bây giờ phía trước mặt là mùa xuân thường tại uyên nguyên có điều người đi có đủ kiên cố bền lòng để mà dấn bước trong cung trời mênh mông diệu ảo.

ĐÌNH QUÂN